Kreditning shakllari Tovar pul va boshqa shakllarda Kreditning shakllari
Download 70.19 Kb.
|
Kreditning shakllari Tovar pul va boshqa shakllarda-fayllar.org
|
Kreditning shakllari Tovar pul va boshqa shakllarda Kreditning shakllari Tovar pul va boshqa shakllarda Tovar chet el valyutasi va boshqa shaklda Pul moddiy qiymat va tovar shaklda Pul valyuta va iste’mol qiymat shaklda Pul tanga va tovar shaklda Kreditning asosiy turlari Bank davlat iste’mol faktoring tijorat lizing Bank davlat iste’mol tijorat lizing xalqaro Bank iste’mol tijorat kliring lizing xalqaro Tijorat bank istemol lizing xalqaro qisqa muddatli Iste’mol bank tijorat tratta xalqaro lizing Kreditning asosiy tamoyillari Qaytarilish muddatlilik ta’minlanganlik to’lovlilik maqsadlilik foizi bilan Muddatlilik ta’minlanganlik to’lovlilik maqsadlilik qaytarilish shartnoma asosida Qaytarilish muddatlilik ta’minlanganlik to’lovlilik samaradorlik maqsadlilik Samaradorlik qaytarilish maqsadlilik muddatlilik to’lovlilik ma’lum soxaga Qaytarilish maqsadlilik samaradorlik to’lovlilik ta’minlanganlik ma’lum muddatga Markaziy bankning bosh maqsadi Aholini o’z vaqtida naqd pul bilan ta’minlash Banklar faoliyatini tartibga solish Pul muomilasini tartibga solish Milliy valyutani barqarorligini ta’minlash Xalq xo’jaligida hisob kitoblarni olib boorish O’zbekiston Respublikasi Prezidentining Xususiy tijorat banklari tashkil qilishni rag’barlantirish chora tadbirlari to’g’risidagi farmoni sanasi 2001 yil 10 sentyabr 2007 yil 7 yanvar 2005 yil 15 aprel 1997 yil 24 aprel 2002 yil 12 iyul O’zbekistonda Kredit uyushmalari to’g’risdagi qonun qachon qabul qilingan 2002 yil 4 aprel 2006 yil 20 mart 2003 yil 4 iyun 2007 yil 5 sentabr O’zbekistonda birinchi tashkil etilgan kredit uyushmasi Samarqandda Xazina Andijonda Madadkor Toshkentda Baraka Samarqandda Sherdor Xalqaro valyuta tizimining elementlari Valyuta munosabatlari valyuta kursi Valyuta mexanizmi valyuta bozorlari Valyuta bozori valyuta bozorlari turlari Valyuta mexanizmi valyuta munosabatlari Valyuta turlari valyuta kotirovkasi Valyuta tizimining turlari Milliy xalqaro jahon Milliy mintaqaviy jahon Jaxon bir mamlakat ichida davlatlararo Yevropa valyuta tizimi milliy mintaqaviy Mintaqaviy jahon davlatlararo Foiz stavkalari deganda nimani tushunasiz Foiz stavkalari deganda olinayotgan mablag‘lar evaziga va’da qilinayotgan daromadlilik stavkasiga aytiladi Foiz stavkalari deganda kreditning har qanday turi yoki qayd qilingan daromadga ega vositaga aytiladi Foiz stavkalari deganda bank tomonidan firmalardan undiriladigan stavkaga aytiladi Foiz stavkalari deganda bank tomonidan xususiy kompaniyalardan undiriladigan stavkaga aytiladi Foiz stavkasi miqdoriga tasir etuvchi omillar nimalardan iborat Hisob kitob pul birligi to‘lov muddati to‘lanmaslik muddati Valyuta kursi to‘lov muddati to‘lanmaslik muddati Hisob kitob pul birligi qimmatli qog‘ozlar Valyuta kursi to‘lanmaslik muddati defolt riski Hisob kitob pul birligi hisoblanadi To‘lovlar amalga oshiriluvchi pul birligi bo‘lib o‘z ichiga qoidaga ko‘ra u yoki bu mamlakatning valyutasi Alohida individual mamlakatning valyutasi U yoki bu mamlakatning valyutasi Aniq belgilangan hisob kitoblarni amalga oshiriluvchi pul birligi To‘lanmaslik riski deganda nima tushuniladi Qayd qilingan daromadga ega instrument bo‘yicha qarzning asosiy summasi yoki foizning qandaydir bir qismi qarz oluvchi tomonidan to‘lanmaslik ehtimoliga aytiladi Qayd qilingan daromadga ega bo‘lgan vosita faqatgina aniq hisob kitob pul birligiga muvofiq risk asosida amalga oshirilishiga aytiladi Qarz oluvchi o‘z investorlariga uning qimmatli qog‘ozlarini sotib olishga rozilik bildirishlari uchun vaqtinchalik to‘lanmaslik holatiga aytiladi Qayd qilingan daromadga ega instrumentning foizning belgilangan bir qismi qarz oluvchi tomonidan to‘lanmasligiga aytiladi Moliyaviy vositachilar tarkibiga nimalar kiradi Banklar investitsiya va sug'urta kompaniyalari Markaziy banklar investitsion kompaniyalar Fond birjalari sug'urta kompaniyalari va o'zaro fondlar Pensiya fondlari va o'zaro fondler O'zbekiston Respublikasi nomidan davlat qimmatli qog'ozlarining emitenti qaysi organ hisoblanadi Markaziy bank Moliya vazirligi G'aznachilik Vazirlar Mahkamasi Davlat qimmatli qog'ozlarini emissiya qilish qaysi davlat organlariga ta'qiqlanadi Ijroiya hokimiyat organlariga Moliya vazirligiga Davlat byudjetdan tashqari jamg'armalariga Nobyudjet fondler Davlat obligatsiyalari kim tomonidan hisobga olinadi Markaziy bank Moliya vazirligi Depozitariy Moliya bozori Davlat kreditining soliqlardan farq qiluvchi xususiyatlarini ko‘rsating ixtiyoriylik Qaytaruvchanlik Majburiylik Haqlilik Qoplangan deponentlangan akkreditiv qanday mabIag'lar hlsobiga ochiladi to'lovchining o'z mabIag'lariga yoki unga beriladigan kredit hisobiga ochiladi maqsadli kirimlar va