Kurs ishi mavzu: Dastlabki sug‘urta kompaniyalarining vujudga kelishi Bajardi
Dastlabki sug‘urta kompaniyalarining vujudga kelishi va ularning
Download 0.72 Mb. Pdf ko'rish
|
dastlabki sugurta kompaniyalarining vujudga kelishi
|
2. Dastlabki sug‘urta kompaniyalarining vujudga kelishi va ularning
faoliyat taxlili Bugungi kunda respublikamiz sug‘urta bozorining keskin sur’atlar bilan rivojlanib borishiga guvoh bo‘lmoqdamiz. Albatta, bu o‘z-o‘zidan emas, balki hukumatimiz tomonidan sug‘urta sohasini rivojlantirishga qaratilgan alohida e’tibor tufaylidir. Sug‘urta faoliyatini yanada takomillashtirish dasturi doirasida sohaga oid hukumat miqiyosida bir nechta qonun va qator meyoriy xujjatlar ishlab chiqilib, sug‘urta bozori ishtirokchilariga o‘z faoliyatini yanada rivojlantirish uchun keng sharoitlar yaratib berildi. Jumladan, O‘zbekiston Respublikasi birinchi Prezidentining 2007 yil 10 apreldagi “Sug‘urta xizmatlari bozorini isloh qilish va yanada rivojlantirish chora- tadbirlari thg‘risida”gi 618 sonli va 2008 yil 21 maydagi “Sug‘urta xizmatlari bozorini yanada isloh qilish va rivojlantirishga oid qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi 872-sonli Qarorlari o‘z talablariga ko‘ra, sug‘urta infratuzilmasini takomillashtirib, sug‘urta bazorida sog‘lom raqobatni yuzaga keltirdi. SHuningdek, sug‘urta kompaniyalarining investitsion jarayonlaridagi ishtiroki rag‘batlantirilib, ularning hududiy tarmoqlarini kengaytirishga imkon berdi. Dasturning eng katta yutug‘i uning asosida O‘zbekiston Respublikasining “Transport vositalari egalarining fuqorolik javobgarligini majburiy sug‘urtalash tug‘risida” gi va “Ish beruvchining fuqorolik javogarligini majburiy sug‘urta qilish to‘g‘risida”gi qonunlarning qabul qilinishidir. Bu qonunlar sug‘urta xizmatlarini aholi va hujalik yurituvchi sub’ektlarning ijtimoiy-huquqiy munosabatlarini tartibga soluvchi kundalik zarurat bo‘lishiga olib keldi.. Bundan tashqari, qabul qilingan qonunlar va qarorlar hayoida to‘laqonli tatbiq etilishi uchun yigirmadan ortiq meyoriy xujjatlar qabul qilinganligini ham alohida aytib o‘tish lozim. CHunki, sug‘urtalash, sug‘urta faoliyati va sug‘urta nazoratining qonunchilik va normativ-huquqiy bazasini halqaro amaliyotga muvofiq takomillashuvi natijasida ko‘rsatilayotgan sug‘urta xizmatlari, ayniqsa, tadbirkorlik faoliyati, import-eksport operatsiyalarini sug‘urtalash, hayotni uzoq muddatga sug‘urtalash, shu jumladan, sug‘urtaning jamg‘arma turlari sohasida sug‘urta xizmatlari xajmini, ko‘lamini kengaytirish va sifatini oshirishda, shuningdek, respublika sug‘urta bozorini xalqaro sug‘urta bozorlariga integratsiyalashishida, sug‘urta sohasi xodimlarini tayyorlash, qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish tizimining izchil olib borilishi yo‘lga qo‘yildi. Bunday imkoniyat va imtiyozlardan samarali foydalangan “O‘zagrosug‘urta” kompaniyasining ham doimiy ravishda tashkiliy va moliyaviy ahvoli barqarorlashib bormoqda. Mamlakatimiz ijtimoiy-iqtisodiy hayotida sug‘urta xizmatining alohida o‘rni bor. SHu