Korporativ boshqaruv
Download 0.55 Mb. Pdf ko'rish
|
Курс иши Синдор
- Bu sahifa navigatsiya:
- 3-chizma . Joriy aktivlarning tarkibi.
- FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI I. O’zbekiston Respublikasining Qonunlari, Prezident Farmonlari va
- VI. Davriy nashrlar, statistik to’plamlar va hisobotlar
- V II. Internet saytlari
|
34
Joriy aktivlar har bir ishlab chiqarish siklida to’la iste’mol qilinadi, o’zining boshlang’ich tabiiy shaklini o’zgartiradi va shuning uchun ham uning qiymati ishlab chiqarish xarajatlariga to’liq kiradi. Ular «Xo’jalik yurituvchi sub’ektlarning moliya xo’jalik faoliyati buxgalteriya hisobi schyotlarining rejasi va uni qo’llash bo’yicha ko’rsatma», 21-buhgalteriya hisobining milliy andozasiga ko’ra alohida-alohida sintetik va analitik schyotlarda yuritiladi. Materiallar 1000-schyotda yuritilib, bu schyotda quyidagi subschyotlar ochilgan: - xom ashyo va materiallar; - sotib olingan yarim tayyor materiallar; - yoqilg’i; - ehtityot qismlar; - qurilish materiallari; - idish va idish materiallari; - chetga ishlov uchun berilgan materiallar; - inventar’ va xo’jalik anjomlari; - boshqa materiallar; Bu schyotlarning debetida materiallarni hisobot davrining boshiga bo’lgan qoldig’i va kirimi, kreditida esa materiallarning chiqimi (ishlab chiqarishga sarflanagan va hokazolar) aks ettiriladi. Arzon va tez eskiruvchi buyumlar ham joriy aktivlarning tarkibiy qismi hisoblanib, ularning hisobi shu nomdagi schyotda yuritilar edi. Ammo O’zbekiston Respublikasi Adliya Vazirligi tomonidan 2002 yil oktyabr oyining 23-kunida 1181- son bilan qayd qilingan. Ishlab chiqarish xarajatlarining hisobi buxgalteriya hisobining jurnal-order shaklida 10-jurnal orderda jurnal orderning yuqori tomonidan gorizontaliga kreditlanuvchi schyotlar yuritiladi. Uning chap tomonida esa vertikaliga debetlanuvchi schyotlar yoziladi.
35
10-jurnal orderni to’ldirish uchun asosan ayrim sexlarda xarajatning analitik hisobi uchun yuritiladigan yordamchi vedomostdan va davr xarajatlari hamda kelgusida xarajatlar va to’lovlar zaxirasi hisobidan qilinadigan xarajatlarning hisobini yuritish uchun xizmat qiladigan 15-yordamchi vedomostdan foydalaniladi. Tayyor mahsulotni hisobga olish uchun ro’yxatidan «Tayyor mahsulot» deb atalgan schyot ajratilgan bo’lib, undan moddiy ishlab chiqarish tarmoqlarining korxonalari foydalanadi. Bu schyotning debetida barcha tayyor mahsulot hamda sotishga mo’ljallangan asosiy va yordamchi ishlab chiqarishlarning xizmatlari aks ettirladi. Bu schyotda mahsulot haqiqiy tannarxining joriy hisob narxidan farqi butunlay hamma mahsulotlar bo’yicha yoki bir turdagi mahsulotlar guruhi bo’yicha hisobga olinib, ular hisob registrlarida ajratib ko’rsatiladi. Tayyor mahsulotlar harakatini pul ko’rsatkichdagi hisobi 16-«Tayyor buyumlar harakatining puldagi ifodasi» vedomostida yuritiladi. Ushbu vedomostning I bo’limidan 2810- «Tayyor mahsulotlar» schyotning to’liq ma’lumotlari ta’rifini ikki bahoda-haqiqiy va hisob bahoda