jamg'armalar hisobiga ochiladi budjetdan beriladigan mabIag'lar hisobiga ochiladi faqat ishlab cblqarish faoliyatidan olinadigan mabIag'lar hisobiga ochiladi Akkreditiv nima xaridorning topshirig'iga ko'ra tovar yetkazib beruvshining foydasiga berilayotgan bankning pul majburiyatlari xaridorga jo'natilgan mahsulot yoki bajarilgan ishlar uchun hisob hujjatlarining pulini to'lash to'g'risidagi xaridorning banki boshqa shahardagi tovar yetkazib beruvchining bankiga bergan topshirig'idir pul hisobi akkreditiv mohiyati akkreditiv ochish to'g'risidagi arizaning mazmuni bilan belgilanadi Hisob cheki kim tomonidan yozlladi sotib oluvchi tomonidan markaziy bank tomonidan tijorat banklari tomonidan sotuvchi tomonidan Kredit nima maqsadlilik muddatlilik qaytarishlik to’lovlilik va ta'minlanganlik sharti bilan berilgan mablag’ korxona va tashkilotlarga ma'lum muddatga pul mablag’lari berish pul mablag’larini muddatlilik qaytarishlik shartidagi harakati qaytarish sharti bilan pul mablag’larining berilishi Davlat krediti sub'ekti bo’lib banklar korxona va tashkilotlar banklar va yuridik shaxslar davlat yuridik va jismoniy shaxslar jismoniy va yuridik shaxslar Tijorat kreditining maqsadi ssuda foizi olish tovar sotishni tezlashtirish va foyda olish foyda olish tovar sotib olish Kreditlash jarayoni qanday tamoyillar orqali amalga oshiriladi maqsadlilik ta'minlanganlik muddatlilik qaytarilish va to’lovlilik kreditning maqsadi muddati va miqdori biznes reja moliyalashtirish prognozi soliq deklaratsiyasi moliya hisoboti kassa tushumlari to’g’risidagi hisobot Kredit tizimiga kiruvchi asosiy kredit institutlari markaziy bank tijorat banklari kredit uyushmalari tijorat banklari sug’urta kompaniyalari lombardlar markaziy bank tijorat banklari maxsus kredit institutlari tijorat banklari maxsus va universal baklar Nominal real qat’iy belgilangan va suzib yuruvchi tushunchalar bu kreditni foizining turlari kreditning shakllari kreditning turlari kreditning tamoyillari Banklar paydo bo’lishining asosini nima tashkil etadi Tovar pul munosabatlarining rivojlanishi ayirboshlashning rivojlanishi ularga bo’lgan talabning oshishi bozor munosabatlariga o’tilishi O’zbekistonda bank tizimi taraqqiyoti necha bosqichdan iborat 4
5
2
3
O’zbekiston Respublikasi Markaziy banki to’g’risidagi qonun dastlab qachon qabul qilingan 1995
2002
2005
2010
Banklar va bank faoliyati to’g’risidagiqonun qachon qabul qilingan 1996
1992
1991
2002
Tijorat banklari faoliyatining huquqiy asoslaridan biri bo’lib hisoblanadi ustav
Nizom
yo’riqnoma MB ko’rsatmalari Daromad olish uchun bank resurslarini joylashtirish banklarning qanday operatsiyalariga kiradi aktiv
Depozit
Passiv
Nodepozit
Banklar tomonidan jismoniy va yuridik shaxslarni pul mablag’larini bankga jalb qilish qanday operatsiyalar hisoblanadi Depozit
Nodepozit
Aktiv
Passiv
Markaziy Bankning bosh maqsadi milliy valyutaning barqarorligini ta’minlash aholi bilan o’z vaqtida hisoblashish banklar faoliyatini tartibga solish pul muomalasini tartibga solish Evropa tiklanish va taraqqiyot bankiga qachon asos solingan 1990 yil 29 may 1945 yil 2 iyun 1960 yil 24 yanvar 1970 yil 5 mart Evropa tiklanish va tarakkiyot bankining asosiy maqsadi nimadan iborat Markaziy va Garbiy Evropa Rossiya hamda Markaziy Osiyo davlatlarini rejali iqtisodiyotdan bozor iqtisodiyotiga utish davrida xususiy sektorni rivojlantirishga ko’maklashish Evropa davlatlarini tezkor rivojlantirish Davlatlar o’rtasidagi va xorijiy investorlar bilan bo’lgan tortishuvlarni echish uchun arbitrajlar bilan ta’minlaydi Rivojlanayotgan davlatlar uchun xorijiy investitsiyalarni tijorat tavakkaligida sug’urtalash bilan shug’ullanadi Investitsiya faoliyati to’g’risidagi qonun qachon qabul qilingan 1998 yil 24 dekabr 2019 yil 25 dekabr 2012 yil 2 iyul 1996 yil 25 aprel Investor o’z mablag’larini qarzga olingan va jalb etilgan mablag’larni mulkiy boyliklarni va ularga doir huquqlarni shuningdek intellektual mulkka doir huquqlarni investitsiya faoliyati ob’ektlariga investitsiyalashni amalga oshiruvchi investitsiya faoliyati sub’ekti iqtisodiy va boshqa faoliyat ob’ektlariga kiritiladigan moddiy va nomoddiy ne’matlar hamda ularga doir huquqlar investitsiya faoliyati sub’ektlarining investitsiyalarni amalga oshirish bilan bog’liq harakatlari majmui iqtisodiy va boshqa faoliyat ob’ektlariga kiritiladigan moddiy va nomoddiy ne’matlar hamda ularga doir huquqlar Investor bu investitsiyalarni kirituvchi shaxs qimmatli qog’ozlarni emissiya qiluvchi shaxs investitsiyalardan foydalanuvchi shaxs qimmatli qog’ozlardan daromad oluvchi shaxs Ichki investitsiyalar bu bir mamlakat hududida harakatlanuvchi investitsiyalar mamlakatlar o’rtasida harakatlanuvchi investitsiyalar qimmatli qog’ozlar ko’rinishidagi investitsiyalar hukumatning ijtimoiy sohalarga kiritgan investitsiyalari Kredit tizimi nima