Koreya yarimorolidagi

Mustaqil ish

Koryo — Koreya yarimorolidagi davlat boʻlib, u 935 yilda Silla davlati qulagandan keyin vujudga kelgan va 1392 yilda Choson sulolasi qoʻshilishigacha mavjud boʻlgan. "Koryo" nomi 668 yilda Silla tomonidan birlashtirilgan Koreyaning uchta feodal davlatlaridan biri bo'lgan Koguryoning qisqartmasi. Zamonaviy "Koreya" so'zi "Koryo " dan kelib chiqqan.

Koryo imperatorlik bayrog'i

Davlatning eng mashhur yutuqlari Koryo va Tripitaka Koreana kulollari - o'n minglab yog'och taxtalarda o'yilgan buddist kanoni (Tripitaka). Koryoda 1234 yilda dunyodagi birinchi metall bosma matritsasi yaratilgan. Koryo davri Koreyada “buddizmning oltin davri” boʻlib, milliy din sifatida buddizm Koreya tarixidagi eng yuqori taʼsir darajasiga yetdi, faqat 11-asrda poytaxtda 70 ta ibodatxona bor edi.

Imperator muhri

 Koryoda savdo gullab-yashnagan, savdogarlar Yaqin Sharqning eng olis chekkalaridan kelgan va hozirgi Keyson (Shimoliy Koreya) poytaxti savdo va sanoat markazi bo'lib, savdogarlar XI yoki XII asrlardan boshlab ikki tomonlama buxgalteriya tizimidan foydalanganlar. Bundan tashqari, Koryo koreys san'ati va madaniyatida katta yutuqlar davri bo'lgan, masalan, Sun imperiyasida yuqori baholangan koreyalik seladon va YUNESKO tomonidan "dunyodagi eng muhim va eng keng qamrovli buddist ta'limot matnlaridan biri" deb ta'riflangan Tripitaka Koreana, asl 10 000 o'yma bosma bloklar bilan Hayensa ibodatxonasida saqlanib qolgan. XIII asrning boshlarida Koreyada Evropada Yoxann Gutenbergdan 200 yil oldin kitoblarni chop etish uchun harakatlanuvchi metall shrift ishlab chiqilgan.

XI asr Koryoda oltin asrning boshlanishi sifatida qaraldi. Liao ustidan qozonilgan g’alabadan so’ng Sun sulolasi ham Koryoning kuchini yuqori baholay boshladi va harbiy ittifoqchi sifatida qaradi. Liao Sun-Koryo harbiy ittifoqini oldini olish maqsadida Koryoga buddist bilimlari va artifaktlarni taklif qildi. Koryoning xalqaro obro'si sezilarli darajada oshdi. 1034 yildan boshlab Sun savdogarlari va churchjen va Tamla Qirolligining turli qabilalarining elchilari Koryodagi eng yirik milliy festival bo'lgan Kesondagi yillik Palgvanxoda qatnashdilar; Sun savdogarlari Xitoy vakillari, churchjenlar va Tamla elchilari Koreya Samoviy Qirolligi a'zolari sifatida qatnashdilar. Jeju orolidagi Tamla qirolligi 1105 yilda Koryo tarkibiga kiritilgan.

Koryo zodagonlarini tasvirlaydigan rasm

Koryoning oltin davri XII asr boshlarigacha taxminan 100 yil davom etgan va tijorat, intellektual va badiiy yutuqlar davri edi. Koryoda 1024, 1025 va 1040-yillarda Arabistondan savdogarlar, har yili Sundan yuzlab savdogarlar kelishini qayd etadi. Matbaa, falsafa, adabiyot, din va ilm-fan sohasidagi bilimlarni tarqatishda o'zgarishlar yuz berdi. Koryo kitoblarni katta hajmda nashr ettirdi va import qildi va XI asr oxiriga kelib ularni Xitoyga eksport qildi; Sun sulolasi minglab koreys kitoblarini qayta yozdi. Taxminan 6000 jilddan iborat birinchi Tripitaka Koreana 1087 yilda tugallangan. Munxeong Gondo xususiy akademiyasi 1055 yilda "Sharqiy dengizning Konfutsiysi" sifatida tanilgan Chxve Chxun tomonidan tashkil etilgan va ko'p o'tmay Koryoda Milliy Kukdjagam universiteti bilan raqobatlashadigan 12 ta xususiy akademiya mavjud edi. 1101 yilda Kukjagamda Syochokpo bosmaxonasi tashkil etildi. XII asrning boshlarida xyanxak deb nomlangan mahalliy maktablar tashkil etildi. Munjongning 1046-1083 yillardagi hukmronligi "tinch hukmronlik" (태평성대 ;平平聖代) deb nomlangan va Koryo tarixidagi eng gullab-yashnagan va tinch davr hisoblanadi. Munjong Koryoda juda hurmatga sazovor va "mehr-muruvvatli" va "muqaddas"(賢聖之君) deb ta'riflangan.

Umuman olganda, dunyodagi birinchi metall harakatlanuvchi turi XIII asrda Chyo Yun-Uyem tomonidan Koryoda ixtiro qilinganligi tan olingan. Biroq, xitoylik olim Pan Jishinning so'zlariga ko'ra, metall harakatlanuvchi shriftning ibtidoiy shakli XI asrda Xitoyda mavjud bo'lgan: bu pul va rasmiy hujjatlarni chop etish uchun metall plastinka edi, lekin u bir vaqtning o'zida ikkitadan ortiq o'rnatilgan belgilarni chop etish uchun yetarlicha rivojlanmagan. Harakatlanuvchi turdagi birinchi metall kitob 1234 yilda nashr etilgan Sanjon Kogyom Yemun kitobi edi. Koreyadagi texnologiya Koryoda katta qadam tashladi va Sun bilan yaqin aloqalar bunga hissa qo'shdi. Sulola davrida hozirgi kungacha saqlanib qolgan koreys keramika va qog'ozlari ishlab chiqarila boshlandi.

Amitabha va Sakkiz buyuk Bodxisattvalar, 14-asr, Koryo