Korxonaning korporativ b

2.5-rasm. “BINOKOR” MChJ ning 2011-2013-yillardagi korxona likvidligi va layoqatliligi tahlili diagrammasi


Moliyaviy qaramlik koeffitsiyenti O'z sarmoyasi harakatchanligi
Jalb qilingan va o'z sarmo-yalari nisbati koeffitsiyenti

1,53 1,53
¹,35 ^1,36

1,45
1,3

₀,53 _{0,52 0,45}
2011-yil 2012-yil 2013-yil


2.6-rasm.

“BINOKOR” MChJ ning 2011-2013-yillardagi korxona likvidligi va layoqatliligi tahlili diagrammasi (davomi)

57

Korxonaning o„z aylanma mablag„i bilan ta‟minlanish

darajasi tahlili. Xo‗jalikning moliyaviy holatiga baho berishda qo‗llaniladigan ko‗rsatkichlardan biri bo‗lib, korxonaning o‗z aylanma mablag‘lari bilan ta‘minlanish koeffitsienti hisoblanadi. O‗z aylanma mablag‘lari jamini aylanma mablag‘larning jamiga bo‗lish orqali ushbu koeffitsient aniqlanadi, ammo o‗z aylanma mablag‘lari hajmi balansda tayyor holda berilgan emas, shuning uchun ushbu ko‗rsatkichni hisoblash uchun korxona o‗z mablag‘lari manbalari jami summasiga ( P I ) uzoq muddatli majburiyatlarni (UQK) qo‗shib, uzoq muddatli aktivlar jamini (Al) chegirib tashlash kerak:
P1+UQK-A1. 2.8-formula.

Shundan keyin xo„jalikning o‗z aylanma mablag‘lari bilan ta‘minlanish koeffitsientini aniqlash mumkin. Buni quyidagicha
formula bilan ifodalash mumkin:

PI + UQK - Al A2 2.9-formula.

Ushbu ko‗rsatkich 0,1 koeffitsientdan kam bo‗lmasligi kerak. O‗z aylanma mablag‘lari bilan ta‘minlanish koeffitsienti ham yil boshi, ham yil oxiriga aniqlab olingandan keyin, solishtirish orqali tahlil qilinadi.
Tahlil — tahlil qilinayotgan davrning oxiridagi koetfitsientidan boshidagi koeffitsientini ayirish orqali o‗zgarishi aniqlanadi. So‗ngra ushbu o‗zgarishga omillar ta‘siri aniqlanib, tahlil qilinadi.Yuqoridagi ifodadan ko‗rinib turibdiki, ushbu koeffitsientning o‗zgarishiga to‗rt omil ta‘sir qiladi:
1. O‗z mablag‘lari manbalari hajmining o‗zgarishi ( P I ₁ - P I _o )

2. Uzoq muddatli majburiyatiar uzoq muddatli qarzlar (Q) va uzoq muddatli kreditlar (K) hajmining o‗zgarishi (QK-KK₀).
3. Uzoq muddatli aktivlar hajmining o‗zgarishi (AI₁ —AI₀). 4. Jami aylanma aktivlar hajmining o‗zgarishi (A2₁-A2₀).

58
2.4-jadval.

“BINOKOR” MChJ ning 2011-2013-yillardagi aylanma mablag‟larining aylanishi holati tahlili

№

1

2

3
Ko‗rsatkichlar nomi

Mahsulot (ish, xizmat) larni sotishdan olingan sof tushum, ming so‗m

Hisobot davrining sof foydasi,ming so‗m

Aylanma mablag'larning o‗rtacha qoldig'i,ming so‗m
2011-yil

3440238.78

127868

509811.9
2012-yil

3255251

139424

688935
2013-yil

7657790

523074

2534354
Farqi(+,-)

4402539

383650

1845419
Formula

II shakl 010 s

II shakl 270 s

I shakl 390 s

4 Aylanma mablag'larning aylanuvchanligi

4.1

4.2

5

6

a) kunlarda, t = 360

b) marotabalarda

Aylanma mablag'larning rentabelligi

1 kunlik tushum

0.15

6.75

25.08

9556.22

0.21

4.73

20.24

9042.36

0.33

3.02

20.64

21271.64

0.12


-1.70

0.40

12229.28
3 q*t 1 qator

1 qator 3 qator

2q*100% 3 qator

1 qator t

2.4-jadvalda korxonaning aylanma mablag‘larining rentabilligi ko‗rsatilgan. Moliyaviy faoliyatdan olingan daromad va xarajatlar qatoriga korxonaning moliya bozoridagi faolligidan oladigan daromadlari va mulkiy munosatlardagi ishtirokidan olinadigan daromadlari, erkin almashtiriladigan valyuta resurslarini boshqarishdan oladigan daromadlari, korxonaning moliyaviy faoliyatidan kelib chiqadigan turli xarajatlar kiritiladi. Bu yerda aylanma mablag'larning aylanuvchanlik koeffitsenti 2012-yilda 0.21, 2013-yilda 0.33 koeffitsentga o‗sganini ko‗rishimiz mumkin, Bu albatta korxona uchun juda yuqori natija bo‗lmasa ham baribir o‗sish natijasi. 2013 yilda mahsulot (ish, xizmat) larni sotishdan olingan sof tushum 4402539 ga oshgan

59

bo‗lishiga qaramasdan, aylanma mablag'larning o‗rtacha qoldig'i ham

ko‗payganligi sababli aylanma mablag'larning aylanuvchanligi ham
1845419 ga

ko‗paygan.

Shuning uchun ularning rentabelligi hisobot davrining sof foydasining 383650 ga oshishi hisobiga 0.40 % ga oshgan.

Bu ko‗rsatkichlar quyidagicha topiladi:

a) Aylanish koeffitsienti


b) Aylanish kuni =


c) Aylanish salmog‟i koeffitsienti


35 30 25 20 15 10 5
0
2011-yil 2012-yil 2013-yil
Aylanma mablag'larning aylanuvchanligi Aylanma mablag'larning rentabelligi