olish mumkin. Bu oy oxiriga bo’lgan tayyor mahsulotlarning umumiy hajmdagi haqiqiy xarajatlari salmog’ini (oy boshiga qoldiq plyus mahsulotning kirimini ularning hisob bahosiga nisbati) topish uchun zarur. Agar shu foiz 100 ga teng bo’lsa, demak, haqiqiy xarajatlar rejaga teng ekan, agar foizi 100 dan kam bo’lsa, korxona mahsulot tannarxini pasaytirgani bo’ladi, natijada ushbu mahsulotni sotishdan u rejadan ortiq foyda oladi, agar shu foizi 100 dan ortiq bo’lsa, korxona kal’kulyasiya moddalari bo’yicha normaga nisbatan ortiqcha xarajatlarga yo’l qo’ygan bo’ladi va bu o’z navbatida, foydani kamaytiradi. Shu jami mahsulotlarni haqiqiy tannarxini ularning hisob (reja) tannarxiga bo’lgan foiz nisbati buxgalteriya tomonidan hisobot oyida yuklab jo’natilgan, xaridorlar tomonidan qaytarilgan va oy oxiriga qolgan mahsulotlarning haqiqiy tannarxini hisoblash uchun foydalaniladi. Oy oxiriga qolgan mahsulotlar haqiqiy tannarxini aniqlashning zaruriyati shandaki, uni Bosh daftar bilan taqqoslash mumkin, omborlardagi qoldiqlarni hisobga olish daftari bilan esa hisob bahosidagi qoldiq taqqoslanadi.
36
3-chizma. Joriy aktivlarning tarkibi.
Yuklab jo’natilgan mahsulotlar harakatining hisobi 16-vedomostining II bo’limida yuritiladi. Joriy aktivlar Xom ashyo va materiallar Yarim tayyor ma hsulotlar va komplektlovchi buyumla ri
Ehtiyot qismlar, yoqilg’i Qurilish materiallari, idish va idish materiallar Tugallanmagan ishlab chiqarish, kelgusi davr harajatlari Tayyor
mahsulotlar, mollar
Pul mablag’lari Hisob kitobdagi mablag’lar Banklarning har xil schyotlaridagi mablag’lar Valyuta schyotidagi mablag’lar Hisob kitob schyotidagi mablag’lar Kassadagi mablag’lar Hisobdor shaxslar tomonidan hisobot berilmagan bo’nak summasi Debitor qarzlar summasi Jo’natilgan mol, bajarilgan ish va xizmatlar summasi
37
Unda jo’natilgan, sotilgan mahsulotlar, material qiymatliklar, xizmatlar va xaridorlar bilan hisoblashishlarning analitik va sintetik hisobi birlashgan. Jo’natilgan va sotilgan mahsulotlar analitik hisobi ularning natural ko’rinishdagi turlari bo’yicha yoki to’lov hujjatlari bo’yicha ikki bahoda-haqiqiy tannarxda va sotish narxida tashkil etiladi. 16-vedomostning III-bo’limida to’langan, hisobdan chiqarilgan, to’lanmagan va hisobdan chiqarilmagan summalar to’g’risidagi yig’ma ma’lumotlar aks ettiriladi. Kassadagi pul mablag’lar, valyuta mablag’lari, qisqa muddatli qo’yilmalar va shunga o’xshash pul mablag’larini hisobini yuritish uchun 5000, 5100, 5200, 5500, 5600, 5700, 5800 kabi sintetik schyotlardan foydalaniladi. Kassa muomalalarini hisobga olish 5000-«Kassa» nomli schyotda hisobga olinadi. Mustaqil balansga ega bo’lgan va xo’jalik hisobidagi korxona hisoblanuvchi yuridik shaxslarga bankda hisob-kitob schyoti ochiladi. Markaziy Bank yo’riqnomalariga binoan korxona (tashkilotlar)ga faqat bitta o’zlari tanlab olgan bankda («O’zbekiston Respublikasi banklarida bank schyotlari ochish to’g’risidagi Yo’riqnoma»ning 1.7.1. va 1.7.2. bandlarida nazarda