Koronor qon –tomir yetishmovchiligida qo’llaniladigan vositalar. Retsept yozish

KORONOR QON –TOMIR YETISHMOVCHILIGIDA QO’LLANILADIGAN VOSITALAR. RETSEPT YOZISH.

TOXIROV JASUR

KORONAR QON AYLANISHI YETISHMOVCHILIGIDA QO‘LLANILADIGAN VOSITALAR

Koronar yetishmovchilik bilan bog‘liq patologik hollarni “ishemik yurak kasalligi” (yoki yurak koronar kasalligi) termini yordamida birlashtirishadi. Ishemik yurak kasalliklari sirasiga keng tarqalgan patologiya – stenokardiya (“ko‘krak baqasi1 ”) va miokard infarkti kiradi. Bu bo‘limda stenokardiya farmakoterapiyasi prinsiplariga asosiy e’tibor qaratiladi.

STENOKARDIYANI DAVOLASHDA QO‘LLANILADIGAN VOSITALAR (ANTIANGINAL VOSITALAR)

Koronar yetishmovchilik, shu jumladan stenokardiya, yurakning yetarlicha kislorod olmasligi (qon orqali) tufayli paydo bo‘ladi. Bundan kelib chiqib stenokardiyani davolashda ishlatiluvchi preparatlarning asosiy prinsiplari 359 quyidagilar. Ular yoki yurak ish faoliyatini va uning kislorodga bo‘lgan ehtiyojini pasaytirishi, yoki yurakni yetarlicha kislorod bilan ta’minlashlari darkor.

Koronar qon oqimini va miokard oksigenasiyasini koronar tomirlarni kengaytirish yo‘li bilan oshirish mumkin. Odatda, bu vositalarning tomirlar silliq mushaklariga bo‘lgan bevosita ta’siri natijasi hisoblanadi. Qisman bu tipdagi vositalar sirasiga mushak hujayralari ichiga kalsiy ionlarining kirib borishini sustlashtiruvchi vositalar (verapamil) kiradi. Bundan tashqari, antianginal vositalar miokardda endogen koronar-kengaytiruvchi moddalarning yig‘ilishiga olib kelishi mumkin (masalan, adenozinni) . Bu prinsip asosida dipiridamol ta’sir qiladi. Shu bilan birga koronar tomirlar spazmlarini reflektor bartaraf etuvchi moddalar ham mavjud (validol). Koronar tomirlarni toraytiruvchi reflekslarni sustlashtirish orqali koronar tomirlarni kengaytirish imkoniyatini alohida qiziqish uyg‘otadi (bunday reflekslarni nitrogliserin, morfin bloklaydi).

Koronar qon oqimini va miokard oksigenasiyasini koronar tomirlarni kengaytirish yo‘li bilan oshirish mumkin. Odatda, bu vositalarning tomirlar silliq mushaklariga bo‘lgan bevosita ta’siri natijasi hisoblanadi. Qisman bu tipdagi vositalar sirasiga mushak hujayralari ichiga kalsiy ionlarining kirib borishini sustlashtiruvchi vositalar (verapamil) kiradi. Bundan tashqari, antianginal vositalar miokardda endogen koronar-kengaytiruvchi moddalarning yig‘ilishiga olib kelishi mumkin (masalan, adenozinni) . Bu prinsip asosida dipiridamol ta’sir qiladi. Shu bilan birga koronar tomirlar spazmlarini reflektor bartaraf etuvchi moddalar ham mavjud (validol). Koronar tomirlarni toraytiruvchi reflekslarni sustlashtirish orqali koronar tomirlarni kengaytirish imkoniyatini alohida qiziqish uyg‘otadi (bunday reflekslarni nitrogliserin, morfin bloklaydi).

Lekin, shuni aytib o‘tish joizki, stenokardiya farmakoterapiyasi kompleks xarakterga ega. Shuning uchun yuqoridagi antianginal vositalardan tashqari boshqa ta’sirga ega preparatlar ham qo‘llaniladi. Bu patologiyani davolashda quyidagi preparatlar qo‘llaniladi.

Lekin, shuni aytib o‘tish joizki, stenokardiya farmakoterapiyasi kompleks xarakterga ega. Shuning uchun yuqoridagi antianginal vositalardan tashqari boshqa ta’sirga ega preparatlar ham qo‘llaniladi. Bu patologiyani davolashda quyidagi preparatlar qo‘llaniladi.

 Yurakning kislorodga muhtojligi va unga kislorod yetkazilishi o‘rtasidagi mutanosiblik buzilishini normallashtiruvchi preparatlar.

 Kardioprotektor vositalar.

 Tromblarning paydo bo‘lishini oldini oluvchi preparatlar

 Gipolipidemik vositalar

 Psixotrop vositalar

KARDIOPREKTOR VOSITALAR.

Yurak ishemik kasalliklarini davolashning puxta yo‘nalishidan biri kardiositlarning ishemiyasiga chidamliligini oshiruvchi karioprektor vositalarning yaratilishidir. Bu guruh vositalaridan biri trimetaziddir (preduktal), ishemiya sohasida kardiomiositlarga to‘g‘ri harakat ko‘rsatuvchi va ularning energetik munosobatliligini me’yorlovchidir. Uning kardiotrop harakati hujayra darajasida umumiy gemodinamikaga qandaydir ta’sir ko‘rsatishi bilan kuzatilmaydi. Vosita ishemiyada yuz beruvchi kardiomiositlarda ATF tarkibini pasayishi ogohlantiriladi. Bu hujayra energetik resurslarni saqlaydi, ion kanallari funksiyasini va ion kinetikasini me’yorlashtiradi. Sinov natijalari asosida quyidagi 373 taxmin aytiladi, trimetazidin kardioprektor harakati mexanizmlaridan biri, uzun zanjirli izofarma fermenti 3-ketoasil KOA tiolaziga uning ingibir ta’siri, natijasida yogli kislotalar taxirlashishi bosiladi. Shuning ta’sirida glyukoza taxirlanishi faollashadi, miokard funksiyasiga unumli ta’sir qiladi.

MIOKARD INFARKTIDA QO‘LLANILADIGAN VOSITALAR

Miokard infarkti, agar u kardiogen shoki bilan murakkablashgan bo‘lsa dori vositalari kompleksi ishlatiladi. Og‘riq sindromini yo‘qotish uchun opioid analgetiklar (fenanil, morfin, promedol) va narkoz azoti uchun vosita zakis tavsiya etiladi. Neyroleptanalgeziya (talamonal) yaxshi og‘riq qoldiruvchi samara beradi. Agar gitoptenziya ko‘rinishi bo‘lmasa, ba’zida nitrogliserin ishlatiladi. Infarkt miokarda artimiya yuz beradi, bu patalogiyada keng qo‘llaniladi, artimiyaga qarshi vositalar (masalan, lidokain). Buzilgan gemodinamikani tiklash uchun, munosib ko‘rsatgichlar asosida yurak glikozidlari (strovantin) vazopressorli vositalar (noradrenalin, mezaton) ishlatiladi. Ishemiya to‘qimalarda va arterial spazmda aadrenoblokatorlari foydali bo‘lishi mumkin (fentolamin, aminazin kichik dozalarda).

ETIBORINGIZ UCHUN RAHMAT

ETIBORINGIZ UCHUN RAHMAT