Korxonaning tashkiliy huquqiy shakllari reja: Korxona faoliyatida boshqaruv tushunchasi va uning obyektiv zaruriyati

Shunga qarab korxonani boshqarish bir necha yo‘nalishlarga bo‘linadi. Bular quyidagilardan iborat:
1. Kadrlami tanlash, joy-joyiga qo‘yish, ulami madaniy-texnik darajasini oshirish, (personalni) kadrlarni boshqarish.
2. Korxonalami ishlab chiqarish faoliyatini texnik-iqtisodiy rejalashtirish. 3.Ishlab chiqarishni operativ boshqarish.
4.Korxonani texnik rivojlanishini va ishlab chiqarishni texnik tayyorgarligi.
5. Mahsulotlar sifatini nazorat qilish.
6. Mehnatni tashkil qilish va ish haqi.
7. Ishlab chiqarishni moddiy-texnik ta’minoti.
8. Tayyor mahsulotni sotishni tashkil qilish. uchun ham am aliyotda u lam i birontasini rolini pastga urish katta salbiy oqibatlarga olib k elishi m um kin.
9. Moliya faoliyatini amalga oshirish.
10. Ishlab chiqarishga texnik va tashkiliy-xo‘jalik xizmatini tashkil qilish.
Yuqorida ko‘rsatilgan yo‘nalishlaming yig‘indisini chet mamlakatlar amaliyotida korxona menejmenti deb ataladi. Administratorlar, korxona faoliyatining boshqaruvchilarini menejerlar deyish qabul qilingan. Ushbu atama hozirgi paytda bizning respublikamizda chop qilingan iqtisodiy adabiyotlarda va amaliyotda keng ko‘lamda ishlatilmoqda.
Hozirgi sharoitda respublikamizda bir qator korxonalarni boshqarish tuzilmasining turlari mavjud. Korxona, kompaniya, konsemlar odatda boshliq yoki prezident tomonidan boshqariladi. Kompaniya va konsernlami prezidenti strategik rahbarlikni amalga oshiradi. Operativ boshqarish ijrochi direktorlar tomonidan olib boriladi. Direktor ko‘p holatlarda korxona faoliyatining alohida yo‘nalishlari bo‘yicha o‘zining muovinlariga ega. Masalan, texnika va texnologiya, ishlab chiqarish, fan, iqtisod, moliya va hokazolar bo‘yicha.
Korxonalarni boshqarish apparatiga turlicha xizmatga oid bo‘limlar mavjud bo‘ladi. Ulami amaliyotda ma’muriy-boshqarish xodimlari deb ataladi. Odatda, korxona bo‘limlarini boshqarish ishlab chiqarish (korxonani boshqaradigan) va funksional qismlarga (moliya, ta’minot, sotish, kadrlar, texnologiya, ish yuritish, tashqi iqtisodiy aloqalami boshqarish) bo‘linadi. Hammasini umumlashtirib rahbarlar, mutaxassislar va texnik ijrochilar deb ham atasak bo‘ladi.
Korxona tuzilmasida bo‘linma, sex bo‘lim, laboratoriyalar va boshqa bo‘limlarni ko‘rsatish mumkin. Hammasida o‘zining boshqarish organlari mavjud.