tutilganlardan tashqari) pul mablag’larini saqlash va barcha turdagi hisoblashishlarni, ro’yxatdan o’tgan joyda kredit va kassa muomalalarini amalga oshirish uchun va talab qilib olingungacha valyuta depozit schyoti ochilishi mumkin. Hisob-kitob schyoti bo’yicha sodir bo’ladigan muomalalarni hisobga olish uchun korxonalarda 5110- «Hisob-kitob» schyoti ochiladi. Bu schyot aktiv bo’lib, uning debetida hisob-kitob schyotiga tushgan har qanday tushumlar, kreditida esa hisob-kitob schyotidan sarflangan barcha pul mablag’lari aks ettiriladi. 5110- «Hisob-kitob» schyoti bo’yicha muomalalar tekshirilgan bank ko’chirmasi va unga ilova qilingan pul hujjatlariga asosan ko’rsatiladi. 5110- schyotining sal’dosi hisob-kitob schyotidan berilgan ko’chirmada ko’rsatilgan qoldiqqa teng bo’lishi kerak. Horijiy valyutidagi pul mablag’larini va horijiy valyuta muomalalarini har bir korxona amalga oshirishi mumkin. Horijiy valyuta muomalalarini rasmiylashtirish uchun bankda valyuta joriy schyotini ochish kerak. Bu schyotga doir muomalalarni
38
amalga oshirish va rasmiylashtirish tartibi banklar tomonidan belgilanadi. Uning debetida korxonaga pul mablag’larining kelib tushishi, kreditda esa ularning chiqib ketishi aks ettiriladi. Agar mablag’lar bu schyotning debeti yoki kreditiga xato yozib qo’yilgan bo’lsa, unda xato yozilgan summaga bu schyot 4860- «Da’volar bo’yicha olinadigan schyotlar» bilan korrespondensiyada bo’ladi. «Valyuta schyoti» ga doir ikkita subschyot ochilishi mumkin: 1.
Mamlakat ichidagi valyuta schyotidagi mablag’lar; 2.
Xorijiy valyuta schyotidagi mablag’lar. «Valyuta schyoti» ga doir analitik hisob banklarda chet el valyutalarda pul mablag’larni saqlash uchun ochilgan har bir schyot bo’yicha yuritiladi. Debitor qarz har doim boshqa korxonaning aktivlariga qilingan da’vo bo’lib hisoblanadi. Debitor qarzi bilan bog’liq bo’lgan asosiy buxgalteriya muomalalari tan olish va baholash hisoblanadi. BHMA ning «Moliyaviy hisobotni tayyorlash va topshirish uchun konsepsiya asoslari» da kreditor qarzlar, ya’ni majburiyatlar «buxgalteriya balansida qachonki o’zida iqtisodiy foydani mujassamlagan resurslarni oqib ketishi ehtimoli bo’lsa, shuningdek majburiyatlarni qabul qilish natijasi bo’lsagina, buxgalteriya balansida tan olinadi» (66-paragraf) deyilgan. Turli debitor va kreditorlarga notijorat xarakteridagi muomalalarni olib boruvchi tashkilotlar (oliy o’quv yurtlari, ilmiy muassasalar), ko’rsatilgan xizmatlar uchun hisob-kitoblar olib boradigan transport (temir yo’l va suv) tashkilotlari, tashkilot va shaxslar deponentlari, ijro hujjatlari asosida ushlab qolishlar, noturar joylarni ijaraga oluvchilar va hokazolar kiradi. Debitorlar tarkibida moliyalanadigan va operativ lizinglar bo’yicha olinadigan to’lovlar, olinadigan foiz va dividendlar, royalti va gonorar bo’yicha olinadigan schyotlar va boshqa shaxslarning qarzlari (joriy qismi) hisobi 4800- «Turli debitorlarning qarzlari hisobvaraqlari» bo’yicha olingan (4810, 4811, 4820, 4830, 4840, 4950, 4860 va 4890) schyotlarda aks ettiriladi. Korxonaning turli kreditorlardan bo’lgan qarzlari tarkibiga moliyalanadigan va operativ lizinglari bo’yicha to’lanadigan summalar, to’lanadigan foizlar, royalti
