Kreativ va tanqidiy fikrlash fanidan savollar Ijodkorlik tushunchasi (ijodkorlik)

55. Morfologik tahlilni izohlab bering.
Morfologik tahlil, bir matn qatoridagi har bir so'zning grammatik xususiyatlarini aniqlash uchun foydalaniladigan texnologik usuldir. Bu usul orqali matn qatoridagi har bir so'zning kelib chiqish shakli, so'z turi, odam yoki narsa nomi, sifat, fe'llar va boshqa grammatik xususiyatlari aniqlanadi. Morfologik tahlil, matnlar tahlil qilishda va avtomatlashtirilgan tarjima dasturlarida keng qo'llaniladi.

Morfologik tahlilni bajarish uchun, matn qatoridagi har bir so'zni o'z ichiga oladi va uning grammatik xususiyatlarini aniqlash uchun, so'zni asosiy qismi (morfemalar)ga bo'lib, ularning turlari, soni va qo'shimcha morfemalarini aniqlaydi. Morfologik tahlil, matn qatoridagi har bir so'zning grammatik xususiyatlarini aniqlashda juda yaxshi natijalarni beradi, shuningdek, matn tahlilida xatoliklarini minimalga tushiradi.

Morfologik tahlil, avtomatlashtirilgan tarjima dasturlarida ham keng qo'llanadi. Bu usul orqali matnlar avtomatik tarzda tahlil qilinadi, so'zlarning grammatik xususiyatlari aniqlanadi va ularga mos tarjima topiladi. Shu bilan birga, morfologik tahlil, avtomatik lug'atlar yaratishda ham qo'llaniladi.

Bundan tashqari, morfologik tahlil, turli so'z topshiriqlarini bajarishda ham qo'llaniladi. Masalan, matn qatoridagi eng ko'p takrorlangan so'zlar topiladi, so'zlar turlari va ularning qo'shimcha morfemalari aniqlanadi va shunday qilib, matn qatoridagi so'zlar haqida ma'lumot olish mumkin.

56. Talabalarning tanqidiy tafakkurini rivojlantirish texnologiyasini qo'llash dan maqsad nima?
Talabalarning tanqidiy tafakkurini rivojlantirish uchun, bir nechta texnologik vositalar mavjud. Bu vositalar orqali talabalar o'zlarining o'qish va o'rganish jarayonida o'zlarini rivojlantirishlari va o'zlashtirishlari mumkin.

Birinchi qadam, talabalar tanqidiy tafakkurini rivojlantirish uchun, o'zlarining o'qish va o'rganish jarayonida savollarni va muammolarni yechish uchun fikr yuritishni o'rganishlari kerak. Bu maqsadga, talabalar uchun fikr yuritish dasturlari, masalan, MindMeister, Coggle, XMind kabi dasturlar foydalanishga yordam beradi.

Ikkinchi qadam, talabalar o'zlarining tanqidiy tafakkurini rivojlantirish uchun, o'zlarining o'qish va o'rganish jarayonida ko'rganlarni, o'rganilganlarni va o'rganish jarayonida ko'rgan savollarni yig'ish uchun elektron jurnal dasturlari, masalan, Evernote, OneNote, Google Keep kabi dasturlar foydalanishga yordam beradi.

Uchinchi qadam, talabalar o'zlarining tanqidiy tafakkurini rivojlantirish uchun, o'zlarining o'qish va o'rganish jarayonida o'zlarining fikrlarini yozish uchun qo'llanish mumkin. Bu maqsadga, talabalar uchun qalamli tablet yoki elektron qalam ishlatish yoki o'zlarining fikrlarini yozish uchun dasturlar, masalan, Notability, GoodNotes, OneNote kabi dasturlar foydalanish mumkin.

Bularning yanada tashqi qismida, talabalar o'zlarining tanqidiy tafakkurini rivojlantirish uchun, o'zlarining o'qish va o'rganish jarayonida o'zlarining fikrlarini boshqa insonlar bilan bahslashish orqali yuqori darajada rivojlantirishlari mumkin. Bu maqsadga, talabalar uchun, masalan, Skype, Zoom, Google Meet kabi onlayn video konferensiya dasturlari foydalanishga yordam beradi.

Shunday qilib, elektron qurilmalar va dasturlar, talabalar o'zlarining tanqidiy tafakkurini rivojlantirishda yordam beradi va ularning o'qish va o'rganish jarayonida o'zlarini o'zlashtirish uchun qo'llanish mumkin.