Korporativ boshqaruv samaradorligini baholash usullari

KORPORATIV BOSHQARUV SAMARADORLIGINI BAHOLASH USULLARI

TAYORLADI: OXUNJON DAVLATBOYEV

REJA:

• Korporativ boshqaruv modellarini joriy qilishning iqtisodiy jihatdan maqsadga muvofiqligi;
• Korporativ boshqaruv samaradorligi mezonlari.

Ko’plab kichik va yirik kompaniyalar uchun korporativ boshqaruv andozalari zaruriy ehtiyoj hisoblanmaydi. Ularning korporativ boshqaruv sohasidagi birlamchi vazifasi amaldagi qonunchilikka rioya qilinishini yaxshilash hisoblanadi. Aytib o’tish kerakki, korporativ xulq-atvor Kodeksida bayon qilingan andozalarni joriy qilish korxonalar tomonidan

Ko’plab kichik va yirik kompaniyalar uchun korporativ boshqaruv andozalari zaruriy ehtiyoj hisoblanmaydi. Ularning korporativ boshqaruv sohasidagi birlamchi vazifasi amaldagi qonunchilikka rioya qilinishini yaxshilash hisoblanadi. Aytib o’tish kerakki, korporativ xulq-atvor Kodeksida bayon qilingan andozalarni joriy qilish korxonalar tomonidan

• aksiyadorlik jamiyati boshqaruv organlari ishini ta’minlovchi va nazorat qiluvchi qator qo’mitalar tashkil qilishni,
• xodimlar shtati ro’yxatiga direktorlar Kengashi va uning qo’mitalari faoliyatiga ko’maklashuvchi korporativ kotib lavozimini kiritishni,
• direktorlar Kengashi tarkibiga mustaqil direktorlar kiritishni va h.k. ni talab qiladi.

Yirik korporatsiyalar andozalarni joriy qilishdan shuning uchun ko’proq manfaatdorki, ular birjalarda joylashtiriladigan qimmatli qog’ozlar hisobiga moliyalashiriladi va tashqi investorlarni jalb qiladi, kompaniyalar esa to’g’ridan-to’g’ri investorlarni qidiradi yoki banklar tomonidan kreditlanadi. Bunday kompaniyalarda korporativ boshqaruv o’ziga xosliklari baribir mavjud, ya’ni kompaniya ta’sischilari tezkor boshqaruvda ishtirok etadi va mulkning bir yerda to’planishidan manfaatdor bo’ladi. Bunday vaziyat faqat O’zbekiston uchungina xos emas. Bozor iqtisodiyoti rivojlangan mamlakatlarda faoliyat yuritayotgan kompaniyalarda korporativ boshqaruv amaliyoti va uni joriy qilish darajasi xuddi shunday farqlarni ko’rsatmoqda

Yirik korporatsiyalar andozalarni joriy qilishdan shuning uchun ko’proq manfaatdorki, ular birjalarda joylashtiriladigan qimmatli qog’ozlar hisobiga moliyalashiriladi va tashqi investorlarni jalb qiladi, kompaniyalar esa to’g’ridan-to’g’ri investorlarni qidiradi yoki banklar tomonidan kreditlanadi. Bunday kompaniyalarda korporativ boshqaruv o’ziga xosliklari baribir mavjud, ya’ni kompaniya ta’sischilari tezkor boshqaruvda ishtirok etadi va mulkning bir yerda to’planishidan manfaatdor bo’ladi. Bunday vaziyat faqat O’zbekiston uchungina xos emas. Bozor iqtisodiyoti rivojlangan mamlakatlarda faoliyat yuritayotgan kompaniyalarda korporativ boshqaruv amaliyoti va uni joriy qilish darajasi xuddi shunday farqlarni ko’rsatmoqda

SAMARALI KORPORATIV BOSHQARUVNING AFZALLIKLARI:

STRATEGIK QARORLAR QABUL QILISHNI TAKOMILLASHTIRISH
MOLIYAVIY RESURSLAR JALB QILISH
KOMPANIYANING DAVLAT ORGANLARI BILAN ALOQALARINI YAXSHILASH
MENEJERLARNING AKSIYADORLAR BILAN ALOQALARINI YAXSHILASH
KORPORATIV NIZOLARNING OLDINI OLISH

«RID-EXPERT RA» KORPORATIV BOSHQARUV REYTINGI TO’RT GURUHDAGI KO’RSATKICHLAR BO’YICHA INTEGRAL BAHOLASHNI IFODALAYDI:

I

• AKSIYADORLAR HUQULARI

II

• NAZORAT VA BOSHQARUV ORGANLARI FAOLIYATI

III

• AXBOROTNI OCHIB BERISH

IV

• BOSHQA MANFAATDOR TOMONLARNING MANFAATLARIGA RIOYA QILISH VA KORPORATIV IJTIMOIY JAVOBGARLIK

KORPORATIV BOSHQARUV SIFATIGA QARAB REYTING QATNASHCHILARI BO’LGAN KOMPANIYALAR QUYIDAGI REYTING SINFLARIDAN BIRIGA KIRITILISHI MUMKIN:

A SINFIGA KORPORATIV BOSHQARUV DARAJASI YUQORI BO’LGAN, MAMLAKAT QONUNCHILIGI TALABLARIGA RIOYA QILADIGAN, SHUNINGDEK O’Z AMALIYOTIDA SEZILARLI DARAJADA KORPORATIV XULQ-ATVOR KODEKSIGA AMAL QILADIGAN KOMPANIYALAR KIRITILADI
B SINFI TARKIBIGA KORPORATIV BOSHQARUV DARAJASI QONIQARLI BO’LGAN, AMALDAGI QONUNCHILIK TALABLARINI BUZMAYDIGAN VA KORPORATIV XULQ-ATVOR KODEKSI ASOSIY QOIDALARINI QISMAN BAJARADIGAN KOMPANIYALAR KIRITLADI
C SINFI KORPORATIV BOSHQARUV DARAJASI PAST BO’LGAN, O’Z FAOLIYATIDA U YOKI BU DARAJADA AMALDAGI QONUNCHILIK TALABLARINING BUZILISHI VA KORPORATIV XULQ-ATVOR KODEKSINING ASOSIY QOIDALARIGA AMAL QILMASLIKKA YO’L QO’YADIGAN KOMPANIYALARNI BIRLASHTIRADI
D SINFIGA KIRADIGAN KOMPANIYALAR FOALIYATI KORPORATIV BOSHQARUV DARJASINING QONIQARSIZLIGI BILAN TAVSIFLANADI.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!!!