39
va gonorarlar bo’yicha qarzlar, da’volar bo’yicha to’lanadigan schyotlar, xisobdor shaxslardan bo’lgan qarzlar va boshqa majburiyatlar kiradi. Bunday muomalalarning hisobi 6900-«Turli kreditorlarga bo’lgan majburiyatlarning hisobvaraqlari» bo’yicha ochilgan (6910, 6920, 6930, 6940, 6950, 6960, 6970 va 6990) schyotlarida aks ettiriladi. 4010-«Xaridor va buyurtmachilardan olinadigan schyotlar», 4110-«Alohida balansga ajratilgan bo’linmalardan olinadigan schyotlar», 4610-«Muassislarning ustav kapitaliga badallar bo’yicha qarzlari», 4800-«Turli debitorlarning qarzlari hisobvaraqlari», 6110-«Alohida balansga ajratilgan bo’linmalarga to’lanadigan schyotlar», 6310-«Xaridor va buyurmachilardan olingan bo’naklar», 6500-«Davlat maqsadli fondlari va sug’urta bo’yicha qarzlarining hisobvaraqlari», 6600- «Muassislarning qarzlari hisobvaraqlari», 6900-«Turli kreditorlarga bo’lgan majburiyatlarning hisobvaraqlari» va 7010-«Mol yetkazib beruvchilarga to’lanadigan schyotlar» bo’yicha analitik hisob 7-vedomostda yuritiladi. Oy oxirida analitik hisob vedomosti bo’yicha jami chiqarilib keyingi oy boshiga qoldiq yoziladi. Kredit oborotlari korrespondentlanuvchi schyotlar doirasida 7-vedomostdan 7010, 4010, 4860, 6410, 4710, 4810, 6910, 4110, 6110 va boshqa schyotlarning krediti bo’yicha 8-jurnal-orderga yozib qo’yiladi. 4110, 4860, 4710 schyotlar bo’yicha yozuvlar jurnal-orderda bir qatorda ko’rsatiladi. 4810, 6910-schyotlar bo’yicha sintetik va analitik hisob birga ko’rsatiladi.
40
Bugun O’zbekistonimiz bosib o’tgan mustaqil taraqqiyot yo’lini xolisona baholar ekanmiz, o’tgan davr mobaynida biz erishgan, dunyo jamoatchiligi tan olgan olamshumul yutuq va marralar, avvalambor, izchil rivojlanayotgan iqtisodiyotimiz va uning barqaror o’sish sur’atlari, aholi farovonligining yildan-yilga oshib, jahon hamjamiyatida mamlakatimiz obro’-e’tiborining tobora yuksalib borayotgani – bularning barchasi Konsitusiyamizning asosiga qo’yilgan, chuqur va puxta o’ylangan maqsad, prinsip va normalarning hayotbaxsh samarasi, desak, hech qanday mubolag’a bo’lmaydi. Kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning izchil rivojlanib borishini ta’minlash orqali biz mamlakatimizda jamiyatimizning ijtimoiy- siyosiy tayanchi va poydevori bo’lgan o’rta sinfning shakllanishiga va uning tobora mustahkam bo’lib borishiga erishmoqdamiz. Barchamizga ayonki, aynan ana shu ijtimoiy qatlam – ya’ni o’rta sinf yurtimizda amalga oshirayotgan islohotlarimizni yanada chuqurlashtirishdan, mamlakatimizning izchil va barqaror rivojlanishidan eng ko’p manfaatdordir. Shu bois kichik biznes va xususiy tadbirkorlik bugungi kunda jamiyatimizdagi ijtimoiy va siyosiy barqarorlikning kafolati va tayanchiga, yurtimizni taraqqiyot yo’lidan faol harakatlantiradigan kuchga aylanib bormoqda.