kredit munosabatlar majmuasi va kredit munosabatlarni tashkil qiluvchi va amalga oshiruvchi kredit institutlari yig’indisi Makaziy bank Tijorat banklar Maxsus kredit institutlari tijorat banklar investitsiya banklari jamg’armalar jalb qiluvchi banklar O’zbekistonda Xalq banki savdo banklari tashqi iqtisodiy aloqalar bo’yicha banklar tarmoqlar bo’yicha ixtisoslashgan banklar va boshqalar birinchidan uning ijtimoiy maqsulot yaratish milliy daromad va pul resurslarini qayta taqsimlashga bog’liqligi ikkinchidan kreditning harakat shakliga tovar yoki pul tarzida ega ekanligi uchinchidan takror ishlab chiqarishdagi harakatning asosiy hal etuvchi belgisi qarz ekanligi va b Kreditni to’lash muddatiga qarab muddatli muddati kechiktirilgan va muddati o’tib ketgan kreditlar tovar moddiy boyliklari uchun beriladigan kreditlar ishlab chiqarish xarajatlari mahsulotning yangi tuini o’zlashtirish mavsumiy xarajatlarni amalga oshirish bilan bog’liq xarajatlarni uchun beriladigan kreditlar hisob kitoblarni amalga oshirish uchun beriladigan kreditlar qarz oluvchining o’z mablag’lari hisobidan grant mablag’lar hisobidan yangi kreditlar jalb qilish hisobidan bevosita biror korxona va tashkilot vositasida ta’minlanganlik kreditlar bevosita to’g’ri ta’minlangan kreditlar XVF yuqori organi Boshqaruv Kengashi Ministrlar kabineti Prezident Ijrochi director Xalqaro taraqqiyot va tiklanish banki qachon va qaerda tashkil etilgan 1945 yilda BrettonVudse AQSh 1985 yilda London Angliya 1990 yilda Leon Frantsiya 1970 yilda Ottava Kanada Xalqaro Moliya Korporatsiyasi qaysi yilda tashkil etilgan 1956
1950
1965
1945
2017 2021 yillarda O’zbekiston Respublikasini rivojlantirishning bo’yicha Harakatlar strategiyasining uchinchi yo’nalishi qanday nomlanadi iqtisodiyotni yanada rivojlantirish va liberallashtirish davlat va jamiyat qurilishini takomillashtirish ijtimoiy sohani rivojlantirish xavfsizlik millatlararo totuvlik va diniy bag’rikenglikni ta’minlash chuqur o’ylangan o’zaro manfaatli va amaliy ruhdagi tashqi siyosat yuritish O’zbekistonni yanada rivojlantirish bo’yicha ishlab chiqilayotgan Harakat strategiyasini qaysi yillarga mo’ljallangan 2017 2021 yillarga 2017 2019 yillarga 2017 2027 yillarga 2017 2025 yillarga Aksiya bu dividendlar shaklida aksiyadorlik kompaniyasi foydasining bir qismini olish uchun uning egasining huquqlarini mustahkamlash emissiyaviy xavfsizlik emas emitentdan uning nominal qiymatini nazarda tutilgan muddatda olish huquqini beruvchi emissiyaviy qimmatli qog’oz aksiyadorlik jamiyatining boshqaruvida ishtirok etish uchun dividendlar shaklida aktsiyadorlik jamiyatining foydasining bir qismini olish huquqini va uni tugatgandan keyin qolgan molmulkning bir qismini tasdiqlovchi emissiya xavfsizligi Ipoteka bu bilan taʼminlangan uzoq muddatli kreditdir Nuqtalar oʻrnida qanday ibora boʻlishi lozim real aktiv moliyaviy aktivlar nomoddiy aktivlar naqd pullar Talab qilinishi bilanoq yoki toʻlovni amalga oshiruvchi shaxs bilan toʻlovni oluvchi shaxs yoxud ularning qonuniy vakillari oʻrtasida kelishilgan muddatda foizlar yoki ustama haq toʻlagan holda yoxud bunday toʻlovlarsiz hammasini qaytarib berish sharti bilan topshiriladigan pul summasi Omonat depozit Investitsiya Kredit
Qarz
Moliya bozorida Banklar quyidagi qaysi koʻrinishda ishtirok etishi mumkin emitent
investor
investitsion vositachi barcha javoblar toʻgʻri Oʻzbekiston Respublikasining qaysi Qonunida tijorat banklari qimmatli qogʻozlar chiqarish xarid qilish sotish hisobini yuritish va ularni saqlash mijoz bilan tuzilgan shartnomaga binoan qimmatli qogʻozlarni boshqarish qimmatli qogʻozlar bilan boshqa operatsiyalarni bajarish kabilarni amalga oshiradi deb keltirilgan Banklar va bank faoliyati toʻgʻrisida Qimmatli qogʻozlar bozori toʻgʻrisida Birjalar va birja faoliyati toʻgʻrisida Oʻzbekiston Respublikasining Markaziy banki toʻgʻrisida Quyidagilarning qay biri pul bozorining likvidlilik darajasini ta'minlovchi vositachilar hisoblanadi investitsiya kompaniyalari sug'urta kompaniyalari korxonalar g'aznachilik boshqarmasi To’lov topshiriqnoma bu Sotib oluvchining bankka o’z hisobvarag’idan mablag’ni sotuvchi hisobiga o’tkazib berish haqidagi yozma topshirig’i Sotuvchi jo’natilgan tovarlar va ko’rsatilgan xizmatlar uchun mablag’ni talab qilishi haqidagi hujjat Bankning sotuvchiga to’lovni amalga oshirish to’g’risidagi yozma topshirig’i Sotuvchi va sotib oluvchi o’rtasidagi shartnomaga ko’ra to’lovni amalga oshirish bo’yicha mablag’ oluvchining yozma topshirig’i To’lov talabnoma bu Sotib oluvchining bankka o’z hisobvarag’idan mablag’ni sotuvchi hisobiga o’tkazib berish haqidagi yozma topshirig’i Sotuvchi jo’natilgan tovarlar va ko’rsatilgan xizmatlar uchun mablag’ni talab qilishi haqidagi hujjat Bankning sotuvchiga to’lovni amalga oshirish to’g’risidagi yozma topshirig’i Sotuvchi va sotib oluvchi