Kurs ishi mavzu: O’quvchilarni tarix fanidan ilmiy

XULOSA

Ta’lim muassasalarida masalan, maktabda tarix o`qitishning asosiy vazifasi o`quvchilarga tarix fanidan puxta bilim va shu bilimlarni amaliyotda qo`llash ko`nikmalari va mahoratini hosil qilishdan iborat. Tarixni o`rgatish yoshlarni g`oyaviy-siyosiy jihatdan chiniqtirish va ularda ilmiy dunyoqarashni shakllantirishni hozirgi zamon taraqqiyotining asosiy tushunchalari va ziddiyatlarining muhim shartidir.Tarixni o`rganish kishilik ahamiyatning tarixiy rivojlanishini, taraqqiyotining asosi bo`lmish ishlab chiqarshi usulining jamiyat xayotida belgilovchi roli haqida, tarixning ijodkorlari bo`lgan xalq ommasining
roli hamda tarixda shaxsning ahamiyati to`g`risida ma‘lumotlar beradi. Mazkur tushuncha va qonuniyatlar o`quvchilar ilmiy dunyoqarashining asosini tashikl qilib, ularning ijtimoiy xayotga munosabatini belgilovchi e‘tiqodga aylanmog`i kerak. Chunki ilmiy dunyoqarash jamiyat hamda inson tafakkuri taraqqiyotining umumiy qonuniyatlarini chuqur va puxta o`rganitish asosida yo`zaga keladi, bilimi mustaxkam ishonchga aylangan istiqlol e‘tiqodiga va ilmiy dunyoqarashga ega bo`lgan kishigina o`zini urab turgan muhit va olamni tushunadi, ijtimoiy xayotdagi voqealarga to`g`ri baho beradi. Tarixiy faktlarni o`zlashtirish ta’lim tarbiya jihatdan har qancha muhim bo`lsa ham faktlarni bilishning o`zi o`quvchilariing tarixini bilish jarayonidagi birinchi bosqichidir. Tarixni o`rganib bilib olishning ancha yukoriroq bosqichi tarixiy faktlarning o`rtasidagi muhim bog``lanish va munosabatlarini bilib olish, ularni amalda tadbiq eta bilish o`quvchi1arni saviyasiga yarasha tarixiy jarayonni tushuna olishdan iborat. Masalan V-VII sinflarda qadimgi Dunyo va o`rta asrlar tarixi (jahon tarixidan) taraqqiyotning qonuniyligi haqidagi tushuncha ta‘riflab berilmasada o`quvchilarda tarixiy xodisalar o`rtasidagi bir qancha sabab natijali bog`lanishlarning barqarorligi va zarurligi haqidagi tushuncha hosil bo`lmay qolmaydi.
O`quvchilar bir xildagi sabablar bir xildagi xodisalar bilan eziluvchilarga bo`linishi albatta davlatning vujudga kelishini, sinflar mavjudligi esa muqarrar ravishda sinfiy kurashni keltirib chiqarishni bilib olishadi. Ibtidoiy jamoa quldorlik va feodal ijtimoiy-iqtisodiy formatsiyalar haqidagi tushunchalar sinflarda o`zlashtirilishi kerak bo`lgan tarixiy bilimlar sistemasining asosini tashkil etadi.
VI-VII sinflarda "Ijtimoiy-iqtisodiy formatsiyalar" tushunchasi ta‘riflab berilmaydi. Biroq o`quvchilar dastlabki ijtimoiy-iqtisodiy formatsiyalarning o`ziga xos asosiy xususiyatlarini hamda jamiyatning xar qaysi formatsiyadan o`ta borishi progressiv ahamiyatga ega ekanligini bemalol tushunib olishlari mumkin. Bu bilimlar yuqori sinflarda tarixiy jarayonni yaxlit bir xolda tushunilishi uchun zamin yaratadi.²⁶ Bu uch formatsiyadan xar biri hozirgi vaktda mavjud bo`lgan va umumiy krizisni boshidan kechirayotgan to`rtinchi formatsiya kapitalistik formatsiyadan farq qilib paydo bo`lish, rivojlanish tushkunlikka ketish va xalok bo`lishdan iborat bosqichlarni o`z boshidan kechiradi. Ana shu qonuniyatlarni o`zlashtirish keyinchalik yuqori sinf o`quvchilarining kapitalistik formatsiya ham tarixan kelib chiqqanligini uning tushkunlikka ketishi va krizisi qonuniy xal ekanligini tushunib olishlariga yordam beradi.