Korxona joriy aktivlarini manbalashni ham o’ziga xos xususiyatlarini sezish mumkin. Ularda asosiy vositalar yoki uzoq muddatli aktivlarni shakllanishi hamda manbalanishida farqlar mavjud, ya’ni ular asosiy e’tiborni joriy aktivlarga va ularni manbalashga qaratadilar. Shunday ekan, tadqiq qilingan mavzu bo’yicha quyidagi muhim jihatlarni ta’kidlab o’tish mumkin. Birinchidan, joriy aktivlarni manbalash yuzasidan korxonaning o’zlik mablag’lari manbalari hissasini keskin oshirish lozim. Aks holda ular faoliyatiga to’siq bo’luvchi omillar ta’siri kuchayadi. Joriy aktivlarni izlab topish yoki jalb qilish tadbirlarini ko’rish lozim. Joriy aktivlarni manbalash yuzasidan uzoq muddatli yoki qisqa muddatli kreditlar va qarzlarni jalb etishning bugungi kunda kuchli mexanizmi shakllangan. Negaki tijorat xususiyatiga ega bo’lgan va istalgan hajmda chetdan mablag’larni
41
joylashtirish imkoni mavjud. Faqat ular yuzasidan foiz to’lovlari va ustamalar yukini ko’tarish masalasi hal etilsa bo’ldi. Bu yuqori tavakkalchilik hissini ham talab etadi, albatta. Chunki o’ylangan va rejalashtirilgan har qanday maqsadli harakatni albatta o’ziga xos va qator muammolari mavjud bo’ladi. Ikkinchidan, joriy aktivlarni joylashtirishning, ya’ni ularni kirimga olinishi, saqlanishi, hisobdan chiqarilishi va hujjatli aylanishini tezlashtirishning javobgarlik mexanizmini shakllantirish lozim. Uchinchidan, joriy aktivlarni baholashning va ular samaradorligini aniqlashning ko’rsatkichlar tizimini yangilanayotgan uslubiy asosini tuzib chiqish lozim. Joriy aktivlarni hisobga olishning hozirgi holatida ularning likvidlik darajasiga ahamiyat berilmagan. Shuningdek ularning nazariy bayon etishda ham kamchiliklar ko’p. Jumladan, joriy aktivlar juda ko’p tushunchalar bilan tavsiflanadi, ya’ni aylanma aktivlar, oborot aktivlar, harakatdagi aktivlar va hokazolardan iboratdir. To’rtinchidan, joriy aktivlarni me’yorlanishi yuzasidan sektorlar bo’yicha normativlar tuzilgan holda ulardagi o’zgartirishlar ustidan nazoratning ta’sirli shakli belgilanmagan. Normativlarga amal etish va ularning me’yorini saqlash ijtimoiy- iqtisodiy rivojlanishda muhim ahamiyatga ega. Hozirgi moliyaviy qonunchilikda nomativlarni buzilishi yuzasidan ma’muriy va moliyaviy javobgarlik shartlari belgilangan, lekin ular o’zining ta’sir belgisiga ega emas.