o’rtasidagi shartnomaga ko’ra to’lovni amalga oshirish bo’yicha mablag’ oluvchining yozma topshirig’i Akkreditivning shakllari qanday javobda to’g’ri keltirilgan Qoplangan va qoplanmagan akkreditiv Kreditlanadigan va kreditlanmaydigan To’lanadigan va to’lanmaydigan Daromadli va daromadsiz Aktseptli to’lov talabnomalarda Bank dastlab to’lovni amalga oshiradi so’ng mijozning roziligini oladi Bank dastlab belgilangan muddatda mijozning roziligini oladi so’ng to’lovni amalga oshiradi Bank belgilangan muddatda to’lovni amalga oshirib bu haqda mijozga xabar beradi Bank hujjat kelib tushgan zahoti to’lovni amalga oshiradi va bu haqda mijozga xabar beradi Aktseptsiz to’lov talabnomalarda Bank dastlab to’lovni amalga oshiradi so’ng mijozning roziligini oladi Bank dastlab belgilangan muddatda mijozning roziligini oladi so’ng to’lovni amalga oshiradi Bank belgilangan muddatda to’lovni amalga oshirib bu haqda mijozga xabar beradi Bank hujjat kelib tushgan zahoti to’lovni amalga oshiradi va bu haqda mijozga xabar beradi Banklarda ikkinchi kartoteka qanday hollarda yuritiladi Bank keladigan barcha to’lov hujjatlar to’lovdan oldin dastlab kirim qiladi Mijozning hisobvarag’ida mabalag’lar mavjud bo’lmagan yoki etarli bo’lmagan hollarda kirim qilinadi Mijozning topshirig’iga asosan ayrim hujjatlar kirim qilinadi To’lovlar vaqtincha kechiktirilganda ayrim to’lov hujjatlar mijozning roziligi bilan kirim qilinadi Inkasso topshiriqnomasi bankka to’lovchining hisobvarag’idan so’zsiz tartibda mablag’larni hisobdan chiqarish huquqini beradi mijozning hisobvarag’iga uning roziligsiz mablag’larni kirim qilish huquqini beradi mijozning o’z hisobvarag’idan mablag’ni so’zsiz ko’chirish haqidagi topshirig’i hisoblanadi mablag’ to’lovchi o’z hisobidan to’lovlarni amalga oshirish bo’yicha topshirig’i Naqd pulsiz hisob kitoblarning eng ko’p qo’llaniladigani shakli bu To’lov talabnomalar Akkreditivlar To’lov topshiriqnomalar Inkasso topshiriqnomalar Naqd pullar likvidligi past to’lov vositasi hisoblanadi yuqori likvidlik qoibiliyatiga ega hisoblanadi yuqori darajada daromad keltiradigan aktivlar hisoblanadi xarajatsiz va xavfsiz darajasi yuqori mablag’lar hisoblanadi Naqd pullar bo’yicha talablarni bajarishning asosiy majburiyati hukumat zimmasiga yuklatilgan Markaziy bank zimmasiga yukaltilgan tijorat banklari zimmasiga yuklatilgan Moliya Vazirligi zimmasiga yuklatilgan Naqd pul muomalasining asosiy vazifasi nimadan iborat Banklar va aholi o’rtasidagi o’zaro aloqalarni ta’minlashdan iborat Muomalaga chiqarilishi yoki olinishi lozim bo’lgan naqd pul miqdorini aniqlashdan iborat Muomaladagi naqdsiz pullar hajmini oshirish Muomaladagi yaroqsiz pullarni qaytarib olish Dinominasiya nima Eski pul birligini yangisiga almashtirish Eski pul birligini bir necha marta qisqartirilgan holda yangisini chiqarish Pul birligi kursini oshirish Pul birligi kursini pasaytirish Pul aylanishining asosiy tarkibiy qismlari Naqd pullik va to’g’ridan to’g’ri hisoblash Plastik kartochka orqali Naqd va naqd pulsiz Naqd pulsiz hisob kitoblar asosidagi Nizom asosida O’zbekiston Respublikasida naqd pulsiz hisob kitoblar to’g’risida Nizomning so’nggi nashri qachon qabul qilingan 1995 yil 15 fevral 2020 yil 15 fevral 2010 yil 11 oktabr 1998 yil 3 iyul Pul massasining ko’rsatkichlari nimada ifodalanadi Pul agregatlari Pul hajmida Naqd pulda Naqd pulsiz hisob kitoblarda Naqd pulsiz hisob kitoblarning asosiy shakllari Akkreditiv inkasso to’lov topshiriqnoma naqd pulsiz To’lov topshiriqnoma to’lov talabnoma elektron naqd pullik Cheklar bilan maxsus schyotlar orqali akkreditiv plastik kartochka Akkreditiv to’lov topshiriqnoma to’lov talabnoma inkasso va boshqalar Pul massasi bu muomaladagi naqd pullar yig’indisi muomaladagi naqdsiz pullar yig’indisi muomaladagi naqd va naqd pulsiz oborotidagi pullarning yig’indisi muomaladagi tanga pullarning yig’indisi O’zbekistonda qanday pul agregatlari amal qiladi M0 M1 M2 M3 M4 M0 M1 M2 M3 M1 M2 M3 M4 M0 M1 M2 Giperinflyatsiya sharoitida pul muomalasi qanday holatda bo’ladi Pul muomalasi barqarorlashadi Pul muomalasi izdan chiqadi Pul muomalasini tartibga solish mumkin bo’ladi Pul muomalasida o’zgarish bo’lmaydi Inflyatsiyaga qarshi qanday siyosat mavjud Umumiy talabni tartibga solish siyosati Muomaladagi pullarning hajmini oshirish siyosati Markaziy bank tijorat banklariga kreditlarni berish siyosati Majburiy zaxira siyosati stavkasini pasaytirish siyosati Monetar siyosat bu Pullarga bo’lgan talab va pullar taklifini tartibga solish va nazorat qilishga qaratilgan chora tadbirlar yig’indisidir Pul massasi va Milliy daromad bilan bog’liq chora tadbirlar yig’indisi YaIMga mos ravishda pul emissiya qilish bilan bog’liq chora tadbirlar Majmuasi Eksport va import operatsiyalarida aylanuvchi pul mablag’larini qamrab oluvchi chora tadbirlar majmuasi Muomaladagi pul massasining o’sish sur’atlarini jilovlashga qaratilgan monetar siyosat nima Ekspansion monetar siyosat Taktik monetar siyosat Restruktsion monetar siyosat Strategik monetar siyosat Arzon pullar siyosati birinchi bo’lib kim tomonidan taklif etilgan J M Keyns MFridmen I Fisher A Smit
