Kukun materiallardan buyumlar tayyorlash texnologiyasi

Suyuq metalni purkash

Sovuq va issiq holda preslash

• Zagotovkaga shakl berish.
• Zagotovkani shakllash jarayoni kukunlarni bosim ostida maxsus pressformada ularga shakl berishdan iborat. SHakl berish kukunlarni presslash bilan prokatlash bilan hamda ekstruderlash bilan bajariladi.
• Kukunlarni presslash bilan shakl berishni sovuq va issiq pressformalarda bajarish mumkin. Yirik sodda shaklli zagotovkalar gidrostatik usul bilan olinadi.
• Sovuk holda presslash quyidagicha bajariladi. Po’lat matritsani pressformani tagligiga o’rnatilib, belgilangan mikdordagi shixtani solinib puason yordamida presslanadi.

Issik holda presslash sxemasida zagotovkani shaklanishi va pishishi bir vaqtning o’zida bajariladi. Issiq presslashda temperatura hisobiga bosimni bir qancha kamaytirish mumkin. Issik holda presslab zagotovka olishda ish unumi kichik, shuning uchun bu usul bilan o’tga chidamlik materiallardan, qattiq kotishmalardan, yuqori utga chidamli metallardan zagotovka olishda kullaniladi.

• Issik holda presslash sxemasida zagotovkani shaklanishi va pishishi bir vaqtning o’zida bajariladi. Issiq presslashda temperatura hisobiga bosimni bir qancha kamaytirish mumkin. Issik holda presslab zagotovka olishda ish unumi kichik, shuning uchun bu usul bilan o’tga chidamlik materiallardan, qattiq kotishmalardan, yuqori utga chidamli metallardan zagotovka olishda kullaniladi.
• Gidrostatik presslash. Bu usul bilan yuqori aniqligi talab etilmaydigan zagotovkalar olishda qo’llaniladi. Presslashni moxiyati shundan iboratki, elastik rezinkaga yoki metal qobiqqa joylashtiriladigan metal kukuni, maxsus germetik kabinaga joylashtirilib har tomondan bir xil bosim bilan qisiladi-siqiladi. Suyuqlikni bosimi 3000 MPa.

Prokatlash. Zagatovkalarni termik ishlash va yakunlovchi ishlov berish

• Ekstruderlash- Zagotovkani shakllash jarayoni bo’lib, bunda shixtani matritsani teshigidan itarib o’tkaziladi. Bu usulda poroshok shixtasi plastifika (parafin, vosk) aralashtiriladi. Ularning miqdori shixtani og’irligini 10-12 % ni tashkil etadi. Presslash natijasida simlar, har xil kesimli profillar olinadi. Ichi bo’sh zagotovka olish uchun matritsaga yoki puasonga opravkalar o’rnatiladi.
• Yoyish. Ish unumi katta va kelajagi porloq bo’lgan usul bo’lib,bunda turli-tuman zagotovkalar olish mumkin.
• Prokatkalashda kukun shixta gorizantal o’k bo’yicha aylanuvchi juvalar orasidan ezilib o’tkaziladi. Bu usul bilan Fe, Ni, zanglamas Po’lat va boshqa metall qalinligi 0.02-3.0 mm gacha, kengligi 300 mmli g’ovak va kompakt lentalar polosalar listlar olinadi.