42
I. O’zbekiston Respublikasining Qonunlari, Prezident Farmonlari va Qarorlari, Vazirlar Mahkamasining qarorlari 1. O’zbekiston Respublikasi Konstitusiyasi. 1992 yil 8 dekabr’ (O‘zbekiston Respublikasining 2017 yil 29 avgustda qabul qilingan Qonuni bilan O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi 99 va 102-moddalariga o‘zgartishlar kiritilgan). 2. O’zbekiston Respublikasi “Buxgalteriya hisobi to’g’risida” gi Qonuni. №404. 2016 yil 13 aprel’. 3. O’zbekiston Respublikasi «Auditorlik faoliyati to’g’risida» gi Qonuni (yangi tahrir). - T.: 2000 yil (o’zgartirish va qo’shimchalar bilan). 4. Buxgalteriya Hisobining Xalkaro Standartlari - 2013, O’zbekiston buxgalterlar va auditorlar milliy Assosiasiyasining tarjimasi, - T.,2014 5. Xalqaro audit standartlari, sifat nazorati, ko’rib chiqish, boshqa ishonch bildirish va turdosh xizmatlarning xalqaro standartlari to’plami - Halqaro Buxgalterlar Federasiyasi, 2013. O’zbekiston buxgalterlar va auditorlar milliy Assosiasiyasining tarjimasi, - T., 2014 6. «O’zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo’yicha Harakatlar strategiyasi to’g’risida» O’zbekiston Respublikasi Prezidentining №PF 4947-son Farmoni. 2017 yil 7-fevral’. 7.O’zbekiston Respublikasi Prezidentining «Aksiyadorlik jamiyatlarida zamonaviy korporativ boshqaruv uslublarini joriy etish chora-tadbirlari to’g’risida» PF-4720-son Farmoni. 2015 yil 24 aprel’.
8. «2017-2021 yillarda O’zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo’nalishi bo’yicha harakatlar strategiyasini kelgusida amalga oshirish chora-tadbirlari to’g’risida» O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 15 avgustdagi PF-5024-son farmoyishi. 9. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining «Iqtisodiyot real sektori korxonalarining moliyaviy barqarorligini yanada oshirish chora-tadbirlari to’g’risida» gi 2008 yil 18 noyabrdagi PF-4053 – sonli Farmoni. 10.O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2015 yil 28 iyuldagi «Davlat ulushi bo’lgan aksiyadorlik jamiyatlari va boshqa xo’jalik yurituvchi subektlar faoliyati samaradorligini baholash mezonlarini joriy etish to’g’risida»gi 207-sonli qarori. (O’zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to’plami, 2015 y., 30- son, 397-modda). 11.O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2007 yil 4 apreldagi ”Auditorlik tashkilotlari faoliyatini yanada takomillashtirish hamda ular ko’rsatayotgan xizmatlar sifati uchun javobgarlikni oshirish to’g’risida”gi PQ–615-sonli Qarori. 12.O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2000 yil 22 sentyabrdagi «Auditorlik faoliyatini takomillashtirish va auditorlik tekshirishlarning ahamiyatini oshirish to’g’risida»gi 365-sonli qarori.-T.: Xalq so’zi, 2000 yil 26 sentyabr’.
43
II. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti asarlari
13.O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoevning Oliy Majlisga eng asosiy va dolzarb siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy masalalar va jamiyatni demokratik rivojlantirish bo’yicha Murojaatnomasi. 2017 yil 22 dekabr’. 14.Mirziyoev Sh. M. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik — har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo’lishi kerak. Toshkent. 2017 yil 16 yanvar’. «Xalq so’zi» gazetasi (№ 11 (6705)) . 15.Mirziyoev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. – T.: O’zbekiston, 2017. – 488 b. 16.Mirziyoev Sh.M. Demokratik islohotlarni izchil davom ettirish, xalqimiz uchun tinch va osoyishta, munosib hayot darajasini yaratish - barqaror taraqqiyot kafolatidir. –T.: O’zbekiston, 2017. – 22 b. 17. Mirziyoev Sh. M. . Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash – yurt taraqqiyoti va xalq farovonligining garovi. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoevning O’zbekiston Respublikasi Konstitusiyasi qabul qilinganining 24-yilligiga bag’ishlangan tantanali marosimdagi ma’ruzasi. 07.12.2016.
