Ko'p halqali aromatlk birlkmalar

KO'P HALQALI AROMATlK BIRlKMALAR

Organik kimyo

KO'P HALQALI AROMATlK BIRlKMALAR

• REJA:
• 1.Ko’p halqali aromatic birikmalarning xossalari.
• 2.Nomlanishi
• 3.Olinishi va ishlatilishi

KO'P HALQALI AROMA TlK BIRlKMALAR

• Tarkibida ikki va undan ko'p benzol halqasi bo'lgan organik birikmalarga ko'p halqal; aromatik birikmalar deyiladi. Benzol halqasining o'zaro bog'lanishiga qarab ko'p halqali aromatik birikmalar ikkiga bo'linadilar - kondensirlanmagan va kondensirlangan benzol halqali birikmalar.
• Kondensirlanmagan ko'p halqali aromatik birikmalar ikkiga bo'linadi:
• 1. Benzol halqalari bir-biri bilan to'g'ridan-to'g'ri bog'langan bo'ladi. Masalan:

2. Benzol halqalari bir-biri bilan uglerod atomlari orqali bog'langan bo'ladi. Masalan:

• 2. Benzol halqalari bir-biri bilan uglerod atomlari orqali bog'langan bo'ladi. Masalan:
• Difenil Bertlo (1867 y.) bO'yicha benzolni 700 C da piroliz qilib olinishi mumkin:

Palladiy tuzlari ishtirokida benzol dimerizatsiyaga uchratiladi.

• Palladiy tuzlari ishtirokida benzol dimerizatsiyaga uchratiladi.
• A. Vyurs - R. Fittig (1863 y.) reaksiyasiga binoan galogenli aromatik uglevodorodlarga Na ta'sir ettirib olish mumkin:

Difenil - rangsiz kristalI modda, suvda erimaydi, spirt va efirda yaxshi eriydi, 70°C da suyuqlanadi.

• Difenil - rangsiz kristalI modda, suvda erimaydi, spirt va efirda yaxshi eriydi, 70°C da suyuqlanadi.
• Difenilning hosilalaridan eng ahamiyatlisi n, nl-diaminodifenilbenzidin bo'lib, uni oIish uchun nitrobenzolni gidrazobenzolgacha qaytarib, keyin uni kislotali muhitda qizdirib, izomerlanishga uchratiladi:
• Benzidin kongo qizili va boshqa bo'yoqlarni sintez qilishda ishlatiladi. Benzidin 122°C da suyuqlanadigan kristalI modda

Difenilmetan (Fridel ~ Krafs reaksiyasi~an foydalanib) benzolga benzilxlorid ta' sir ettirib olinishi mumkin:

• Difenilmetan (Fridel ~ Krafs reaksiyasi~an foydalanib) benzolga benzilxlorid ta' sir ettirib olinishi mumkin:
• Shuningdek, dixlormetanga benzol ta'sir ettirib ham olish mumkin:
• Difenilmetan qattiq kristall modda, 26-27C da suyuqlanadi, hidi apelsinnikiga o'xshash, kimyoviy xossasi jihatidan ancha faol bo'Jib, metilen guruhidagi vodorod hisobiga oson oksidlanadi:

Benzofenon 49°C da suyuqlanadigan rombik prizma shaklidagi kristall modda. Difenilmetan bromlanganda difenilbrommetan

• Benzofenon 49°C da suyuqlanadigan rombik prizma shaklidagi kristall modda. Difenilmetan bromlanganda difenilbrommetan
• Difenilmetanning hosilalaridan Mixler ketoni katta ahamiyatga ega. Uni olish uchun chumoli aldgidiga ikki molekula dimetilanilin ta'sir ettirib hosil oo'lgan p, p', N, N' - tetrametildiaminodifenilmetanni oksidlash kerak:

/

• /
• Mixler ketoni har xii bo'yoqlami sintez qilishda ishlatiladi. Mixler ketoniga NH4CI, ZnCI 2 ta'sir ettirilsa, quyidagi reaksiya boradi va auramin 0 bo'yog'i hosil bo'ladi:

.

• .
• Trifenilmetan quyidagi reaksiyalar asosida olinishi mumkin. Benzolga AICl3 ishtlrokida xloroform ta'sir ettirilganda trifenilmetan hosil bo'fadi:

Trifenilxlormetanni benzofenon va fenilmagniybromiddan Grinyar reaksiyasi yordamida trifenilkarbinoldan olish mumkin:

• Trifenilxlormetanni benzofenon va fenilmagniybromiddan Grinyar reaksiyasi yordamida trifenilkarbinoldan olish mumkin:
• Trifenilkarbinolga HCI ta'sir ettirilsa, uning gidroksil guruhi xlorga almashinadi:

Trifenilmetan 92'C da suyuqlanadigan kristall modda. Suvda erimaydi, organik erituvchilarda 050n eriydi.

• Trifenilmetan 92'C da suyuqlanadigan kristall modda. Suvda erimaydi, organik erituvchilarda 050n eriydi.
• Trifenilmetan, trifenilxlonnetan, va. ' trifenilkarbinolning osongina aylanishidan trifenilmetan bo'yoqlarsilltez foydalaniladi.