Monetar siyosat vositalari instrumentlari nechta guruhga ajratiladi 2
3
4
5
Monetar siyosatning an’naviy instrumentlariga quyidagilardan qaysilari kiradi qayta moliyalash siyosati majburiy zaxira siyosati ochiq bozor siyosati selektiv kreditlash depozit siyosati qayta moliyalash siyosati majburiy zaxira siyosati ochiq bozor siyosati valyuta siyosati kreditlash hajmiga nisbatan limitlar belgilash qayta moliyalash siyosati majburiy zaxira siyosati foiz stavkalarining yuqori chegarasini belgilash valyuta siyosati depozit siyosati qayta moliyalash siyosati majburiy zaxira siyosati ochiq bozor siyosati valyuta siyosati depozit siyosati Pul massasini tartibga solish yo’li bilan inflyatsiyani jilovlash mumkin bu vazifani faqatgina Markaziy bank bajara oladi degan qarash qaysi maktab vakillariniki monetarizm maktabi neoklassik iqtisodchilar maktabi keynschilar maktabi zamonaviy monetaristlar maktabi Pul agregatlari bu muomaladagi pullarni tavsiflovchi ko’rsatkichlar pul massasini tavsiflovchi ko’rsatkichlar zaxiradagi pul massasini tavsiflovchi ko’rsatkichlar banklardagi depozitlarni tavsiflovchi ko’rsatkichlar Pul agregatlari tarkibida M 0 nimani ifodalaydi muomaladagi naqd pullar talab qilib olinadigan depozitlar muddatli depozitlar jamg’arma depozitlari Barklayz banki qaysi rivojlangan mamlakatning tijorat banki hisoblanadi AQSh
Buyuk Britaniya
Germaniya Shveytsariya Taraqqiy etgan mamlakatlarda Markaziy banklarning qayta moliyalash stavkasini belgilashda asosiy e’tibor monetizatsiya darajasiga va makroiqtisodiy o’sish sur’atlariga qaratiladi asosiy e’tibor inflyatsiya darajasiga va makroiqtisodiy o’sish sur’atlariga qaratiladi asosiy e’tibor pul massasining o’sish darajasiga va makroiqtisodiy o’sish sur’atlariga qaratiladi asosiy e’tibor tijorat banklarining pul bilan ta’minlanganligi va makroiqtisodiy o’sish sur’atlariga qaratiladi O’zbekiston Respublikasining O’zbekiston Respublikasi Markaziy banki to’g’risidagi qonunining 3 moddasiga muvofiq Markaziy bankning bosh maqsadi milliy valyutaning barqarorligini ta’minlashdan iborat Markaziy bankning bosh maqsadi narxlar barqarorligini ta’minlashdan iborat Markaziy bankning bosh maqsadi tijorat banklarini nazorat qilishdan iborat Markaziy bankning bosh maqsadi oltin valyuta zaxiralarini nazorat qilishdan iborat Konvertirlangan so’m deganda muayyan valyutaning boshqa valyutaga erkin almashuvi tushuniladi so’mning boshqa valyutalarga erkin almashuvi tushuniladi pul birligining boshka mamlakat pul birligida ifodalanganligi tushuniladi so’m kursining rasmiy kutarilishi revalvatsiya tushuniladi O’zbekiston Respublikasida banklar bugungi kunda Universal Ixtisoslashgan va universal Ixtisoslashgan Barcha javoblar to’g’ri Markaziy bank to’g’risidagi Qonun qachon qabul qilindi 1991 yil 15 fevral 1996 yil 25 aprel 1995 yil 21 dekabr 1995 yil 21 fevral O’zbekiston Respublikasi Markaziy bankiga qanday faoliyat bilan shug’ullanishi mumkin emas Moliyalashtirish tadbirkorlik ustavga ulush kushishi Jismoniy shaxslarga xizmat kursatish Kredit berish tadbirkorlik Tadbirkorlik ustavda ulush qo’shishi Makroiqtisodiy barqarorlik deganda barqaror iqtisodiy o’sish sur’atlarining ta’minlanganligiga aytiladi makroiqtisodiy ko’rsatkichlarning yuqori bo’lishiga aytiladi tovar va xizmatlar narhlarining arzonligiga aytiladi oylik ish haqilarining balandligiga aytiladi Mamlakatda valyuta kursi foiz stavkalari bank tizimi moliya pul va valyuta bozorlarining soliq byudjet sohasining jiddiy tebranishlarga uchramasdan o’zaro aloqadorlikda rivojlanishi bu Makroiqtisodiy barqarorlik Yuksalish Moliyaviy barqarorlik Umumiqtisodiy barqarorlik YaIMning yillik o’sish sur’atlarini necha foiz darajasida bo’lishi barqaror iqtisodiy o’sish hisoblanadi 4 6foiz
5-7foiz
6 -8foiz 7 -9foiz Agar Davlat byudjeti defitsiti summasi YaIMning 3 foizidan oshmasa bu Normal defitsit Salbiy holat Juda og’ir holat Eng yaxshi holat Davlat qarzi summasining YaIMga nisbatan necha foizdan oshmasligi normal qarzdorlik hisoblanadi 20foiz
40foiz
50foiz
60foiz