18. Mahsulot (ishlar, xizmatlar)ni ishlab chiqarish va sotish xarajatlari tarkibi hamda moliyaviy natijalarni shakllantirish tartibi to’g’risidagi Nizom. O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi qarori. 5.02.1999 №54 son (o’zgartirish va qo’shimchalar bilan). 19. O’zbekiston Respublikasi moliya vazirining 2002 yil 27-dekabrdagi "Moliyaviy hisobot shakllari va ularni to’ldirish bo’yicha qoidalarni tasdiqlash to’g’risida"gi 140-son buyrug’i (O’zR AV tomonidan 24.01.2003 yilda 1209-son bilan ro’yxatdan o’tkazilgan). 20. O’zbekiston Respublikasining Auditorlik faoliyatining milliy standartlari. To’plam. T.: O’zR BAMA nashriyot markazi. 2017. 21. O’zbekiston Respublikasining Buxgalteriya hisobining milliy standart lari. To’plam. T.: O’zR BAMA nashriyot markazi. 2017 . 22. “Korxonalardagi ichki audit xizmati to’g’risidagi Nizom” O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2006 yil 16 oktyabrdagi 215-son qaroriga 2- ilova.
IV. Asosiy adabiyotlar 23. Abdullaev R.A. Buxgalterskiy uchet i audit. izd. “IQTISOD MOLIYA”. Toshkent. 2010 24.Pugachev V.V. Vnutrenniy audit i kontrol’. Uchebnik. – M.: Delo i Servis, 2010. – 224 s. 1. Odegov Yu.G. Nikonova T.V. Audit i kontrolling personala: uchebnik. 2-e izd. I dop. – M.: Al’fa Press, 2010. – 672s. 2. Audit. (Darslik). To’laxo’jayeva M.M. Ilhomov Sh.I. va bosh. TDIU 2011- 44
yil, 583 bet. 3. Uchebnoe posobie “Sbornik Mejdunarodnыx standartov audita i kontrolya kachestva”. –T.: NNO “Palata auditorov Uzbekistana”, 2011. 4. Audit. (O’quvqo’llanma). To’laxo’jayeva M.M. IlhomovSh.I. va bosh. TDIU 2012-yil, 184 bet. 5. Arens, Alvin A. Auditing and assuring services: an integrated approach/ Arens, Alvin A. Randal J. Elder, Markel S. Beasley -14 th ed. Amazon, USA-2012, 894 p. 32. Ilxamov Sh.I. Amaliy audit. Darslik. –T:.Iqtisodiyot, 2011. V.Qo’shimcha adabiyotlar
33. Bobojonov O.O’ . Moliyaviy hisob. Darslik. –T.: Sharq, 2004. 34. Xaydarov R., Fayziev Sh. Vnutrenniy audit. Uch. Posobie. – T.: “IQTISOD-MOLIYA”, 2013. – 212 s. 35.
Podol’skiy V. Audit. Uchebnik. – M.: Izd. Yurayt, 2015. – 605 str. 36.
Audit: uchebnik /pod red. Bulыgi R.P.-2-e izd., pererab. i dop. – M.: “YuNITI – DANA”, - 2013. – 431 str. 37. Audit.
Praktikum: uchebnoe posobie / O.N.Xarchenko, S.A.Samusenko, I.S.Fyorova – 4-e izd., pererab. i dop. –M.: KNORUS, 2014.-248 str.
38. Shoalimov A.X., Ilxamov Sh.I., Tojiboeva Sh. A. Iqtisodiy tahlil va audit. Darslik. –T.:Iqtisodiyot, 2016.
41.Xalq so’zi gazetasi. – Toshkent, 2014-2018 yillar. 42.Soliq va bojxona xabarlari. – Toshkent, 2014-2018 yillar. 43.O’zbekiston iqtisodiy axborotnomasi. – Toshkent, 2014-2018 yillar. 44.Iqtisodiyot va ta’lim. Ilmiy jurnal. – Toshkent, 2014-2017 yillar. 45.O’zbekiston Respublikasini 2017 yilda ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari to’g’risida. O’zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot vazirligi va O’zbekiston Respublikasi Davlat Statistika qo’mitasi ma’lumotlari. 46.Xo’jalik yurituvchi sub’ektning moliyaviy hisobotlari.
V II. Internet saytlari 47.
www.gov.uz .
48. www.mf.uz . 49.
www.stat.uz .
50.www. lex.uz
. 51.
www.naaba.uz .
52.www. norma.uz
. Download 0.55 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|