Kuchsiz nitrat kislota ishlab chiqarish nazariyasi

KUCHSIZ NITRAT KISLOTA ISHLAB CHIQARISH NAZARIYASI.
Reja.
1.Nitrat kislotasini fizik-kimeviy xususiyatlari va kullanilishi.
2.Nitrat kislotasi ishlab chikarish usullari.
3.Sintetik ammiakdan nitrat kislotasi ishlab chikarish.


1. NITRAT KISLOTASINI FIZIK-KIMYOVIY XUSUSIYATLARI VA QO‘LLANISHI.

Nitrat kislotasining kimyoviy formulasi NNO₃ struktura formulasi

O

N-O-N , molekulyar og‘irligi 63 uglerod birligiga teng.

O
Suvsiz nitrat kislotasi solishtirma og‘irligi 1,52 g/sm³ (288 K) ga teng, rangsiz, havoda tutaydigan suyuqlikdir. U 232 K (-41⁰S) da muzlaydi. (kristallanadi) va 359 K (Q86⁰S) da qaynaydi. Qaynaganda qisman parchalanadi.
4NNO₃ = 2H₂O + 4NO₂ + O₂ - 259,7 kj (30.1.)
Ajralib chiayotgan NO₂, kislotada erib uni sariq-qung‘ir rangga bo‘yaydi (yutilgan NO₂ ni miqdoriga qarab). Suv bilan NNO₃ cheklanmagan miqdorda aralashadi va aksincha NNO₃ ni suvdagi kuchsiz eritmasini bug‘latganda, u 68,4% NNO₃ gacha suyuqlanadi va undan oshmaydi. CHunki bu vaqtda qaynash harorati 394,9 K ga teng bo‘lgan aziotropik aralashma (68,4 NNO₃ Q31,6% N₂O) ga erishilgan bo‘ladi.
Nitrat kislotasi kuchli oksidlovchidir. Quyuq azot kislotasi platina, rodiy, iridiy, tilladan tashqari barcha metallar bilan tegishli oksidlar paydo qiladi. Agarda bu oksidlar NNO₃ da eriydigan bo‘lsa, shu tegishli metallarni nitratlari paydo qiladi. Kuzsiz temir NNO₃ da temir yaxshi eriydi. Ammo quyuq NNO₃ temir yuzasida yupqa, lekin zich, quyuq kislotada eriydigan parda hosil qiladi va bu parda metallni bundan keyingi yoyilishidan saqlab qoladi. Laboratoriyalarda zichligi 1,4 g/sm³ bo‘lgan 65% NNO₃, sanoatda esa ikki xil navli NNO₃ ishlatiladi: 50-60% NNO₃ va quyuqlashgan 96-98% li NNO₃ nitrat kislotasi asosan mineral o‘g‘itlar nitrat tuzlar, portlovchi moddalar, bo‘yoqlar va boshqa moddalar olishda ishlatiladi.