bois mustaqilligimizning ilk davralarida iqtisodiyotning barcha bo‘g‘inlarida monopoliyaga barham berilib, xususiylashtirish jarayoni kechayotgan bir paytda O‘zbekiston sug‘urta bozorida davlat sug‘urta muassasalarining ustunligi saqlanib qoldi. “O‘zagrosug‘urta” AJ O‘zbekiston Respublikasi birinchi Prezidentining 1997 yil 25 fevraldagi “O‘zagrosug‘urta” AJni tashkil etish to‘g‘risida”gi 1713-sonli Farmoniga va O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1997 yil 6 martdagi “O‘zagrosug‘urta” AJ faoliyatini tashkil etish masalalari to‘g‘risida”gi 125-sonli Qaroriga asosan Davlat aksiyadorlik jamiyati shaklida tashkil etilgan. Ushbu Farmon asosida sug‘urta sohasini samarali rivojlantirishni ta’minlash, dehqonchilik mahsuloti etishtiruvchilarni va aholini sug‘urta yo‘li bilan himoya qilish uchun shart-sharoitlarni yaratish maqsadida: - O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligining, Qishloq va suv xo‘jaligi vazirligining, «O‘zdavpaxtasanoatsotish» uyushmasining, «O‘zdonmahsulot» korporatsiyasining, «Paxtabank», «G‘allabank», «Mevasabzavotbank» tijorat banklarining O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi davlat sug‘urta bosh boshqarmasi negizida «O‘zagrosug‘urta» AJni tashkil etish to‘g‘risidagi taklifi qabul qilindi va belgilab qo‘yildiki, «O‘zagrosug‘urta» AJ ochiq turdagi aksiyadorlik jamiyati shaklida tashkil qilindi hamda u barcha mulkiy va nomulkiy huquqlar va majburiyatlar bo‘yicha O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi Davlat sug‘urtasi bosh boshqarmasining huquqiy vorisi hisoblanadi. - Quyidagilar «O‘zagrosug‘urta» AJ faoliyatining asosiy yo‘nalishlari etib belgilandi: dehqonchilik sohasida tovar ishlab chiqaruvchilarning mulki va mahsuloti sug‘urta yo‘li bilan qilinishini ta’minlash; dehqonchilik sohasidagi tovar ishlab chiqaruvchi – qarz oluvchilarning to‘lashga qodirligini o‘rganish hamda tijorat banklari tomonidan qishloq xo‘jalik korxonalariga ishlab chiqarishni rivojlantirish va dehqonchilik sohasidagi loyihalarni amalga oshirish uchun ajratib beriladigan kreditlarni qoplashga sug‘urta kafolatlarini taqdim etish; dehqonchilik mahsulotlarini etishtirish bo‘yicha ishlarni o‘tkazish uchun avans tariqasida beriladigan mablag‘lar qaytarilishini sug‘urtalash; yuridik va jismoniy shaxslarga har tomonlama sug‘urta xizmatlari ko‘rsatish, qishloq va shahar aholisining shaxsiy hamda mulkiy manfaatlari sug‘urta yo‘li bilan himoya qilinishini ta’minlash. - «O‘zagrosug‘urta» AJ va uning hududiy bo‘linmalari daromad va mulk soliqlarini to‘lashdan besh yilga ozod qilindi va bunda soliqqa tortishdan bo‘shagan mablag‘larning hammasi kompaniyaning sug‘urta (zaxira) jamg‘armasini ko‘paytirishga yo‘naltirilishi belgilab qo‘yildi. Kompaniyaning Ustav jamg‘armasi 2014 yil yakunlari bo‘yicha 23,535 mlrd. so‘mni tashkil etdi. 1 Kompaniyaning asosiy ta’sischilari bo‘lib quyidagilar hisoblanadi: O‘zbekiston Respublikasi Moliya Vazirligi 75,6%; «Uzpaxtasanoat» Uyushmasi 13,18%; OATB «Agrobank» 6,32%; OATB «Turonbank» 2,3%; Ansher