Korxonaning raqobatbardosh pozitsiyalarini baholash

Raqobatning beshta asosiy strategiyasi mavjud:
1. Xarajatlarni boshqarish strategiyasi – mijozlarni xarajatlarni minimallashtirgan holda jalb qilish.Tovar yoki xizmatlarni ishlab chiqarishning umumiy qiymatini pasaytirishni ta'minlaydi, bu ko'plab xaridorlarni jalb qiladi.
Xarajatlar afzalliklarini o'rnatishga erishish uchun ikki yo'l mavjud: ichki qiymat zanjirida samarali ish olib boradigan va qiymat zanjirida xarajatlar darajasini belgilaydigan boshqaruvchi omillardan ko'ra raqobatchilardan yaxshiroq ishlash; Kompaniyaning qiymat zanjiridagi operatsiyalarni birlashtirish yoki yuqori xarajatli harakatlardan voz kechishgacha takomillashtirish (modernizatsiya, rekonstruktsiya, rivojlanishni soddalashtirish),tovarlar, ishlab chiqarish quvvatlarini iste'molchiga yaqinlashtirish, kam kapital talab qiladigan oqilona texnologiyadan foydalanish, qimmatbaho materiallar va tarkibiy qismlardan foydalanishni bartaraf etish usullarini topish). Misol - turli bo'limlarning birgalikdagi harakatlari miqyosni tejashni ta'minlaydi, yangi texnologiyalarni yaratish vaqtini kamaytiradi va to'liq quvvatdan foydalanadi; sotib olingan materiallar uchun texnik xususiyatlarni kamaytirish; raqobatbardosh mahsulotlarga nisbatan kamroq farqlovchi xususiyatlarni kiritish.
Muvaffaqiyatli etakchilik strategiyasining shartlari: sotuvchilar orasida narxlar raqobati ayniqsa kuchli; ishlab chiqarilgan mahsulot iste'molchilar talablariga javob beradigan standart xususiyatlarga ega; aksariyat mijozlar mahsulotni bir xil tarzda ishlatadilar; mijozlarning bitta mahsulotdan boshqasiga o'tish narxi ancha past; narxlarni pasaytirish uchun jiddiy kuchga ega bo'lgan ko'plab xaridor mavjud.
Xarajatlar bo'yicha etakchi uchun sezilarli darajada qo’shimcha daromad olishning 2 yo’li mavjud : xarajatlarni kamaytirish va mahsulotni ko'paytirish orqali mahsulot narxini pasaytirish; narx o'zgarmasligi orqali.
Strategiyaning kamchiliklari: strategiya uzoq muddatli narxlar urushi bilan to'la; xarajatlarni kamaytirish har doim ham kompaniyaning eksklyuziv mulki emas va raqobatchilar ularni osongina takrorlashlari mumkin; xarajatlarni kamaytirishda siz boshqa omillarga (tovarlarni yaxshilash) e'tibor berishingiz kerak.
2. Keng farqlash strategiyasi - xaridorlarni kompaniyaning maxsulotlarini raqobatchilarning oxshash maxsulotlaridan maksimal darajadagi farqi tufayli jalb etish. Iste'molchilarning talablari va imtiyozlari har xil bo'lganda va endi standart mahsulotlar bilan qondirilmasa, u e’tiborni ko’proq jalb etadi. Farqlash strategiyasi muvaffaqiyatli bo'lishi uchun firma mijozlarning ehtiyojlari va xulq-atvorini o'rganishi, mijozlar nimani afzal ko'rishi, mahsulotning qiymati va ular uchun nimani to'lashga tayyor ekanliklarini bilishi kerak.
Muvaffaqiyatli differensiatsiya firmaga quyidagi imkonlarni yaratadi: tovarlarning narxi; sotishni ko'paytirish (chunki iste'molchilarning e’tiborini mahsulotning o'ziga xos xususiyatlari tortadi); mijozda o'z brendingizga sodiqlikni oshirish (ba'zi mijozlar mahsulotning qo'shimcha xususiyatlariga juda bog'lanib qolishadi). Masalan: ehtiyot qismlarni dunyo bo'ylab 48 soatdan ko'p bo'lmagan muddatda etkazib berish, agar muddatlar buzilgan bo'lsa - kompaniya (Caterpillar) tomonidan bepul etkazib berish.