Корхоналарда бошкарув фаолияти

1. Хизмат хоналарининг максадга мувофиц тузилиши ва 
жойлашткрилиши
Р а х б а р ходимларнинг мехнат унумдорлигини ошириш- 
да иш хо н ал ар и н ин г улчов ва ша кл л ар ини т а л аб г а мос 
келадиган килиб я р а т иш керак. Хоналарнинг энг кулай 
ш а к л и — т у р т б у р ч а к хоналардир. Бунда томонларнинг 
нисбати 1:1, 1:1,5 ва 1:2 булиши мумкин. Хоналарнинг 
бал ан дл и г и 3,25 метр, кенглиги 2,5— 3 метр булиши хона 
икки томондан ёритилса, узунлиги 12— 15 метр булиши, 
бир томондан ёритилган т ак ди рд а 6— 7 метрга тенг 
булиши керак.
Р а х б а р н и н г иш жойини ташкил кил ишда ундаги жихоз
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

ва мебелларни тугри жой л ашт и ри ш мухим а х а м и я т г а эга. 
Б у эса иш вактини т е ж а шн и ва хона сах,нининг с а ма р ал и
и шл а т ил ишин и таъминлайди.
Хоналарни жи х о з л аш д а куйидаги т а л а б л а р г а риоя 
ки ли ш керак:
а) рах,барнинг иши б о ш к а корхона ва т а ш к и л о т л а р
в аки л л ар и ни кабул килиш билан б о г л и к б ул с а, унинг 
хонаси бинонинг биринчи ка ва тид а жо й ла шг ан и маъкул;
б) хонадаги жих,озлар, яъни шк а фл а р , ка ртотека ку- 
т и ла ри ва б о шк а ла р ул ар якинига келиб кетиш, ул а рд а н
ф о й да л а н и ш кулай б ула ди г ан килиб жо й л а шт и р и л иш и
керак;
в) иш столига ёруглик чап томондан ёки олд томондан 
туши ши керак;
г) хонани иситувчи ж и х о з л а р р а х б а р утирадиг а н 
ж о й д а н маълум 
м а с о фа д а 
махсус к о п к о к л а р билан 
ёпилган холда жой л а шт ири л иши лозим.
Р а х б а р мехнатининг х а р а к а т доираси деб, унинг 
в ертикал ва горизонтал й у на л иш л а р д а х а р а к а т килиб 
уз в азифасини б а ж а р и ш и г а айтилади.
Р ах б ар н ин г иш жойида г и х а р а к а т и кичик ва катта 
дойра ичида булиши мумкин. Кичик х а р а к а т д оира си да 
р а х б а р куллари ва б ар мо к ла р и билан иш в аз и фа с ин и
б а ж а р а д и . Бунда у асосий ишини тез-тез ф о й да л а н и б
туриладиг ан жих оз ла р ва б уюмлар ё р д а м ид а б а ж а р а д и .
К ат т а
х ар ак а т доира сида 
к а м р о к и ш л ат и л а д иг а н
ж и х о з л а р ва буюмлар уз а т ил г ан д а кули е т а д и г а н доира- 
да жойл аштирил ад и.
Р а х б а р иш жойини техник воситалар билан ж и ^ о з л а ш
Р а х б а р мехнатининг с а мара дорл и гин и о ши р и ш д а т ех­
ник воситаларнинг а х а ми я т и ж у д а ка тт а д ир. Техник 
в о с и та л ар туркумига к уй и да г ил ар киради:
а) 
х у ж ж а т та й ё рл а ш воситалари. Х у ж ж а т л а р ту з и шд а 
ко ти б л ар ва иш юритувчилар электр ёзув м а ш и н а л а р и д а н
кенг фо й да ла н ад ил ар . Улар механик м а ш и н а л а р г а н и с б а ­
т ан анча унумли ва шовкини кам булади.
Иш вактини т е ж а ш ма к с а ди д а хатла р, ма ъ л у мо т н о ма -
л а р , ма ъ р у з а л а р , к а р о р л а р т а й ё р л а ш д а дик то фон ишл ати -
л иши тавсия килинади. Д и к то ф о н техникасининг к у п ро к
м а р к а з л а ш м а г а н ва м а р к а з л а ш г а н турлари и ш л ат и л а д и .
Биринчи тур диктофони рах,барнинг иш в а к т и д а 45 ми- 
нутдан куп ёзганда уларнинг х о н а л а ри г а у р на т и лг а н
шахсий ёзув ап п арати д ан ф ой да ла н ад и. М а р к а з л а ш г а н
диктофон тури ишл атил г анда ёзув ишл ари ни б а ж а р и ш д а
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