O’zbekistonda Markaziy bank diskont siyosati qanday amal qiladi Markaziy bankning asosiy monetar instrumentlaridan biri hisoblanadi va yillik 12foiz ni tashkil etadi Markaziy bankning asosiy monetar instrumentlaridan biri hisoblanadi va yillik 10foiz ni tashkil etadi Markaziy bankning asosiy monetar instrumentlaridan biri hisoblanadi va yillik 2foiz ni tashkil etadi Markaziy bank diskont siyosati mavjud emas O’zbekiston Respublikasi Markaziy banki faoliyatida lombard operatsiyalari Yaxshi rivojlangan Yaxshi rivojlanmagan Etarli darajada rivojlangan Umuman mavjud emas Markaziy bank kreditlaridan tijorat banklari faoliyatida doimiy moliyalashtirish manbai sifatida foydalanish amaliyoti bu Ijobiy holat Bank tizimimiz yutug’i Doimiy holat Bank tizimimiz kamchiligi Markaziy bankning ochiq bozor siyosatini takomillashmaganligi sababi bu milliy iqtisodiyotda yuqori likvidli qimmatli qog’ozlarning etishmasligi inflyatsiya darajasining yuqori ekanligi milliy valyutaning qadri past ekanligi moliya bozorining yaxshi rivojlanganligi O’zbekiston valyuta zaxiralari hajmida qaysi chet el valyutada shakllantirilgan zaxiralarning salmog’i yuqori EVRO
AQSh dollari
Funt sterling Iena
O’zbekiston pul tizimining tashkil topishini birinchi bosqichi qaysi davrni o’z ichiga oladi 1991yil sentayabrdan 1994 yil iyulgacha bo’lgan davr 1993 yil noyabrdan 1994 yil 1 iyulgacha bo’lgan davrni 1994 yil 1 iyuldan 1994 yil 31 iyulgacha bo’lgan davrni 1991 yil sentyabrdan 1993 yil noyabrgacha bo’lgan davrni Oraliq so’m kuponlar qachon muomalaga kiritildi 1993 yil 1 yanvardan 1993 yil 1 oktyabrdan 1993 yil 15 noyabrdan 1994 yil 1 iyuldan Oraliq so’m kupon muomalada qachongacha to’lov vositasini bajardi 1994 yil 1 iyulgacha 1994 yil 1 avgustgacha 1994 yil 1 yanvargacha 1995 yil 31 iyungacha Quyidagilardan qaysi biri inflyatsiyaning shakliga kirmaydi Sudraluvchan inflyatsiya Shiddatli inflyatsiya Monopol inflyatsiya Giperinflyatsiya Giperinflyatsiya sharoitida pul muomalasi qanday holatda bo’ladi Pul muomalasi barqarorlashadi Pul muomalasi izdan chiqadi Pul muomalasini tartibga solish mumkin bo’ladi Pul muomalasida o’zgarish bo’lmaydi Inflyatsiyaga qarshi qanday siyosat mavjud Umumiy talabni tartibga solish siyosati Muomaladagi pullarning hajmini oshirish siyosati Markaziy bank tijorat banklariga kreditlarni berish siyosati Majburiy zaxira siyosati stavkasini pasaytirish siyosati Kreditor va kredit oluvchi o’rtasida asosiy omil nima hisoblanadi Mablag’lardan samarali foydalanish Iqtisodiy manfaatdorlik O’zaro yaqinlik Iqtisodiy hamkorlik Kredit munosabatlarini vujudga kelishining asosiy sababi Kapital muomalasi va aylanishi hisoblanadi Savdo kapitali hisoblanadi Pul kapitali hisoblanadi Davlat mablag’lari hisoblanadi Kreditning tamoyillari qanday javobda to’liq keltirilgan Muddatlilik to’lovlilik ta’minlanganlik qaytarishlik maqsadlilik tamoyillari To’lovlilik ta’minlanganlik qaytarishlik maqsadlilik tamoyillari Muddatlilik ta’minlanganlik qaytarishlik maqsadlilik tamoyillari Muddatlilik to’lovlilik qaytarishlik maqsadlilik tamoyillari Bank krediti muddatiga ko’ra qanday kreditlarga bo’linadi Qisqa o’rta va uzoq muddatli O’rta va uzoq muddatli Qisqa va uzoq muddatli Yaqin va uzoq muddatli Davlat kreditining asosiy belgisi nimadan iborat Kreditlar tovar ko’rinishida beriladi Faqat davlat kredit oladi Kredit berish va olishda davlat bevosita ishtirok etadi Kredit berish va olishda davlatning ishtiroki muhim ahamiyat kasb etmaydi Iste’mol krediti qanday maqsadlarga beriladi Yuridik va jismoniy shaxslarga kundalik ehtiyojga zarur bo’lgan tovar va buyumlarni sotib olishga Asosan jismoniy shaxslarga kundalik ehtiyojga zarur bo’lgan tovar va buyumlarni sotib olishga Asosan jismoniy shaxslarga ishlab chiqarishni rivojlantirishga Asosan yuridik shaxslarga ishlab chiqarishni rivojlantirishga O’zbekistonda ikki pog’onali bank tizimining shakllanishi qanday davrga to’g’ri keladi 1980 85 yillarga 1987 90 yillarga 1991 1992 yillarga 1993 1994 yillarga O’zbekistonda haqiqiy ikki pog’onali bank tizimi qachon tashkil topdi Mustaqillikdan oldin 1988 89 yillarda Mustaqillikka erishgandan so’ng 1991 yilda Milliy valyuta muomalaga kiritilgandan so’ng Markaziy bank to’g’risidagi qonun qabul qilingandan so’ng Markaziy bankning asosiy maqsadi qanday javobda to’g’ri keltirilgan Tijorat banklariga kredit berish va ularning faoliyatini nazorat qilishdan iborat Muomalaga pul birliklarini emissiya qilish va ularni muomaladan qaytarib olishdan iborat Milliy valyutaning barqarorligini ta’minlashdan iborat Hukmatning oltin valyuta zaxiralarini saqlaydi Hozirgi kunda tijorat banklari mijozlarga necha turdan ortiq xizmatlarini ko’rsatadi 100 dan ortiq 200 dan ortiq 300 dan ortiq 400 dan ortiq Tijorat banklari faoliyatini tartibga soluvchi dastlabki qonun qachon qabul qilingan 1989 yil 1991 yil 1993 yil 1995 yil Tijorat banklari faoliyatini tartibga soluvchi yangi tahrirdagi qonun qachon qabul qilindi 1996 yil 25 yanvar 1996 yil 25 fevral 1996 yil 25 aprel 1996 yil 25 iyun Tjorat banklari resurslari nechta yirik guruhga bo’linadi 2 ta
5 ta
7 ta
9 ta
