Konstruktorlik hujjatlari. Standartlar

Konstruktorlik hujjatlari.Standartlar. (O’z.DST 2.301-304.2003).Fazoviy shakllarni tekislikda tasvirlashning proyeksiyalash usullari. Markaziy va qiyshiq burchakli proyektsiyalash. Markaziy proyeksiyalashning xossalari. Parallel proyeksiyalash usuli. To‘g‘ri burchakli proyeksiyalash.мonj usuli.
Konstruktorlik xujjatlarining yagona tizimi.
O’zbekiston Respublikasi korxonalarida ishlab chikariladigan buyumlarning sifatli bo’lishini ta'minlash maqsadida ularga davlat tomonidan davlat standartlari O’zRST belgilanadi.
Standartlashtirish - ma'lum faoliyat soxasida o’rnatilgan va qabul qilingan qoidalardir.
Standart - standartlashtirish bo’yicha aniq ishning natijasi.

1.3.2.O’zRST 2.301-96 Formatlar.
Chizmalar standart formatli chizma listlarda bajariladi.
Tomonlarining o’lchamlari (1189x841) mm satxi 1m² ga teng bo’lgan format va bu formatning xamda undan keyingi formatning ensiz tomoniga parallel chiziq o’tkazib, teng ikkiga bo’lishdan hosil qilingan formatlar asosiy formatlar deb aytiladi.
O’z RST 2.301-96 ga kura asosiy formatlar o’lchamlari va belgilashlari jadval 1 da ko’rsatilgan.
O’z RST 2.301-96
1-jadval

Format belgisi	Format o’lchamlari, mm
АО А1 А2 А3 А4	841х1189 594х841 420х594 297х420 210х297

A3 format chizma chizishga quyidagicha chizma 1.1 da ko’rsatilganday tayyorlanadi.

Chizma 1.1.

1.3.3.O’zRST 2.302-97 Masshtablar.
Buyum tasviridagi chiziqli o’lchamlarning shu buyumning haqiqiy o’lchamiga nisbati masshtab deyiladi. Masshtab sonining nisbati oldiga uning belgisi M xarfi qo’yiladi.
O’zRST 2.302-97 da barcha sanoat va qurilish tarmoqlarining chizmalari uchun masshtablar belgilangan. Jadval 2 da masshtab turlari ko’rsatilgan

Jadval 2

Кichraytirish masshtablari	1:2; 1:2,5; 1:4; 1:5; 1:10; 1:15; 1:20; 1:25; 1:40; 1:50; 1:75; 1:100; 1:200; 1:400; 1:500; 1:800; 1:1000;
Natural kattaligi	1:1
Каttalashtirish mashtablari	2:1; 2,5:1; 4:1; 5:1; 10:1; 20:1; 40:1; 50:1; 100:1.

M 1:1-Natural kattalik

M 1:2-Kichraytirish masshtabi
M 2:1-Kattalashtirish masshtabi