Investments LLP 1,25%; «Diamond Age Russian Inv.Ltd» Kompaniyasi 0,58%; OATB «Qishloqqurilishbank» 0,47%; 1 www.agros.uz sayti ma'lumotlari Kompaniya O‘zbekiston Respublikasi Moliya Vazirligining 2014 yil 30 iyundagi SF 00190-sonli Litsenziyasi asosida faoliyat yuritadi. “O‘zagrosug‘urta” AJ universal sug‘urta kompaniyalaridan biri bo‘lib, barcha turdagi yuridik va jismoniy shaxslarga 100 dan ortiq sug‘urta xizmatlarini ko‘rsatib kelmoqda. Sug‘urta xizmatlarini kulay va tezkor takdim etilishini ta’minlash maksadida kompaniya butun Respublika bo‘ylab 200 dan ortiq hududiy bo‘linmalar va 491 ta agentlik shaxobchalariga ega. Bu Respublikaning nafaqat yirik shaharlarida, balki eng chekka hududlarida yashovchi va faoliyat yurituvchilarga sifatli sug‘urta xizmatlaridan foydalanish uchun katta qulaylik demakdir. 2015 yil yakuniga ko‘ra kompaniya bo‘yicha yuridik va jismoniy agentlar soni 2142 taga etdi. 2 Kompaniya O‘zbekiston sug‘urta bozorining eng birinchi va bugungi kunda eng ilg‘or kompaniyalaridan biri sifatida o‘z o‘rni va imidjiga ega. U izchil rivojlanish yo‘lidan borib, mamlakatimizda sug‘urta ishini iqtisodiyotning muhim tarmog‘iga aylantirish, aholi o‘rtasida sug‘urta madaniyatini oshirish, mijozlarga aynan ular xoxlagan sug‘urta xizmatlarini taklif etish, ilm-fanning eng ilog‘or g‘oyalarini ishlab chiqarish jarayonlariga tadbiq etish va kadrlarning ishlab chiqarish samaradorligini yanada yaxshilash siyosatlarini amalda qo‘llamokda. Kompaniya doimiy ravishda mijozlar talablarini o‘rganib, taklif etilayotgan sug‘urta turlari sodda va qulay bo‘lishiga katta e’tibor qaratadi. Mijozlar oldidagi majburiyatlarini o‘z vaqtida va to‘liq bajarib borishi natijasida kompaniyaga bo‘lgan ishonch mustahkamlanib, uning mijozlari soni yildan-yilga ortib bormoqda. Kompaniya mijozlarga sifatli xizmat ko‘rsatish uchun doimiy ravishda o‘z xodimlarini malakasini oshirib borishga katta e’tibor beradi. 2 www.agros.uz sayti ma'lumotlari asosida muallif tomonidan tayyorlandi. “O‘zagrosug‘urta” AJ ning bugungi kundagi asosiy vazifalari quyidagilardan iborat: mas’uliyatlillik va xaqqoniylik; mijozlar bilan uzoq muddatli va o‘zaro foydali hamkorlikni maqsad qilish; amalga oshiriladigan sug‘urta bitimlarini samaradorligini, ishonchliligini ta’minlash; ish yuritish etikasiga rioya qilish; mijozlarga kompleks va sifatli xizmat ko‘rsatish; keng qamrovli sug‘urta xizmatlarini ko‘rsatish; yangi axborot texnologiyalarni amaliyotda keng qo‘llash; yangi sotuv yo‘llarini shakllantirish; ko‘rsatilayotgan sug‘urta xizmatlarining oydinligini ta’minlash. “O‘zagrosug‘urta” AJ ning sug‘urta xizmatlarini tahlil davomida kompaniya faoliyatining quyidagi ko‘rsatkichlari o‘rganib chiqildi: 0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000 80000 90000 2010 yil 2011 yil 2012 yil 2013 yil 2014 yil 5640 6405,4 8590,9 9453,5 13026,1 17538,2 23162,8 28469,5 33506 36556 5746,7 7954 9142,5 18744,8 31701,8 28924,9 37522,2 46202,9 61704,3 81283,9 Qishloq xo‘jaligi sug‘urtasi Aholi sug‘urtasi Boshqa sug‘urta turlari Jami: |