Tijorat banklari riskli aktiv operatsiyalari natijasida xarajat qilishga majbur bo’ladi daromad oladi mablag’larni jalb qiladi kapitalini oshiradi Quyidagi qanday operatsiyalar bank uchun yuqori riskli aktiv operatsiyalar hisoblanadi Kassa operatsiyalari Kredit operatsiyalari Asosiy vositalar bilan bog’liq operatsiyalar Mijozlar bilan bog’liq operatsiyalar Banklarning noa’nanaviy operatsiyalari qanday javobda to’liq keltirilgan Faktoring kontokorrent overdraft forfeyting trast Faktoring kredit ijara lizing forfeyting trast Faktoring kredit ijara lizing kontokorrent overdraft forfeyting trast Faktoring kredit ijara lizing kontokorrent overdraft forfeiting Banklarning daromadlari qanday tarkibdan tashkil topadi Foizli
Foizsiz
Foizli va foizsiz Qiymatli va qiymatsiz Banklarning xarajatlari qanday operatsiyalar guruhiga kiradi Passiv operatsiyalar Valyuta operatsiyalar Aktiv operatsiyalar Kapital operatsiyalar Qimmatli qog’ozlarni chiqarish va ulardan foydalanish bilan bog’liq iqtisodiy munosabatlar sohasi ko’chmas mulk bozori qimmatli qog’ozlar bozori qimmatbaho toshlar va qimmatbaho metallar bozori Birlamchi emissiya va qimmatli qog’ozlarni dastlabki joylashtirish joyi birlamchi bozor ikkilamchi bozor uchinchi bozor Ilgari chiqarilgan qimmatli qog’ozlarni sotib olish va sotish bozori birlamchi bozor ikkilamchi bozor uchinchi bozor Qimmatli qog’ozlar bozori barcha bozor ishtirokchilari uchun yagona qoidalarga rioya qilmasdan amalga oshiriladigan bozor tashkil etilgan bozor tartibsiz bozor favqulodda bozor Fond birjalarida kotirovkaga yo’l qo’yilmagan qimmatli qog’ozlarning muomalasi birja bozori birjadan tashqari bozor tezkor bozor Birja Fyuchryers valyuta va tovar fond bo’limlari tomonidan tashkil etilgan va brokerlik va dilerlik kompaniyalari tomonidan ishlaydigan bozor birja bozori birjadan tashqari bozor favqulodda bozor Qimmatli qog’ozlar bozori sub’ektlari nima aksiya
Broker
Obligatsiya Qimmatli qog’ozlar bozori ob’ektlariga nimalar kiradi emitent
Investor
Aksiya
Qimmatli qog’ozlar bozori infratuzilmasi haqida nima deyish mumkin ro’yxatga olish tarmog’i Tarqalishi tartibga solish organlari Qimmatli qog’ozlar bozorining umumiy bozor vazifalari quyidagilardan iborat jamlash vazifasi xususiylashtirishda qimmatli qog’ozlardan foydalanish hisob vazifasi Qimmatli qog’ozlar bozori valyutani sotib olish va sotish bilan bog’liq bitimlar to’plami qimmatli qog’ozlar bilan tuzilgan bitimlar to’plami ko’chmas mulk operatsiyalari Qimmatli qog’ozlar bozorining asosiy vazifasi siyosiy rivojlanish uchun kapitalni oshirish jamiyat talabini qondirish uchun iqtisodiy rivojlanish uchun kapitalni oshirish Tashkillashtirilgan qimmatli qog’ozlar bozori amalga oshiriladi Davlat
birja
Aktsiyalar Obligatsiyalar Qimmatli qog’oz emas Vaucher
Chek
to’lov topshiriqnomasi Opsiyon
136. Valyuta bozorining o’ziga xos xususiyati
xalqaro iqtisodiy faoliyat olib borish shartlari valyuta operatsiyalari to’lovliligi bitimlarning dolzarbligi bozorning soya sohasining mavjudligi Aksiya bu dividendlar shaklida aksiyadorlik kompaniyasi foydasining bir qismini olish uchun uning egasining huquqlarini mustahkamlash emissiyaviy xavfsizlik emas emitentdan uning nominal qiymatini nazarda tutilgan muddatda olish huquqini beruvchi emissiyaviy qimmatli qog’oz aktsiyadorlik jamiyatining boshqaruvida ishtirok etish uchun dividendlar shaklida aktsiyadorlik jamiyatining foydasining bir qismini olish huquqini va uni tugatgandan keyin qolgan mol mulkning bir qismini tasdiqlovchi emissiya xavfsizligi Davlat qimmatli qog’ozlarining investorlari bo’lishi mumkin jismoniy va yuridik shaxslar rezidentlar va norezidentlar jismoniy va yuridik shaxslar rezidentlar va norezidentlar Qimmatli qog’ozlar tasniflanmaydi emitentlar bo’yicha ishlash muddati bo’yicha qimmatli qog’ozlarning qiymati bo’yicha iqtisodiy jihat bo’yicha Investitsiya payi bu o’zaro investitsiya fondining mulkidagi ulushga ega bo’lish huquqini tasdiqlovchi shaxsiy xuquq o’z egasining o’zaro investitsiya jamg’armasi faoliyatida ishtirok etish huquqini tasdiqlovchi shaxsiy xuquq Foydaning bir qismini dividendlar shaklida olish huquqini belgilovchi emissiyaviy qimmatli qog’oz Оbligatsiya opsion emitenti g’aznachilik majburiyatlari aksiya
Vekselni oluvchining belgilangan muddat boshlanishiga ko’ra olingan qarz miqdorini to’lash majburiyati shart emas jamg’arma sertifikati oddiy veksel uzatma veksel Оbligatsiya Yuridik shaxs yoki ijro etuvchi hokimiyat organlari yoki mahalliy o’zini o’zi boshqarish organlari ular tomonidan tayinlangan huquqlarni amalga oshirish uchun qimmatli qog’oz egalariga o’z nomidan majburiyatlarni yuklaydi emitent
Broker
Дiller
qimmatli qog’oz bo’yicha moliyaviy consultant
Obligatsiyalarning asosiy turlari ta’minlangan va ta’minlanmagan ulushli va qarzli pul va pulsiz qimmatli va bebaho Qarz mablag’laridan foydalanish uchun to’lov foiz
Kupon daromadi
Chegirma Dividendlar Uning egasining fond mulkidagi ulushga bo’lgan huquqini tasdiqlovchi shaxsiy nomlangan qimmatli qog’oz bu Акsiya
Оbligatsiya