ма ши на ёзув бюросини ташкил килиш тал а б килинади. Бу 
усул х у ж ж а т т а й ёр ла шд а иш вактини бироз т е ж а й д и .
б) х у ж ж а т л а р г а ишлов берувчи, с акловчи ва киди- 
рувчи воситалар.
К ел аё тга н хатларнинг конвертини очиш учун махсус 
электр конверт эгувчи ма ши на ла рд а н ф о й да л а н и ш м у м­
кин. Бир неча в а р а к д а н ташкил топган ( калинлиги 2,5 мм 
дан ор ти к б улм аг ан ) х уж ж а т л а рн и темир с к о б а л а р билан 
бириктириш учун кул ва электр 
k o f o
3
бириктирувчи 
м а ш и н а л а р д а н фойдаланилади. Когозларни ёпиштириш 
учун ш а ф ф о ф ёп и шкок л ен тал ар жуда кулай.
Ав то ма т номерлаш ма шина ла ри х у ж ж а т л а р г а номер 
куйиш, келган (ёки кетган) вактни белгилаш ва индекслар 
куй и ш учун ишлатилса, и шл ар тезда б а ж а р и л а д и .
Х у ж ж а т л а р н и турлари буйича с а к л аш учун хар хил 
к а р т о т е к а ла р да н фой да ла н иш тавсия этилади. Р а х б а р
и ши да х у ж ж а т л а р н и тезда бириктириб са кл овч и меха- 
низмли п ап ка л ар да н фой да л ан иш вактни т е ж а й д и ва иш 
унумдорлигини оширади.
в) хи соб ла ш ж а ра ё н ла р ин и б ажа рувч и воситалар.
Р а х б а р ишида тайёр маълумотга эга хисобла ш чиз- 
г ич л ар и да н кенг фой да ла н иш маълумот ж а д в а л л а р и н и
ва улчов асбобларини ишлатилишини к а май ти рад и ва 
х и с о б ла ш даврини кискартиради.
М и кр о ка л ь к ул я т ор л а р асосан индивидуал хисоблаш 
в оситаси хисобланади ва ул ар режа-иктисодий, молия ва 
б о ш к а хисобларни а м а л г а оширишга ишлатилади. Улар 
к у л ай ва ишончлидир.
г) Тезкор а л о к а б аж а ру в ч и техник воситалар. Огзаки 
м а ъл ум о т л а рн и тезда кабул килиб олиш ва уз а т и ш учун 
тел е фон а ло ка с ид а н т а ш ка р и тезкор а л о к а в оситалари 
х ам кенг и шлатилади. Бу воситалар м и ж о з л а р билан 
б о г ла н и ш вактини тежайди.
Чунончи, ра х ба р ни нг «Директор» ко ммутато рл ар д ан
ф о й д а л а н и ш и бир неча м и жоз л а р билан бир в а к т д а а л о ­
к а б о г л а ш г а , иш юзасидан кичик йигинлар у тк а зи ш ва 
мухим м а ъл ум о т л а р олишга имкон яратади.
Шунингдек, телефон алокаси хизмати самара сини 
о ши ри ш ма к с а ди д а концентраторлар, ав тома тли номер 
тер у в чи л ар , кучлантирувчилар, ав т о жа во б б ерув чи л ар ва 
б о ш к а техник в ос и т а л ар д а н фойдаланиш мумкин.
Конц ен тратор ап п аратл а рин и нг ишлатилиши иш жойи- 
д а у ч т а д а н олтитаг ача телефон аппаратининг в азифасини 
б а ж а р а д и .
www.ziyouz.com kutubxonasi

---