Korxona iqtisodiyoti

---

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM, FAN VA 
INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI 
 
 
 
TERMIZ DAVLAT UNIVERSITETI
 
 
 
 
 
 
“KORXONA IQTISODIYOTI” FANIDAN
 “KORXONALAR FAOLIYATINING ME’YORIY-HUQUQIY ASOSLARI” 
MAVZUSI BO‘YICHA MA’RUZA MATNI 
 
 
 
Bilim sohasi:
200000
- 
Ijtimoiy fanlar, iqtisod va huquq
Ta’lim sohasi: 
230000
- Iqtisod va biznes 
Ta’lim yo‘nalishi:
5230100
- Iqtisodiyot (tarmoqlar va sohalar bo‘yicha) 
 
Termiz – 2023 

---

2-MAVZU: KORXONALAR FAOLIYATINING ME’YORIY-HUQUQIY 
ASOSLARI 
Reja: 
1. O’zbekiston Respublikasida me’yoriy-huquqiy hujjatlar tizimi. 
2. Korxonalar faoliyatiga taalluqli me’yoriy hujjatlar. 
3. Korxonalar faoliyatiga taalluqli me’yoriy hujjatlarni yanada takomillashtirish 
yo’llari. 
Tayanch iboralar: me’yoriy-huquqiy hujjatlar, O’zbekiston Respublikasi 
Konstitutsiyasi, qonun hujjatlari, qonunosti hujjatlari, korxona Nizomi. 
1. O’zbekiston Respublikasida me’yoriy-huquqiy hujjatlar tizimi. 
Korxonalar faoliyati turli xil me’yoriy hujjatlar bilan tartibga solinadi. Ushbu 
me’yoriy hujjatlar uni chiqargan hokimiyat darajasi va turiga ko'ra farqlanadi. 
Me’yoriy hujjatni qaysi organ qabul qilganiga qarab, uning yuridik kuchi aniqlanadi. 
2021-yil 20-apreldagi O‘zbekiston Respublikasining “Normativ-huquqiy 
hujjatlar to‘g‘risida”gi qonuniga ko’ra, O‘zbekiston Respublikasida normativ-
huquqiy hujjatlarning turlari quyidagilardan iborat: 
- O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi; 
- O‘zbekiston Respublikasining qonunlari; 
- O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining qarorlari; 
- O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari va qarorlari;
- O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlari; 
- vazirliklar, davlat qo‘mitalari va idoralarning buyruqlari hamda qarorlari; 
- mahalliy davlat hokimiyati organlarining qarorlari. 
Normativ-huquqiy hujjatlar qonunchilik hujjatlari bo‘lib, ular O‘zbekiston 
Respublikasining qonunchiligini tashkil etadi. 
O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi va qonunlari, O‘zbekiston 
Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining qarorlari qonun hujjatlaridir. 
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari va qarorlari, O‘zbekiston 
Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlari, vazirliklar, davlat qo‘mitalari va 
idoralarning buyruqlari hamda qarorlari, mahalliy davlat hokimiyati organlarining 
qarorlari qonunosti hujjatlaridir. 
O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi oliy yuridik kuchga ega va 
O‘zbekiston Respublikasining butun hududida qo‘llaniladi. 
O‘zbekiston Respublikasining qonunlari va boshqa normativ-huquqiy 
hujjatlar O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi asosida va uni ijro etish 
uchun qabul qilinadi hamda uning normalari va prinsiplariga zid bo‘lishi mumkin 
emas. 

---

O‘zbekiston Respublikasining qonunlari eng muhim va barqaror ijtimoiy 
munosabatlarni tartibga soladi hamda O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi 
tomonidan yoki referendum o‘tkazish yo‘li bilan qabul qilinadi. 
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti O‘zbekiston Respublikasining 
Konstitutsiyasi va qonunlari asosida hamda ularni ijro etish uchun farmonlar va 
qarorlar tarzida normativ-huquqiy hujjatlar qabul qiladi. 
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi O‘zbekiston Respublikasining 
Konstitutsiyasi va qonunlari, O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining 
qarorlari, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari va qarorlari asosida 
hamda ularni ijro etish uchun qarorlar tarzida normativ-huquqiy hujjatlar qabul 
qiladi. 
Vazirliklar, davlat qo‘mitalari va idoralar, agar ularga qonun hujjatlari, 
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari va qarorlari, O‘zbekiston 
Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlari bilan tegishli normativ-huquqiy 
hujjatlarni qabul qilish yoki ijtimoiy munosabatlarni huquqiy jihatdan tartibga solish 
bo‘yicha vakolatlar berilgan bo‘lsa, normativ-huquqiy hujjatlar qabul qilishi 
mumkin. 
Vazirliklar, davlat qo‘mitalari va idoralar o‘z vakolatlari doirasida buyruqlar 
va qarorlar tarzidagi normativ-huquqiy hujjatlar qabul qiladi. Buyruqlar vazirlik va 
idora nomidan qaror qabul qilish yakka tartibda amalga oshiriladigan vazirlik yoki 
idoralar rahbarlari tomonidan qabul qilinadi.