investitsion pay оpsion emitenti Aksiya davrida e’lon qilinadi AJ ning bankrotlik davrida AJni tashkil etish va qayta tashkil etish mamlakatdagi iqtisodiy inqiroz har chorakda Birlamchi joylashtirishda aksiyani sotish narxi Diskontli emissiyali Nominal
Bozor
Savdo operatsiyalari tovarlar va qimmatli qog’ozlar indekslari bilan amalga oshiriladigan birjalarning nomi nima Ixtisoslashgan tor ixtisoslashgan universal Xalqaro
Mintaqaviy
Bank - bu: Tijorat tashkiloti bo‘lib, bank faoliyati deb hisoblanadigan faoliyat turlarini amalga oshiruvchi yuridik shaxsdir Yuridik va jismoniy shaxslardan omonatlar qabul qiladi Omonatga qabul qilingan mablag‘lardan tavakkal qilib kredit berish va investitsiyalashda foydalanadi To‘lovlarni amalga oshiradi Noto‘g‘ri javob yo‘q Osiyo taraqqiyot banki qachon tashkil etilgan va shtab-kvartirasi qayerda joylashgan 1947 yilda, Nyu-Yorkda 1965 yilda, Manilada 1990 yilda, Syurixda 1991 yilda, Tokioda Noto‘g‘ri javob yo‘q O‘zbekiston Respublikasi bank tizimini rivojlantirishda qanday huquqiy hujjatlarga asoslaniladi? O‘zbekiston Respublikasi qonunlariga O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Farmonlariga O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi qarorlariga O‘zbekiston Respublikasi Konstitusiyasiga Noto‘g‘ri javob yo‘q O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining valyutani tartibga solish bo‘yicha vazifalari nimalardan iborat Valyutani nazorat qilishga doir normativ hujjatlar ishlab chiqaradi Chyet el valyutasida operatsiyalar o‘tkazish uchun litsenziyalar beradi va qaytarib oladi Milliy valyutani Chyet el valyutasiga nisbatan kursini aniqlash tartibini belgilaydi Hukumatning xalqaro Rezevrlarini tasarruf etadi Noto‘g‘ri javob yo‘q O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining asosiy vazifalari nimalarda iborat Monetar siyosatni hamda valyutani tartibga solish sohasidagi siyosatni shakllantirish, qabul qilish va amalga oshirish O‘zbekiston Respublikasida hisob-kitoblarning samarali tizimini tashkil etish va ta’minlash Banklar faoliyatini tartibga solish va nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasining rasmiy valyuta rezervlarini saqlash va tasarruf etish Noto‘g‘ri javob yo‘q Tijorat banklari faoliyatining asosiy prinsiplari nimalardan iborat Tijorat banklari faoliyati Markaziy bank tomonidan iqtisodiy uslublar va vositalar orqali boshqarib boriladi Tijorat banklari o‘z mijozlari bilan bitim va shartnomalar asosida munosabatda bo‘ladilar Tijorat banklari o‘z faoliyatlari natijalari bo‘yicha to‘la javobgardirlar Tijorat banklari mavjud pul resurslari chegarasida faoliyat ko‘rsatadilar, o‘z resurslari bilan xarajatlar o‘rtasida muvofiqlikni ta’minlaydilar Noto‘g‘ri javob yo‘q O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining pul tizimini boshqarish bo‘yicha vazifalari nimalardan iborat? Banknotlar va tangalarni muomalaga chiqarish Banknotlar va tangalarning namunalari va dizaynini ishlab chiqish Banknotlar va tangalarni himoyalash choratadbirlarini ko‘rish Shikastlangan pul belgilarini muomalaga yaroqliligini aniqlash tartibini belgilash va boshqalar Noto‘g‘ri javob yo‘q Bank tizimi nima? Kredit tizimining eng asosiy bo‘g‘ini Bank operatsiyalarini amalga oshiruvchi barcha banklar majmui Doimo takomillashib boruvchi tizim Mamlakatda iqtisodiy-ijtimoiy siyosatga xizmat qiluvchi tizim Noto‘g‘ri javob yo‘q Bank filiali deganda nimani tushuniladi Mustaqil bank sifatida bank faoliyatini amalga oshiruvchi muassasa Uni tashkil etgan bank nomidan bank faoliyatini amalga oshiruvchi alohida bo‘linma Bank faoliyatini amalga oshirmagan holda bankning manfaatlarini ko‘zlab ish yurituvchi alohida bo‘linma Kredit muassasasi bo‘lib kredit munosabatlarini amalga oshiradi Noto‘g‘ri javob yo‘q Emission banklarining eng asosiy vazifalari nimalardan iborat Mamlakat milliy pul birligini mustahkamlash va uning barqarorligini ta’minlash Mamlakatda pul muomalasini tashkil etish va ta’minlash Tijorat banklari faoliyatini nazorat qilish va tartibga solish Hukumat, Moliya vazirligi bilan birga byudjet ijrosini ta’minlash Noto‘g‘ri javob yo‘q Bank operatsiyalari deganda nima tushuniladi? Bo‘sh pul mablag‘larini jalb etish Kreditlar berish Banklar ko‘rsatadigan xizmatlar Pul mablag‘larini qabul qilish, sanash, saqlash, taxlash va berish Noto‘g‘ri javob yo‘q Sobiq SSSR bank tizimining tarkibiy qismlari qanday banklardan iborat edi? SSSR Davlat banki SSSR Sanoat-qurilish banki SSSR Agrosanoat banki SSSR Mehnat jamg‘armalari va aholini kreditlash banki Noto‘g‘ri javob yo‘q Tijorat banklarining eng asosiy maqsadi nimadan iborat Bo‘sh pul mablag‘larini jalb etish va jamlash Jamlangan pul mablag‘laridan kredit berishda foydalanish Hisob - kitoblarni amalga oshirish Huquqiy va jismoniy shaxslarga bank xizmatlari ko‘rsatib daromad olish Noto‘g‘ri javob yo‘q http://fayllar.org Download 70.19 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|