Kurs ishi mavzu: O‘zbek tilida olmoshlarning leksik-grammatik xususiyatlari Ilmiy rahbar

  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

29 
Xulosa
Olmosh so’z turkumi har doim tanqid va munozaraga sababchi 
bo’lgan so’z turkumi hisoblanadi.U haqida tilshunos olimlarimizning ham 
qarashlari turlichadir.Olmosh bo’yicha olib borilgan tadqiqotlar ham 
turlichadir.
So’zlar ma’noviy belgisiga ko’ra uch turga bo’linadi: 
1)Mustaqil ma’noli so’zlar(fe’l,ot,sifat,son,ravish,taqlid); 
2)Bo’sh-ishora ma’noli so’z(olmosh); 
3)Yordamchi ma’noli so’z(ko’makchi,bog’lovchi,yuklama,ko’makchi fe’llar)
Olmoshlar ifoda etadigan ishoraviy ma’nosiga ko’ra quyidagi ma’no 
guruhlariga bo’linadi: 
1.Kishilik olmoshlari 
2.Ko’rsatish olmoshlari 
3.O’zlik olmoshi 
4.Belgilash olmoshi 
5.So’roq olmoshi
6.Gumon olmoshi 
7.Bo’lishsizlik olmoshi 
Olmosh so’zining ma’nosiga e’tibor beradigan bo’lsak,olmosh-almash 
so’zidan kelib chiqqan.Ya’ni,olmosh o’zidan boshqa barcha mustaqil so’z 
turkumlari o’rnida almashinib qo’llanuvchi so’z turkumi hisoblanadi.
Xulosa qilib aytish mumkinki,o’zbek tilida olmoshning leksik-semantik 
xususiyatlari,uning tuzulishi,turlari,olmoshlarning badiiy nutqda tutgan o’rni 
beqiyosdir.Olmoshlarning,ma’nosini,qaysi so’z turkumi o’rnida kelishi va gapning 
o’zidan bilib olishimiz mumkin.Olmosh nafaqat so’z turkumlari o’rnida,balki so’z 
birikmasi va gap o’rnida kelish xususiyatiga ham ega.
Olmoshlar yuqoridagi xususiyati bilan boshqa so’z turkumlaridan farq qiladi.

---

30 
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI  
1. Jamolxonov H.Hozirgi o’zbek adabiy tili-T:”O’zbekiston milliy
ensiklopediyasi”Davlat ilmiy nashriyoti,2009.
2. Mahmudov N,Nurmonov A,Sobirov A,Nabiyeva D.Ona tili.
Umumta’lim maktablarining 6-sinfi uchun darslik
3. Mahmudov N,Nurmonov A.O’zbek tilining nazariy 
grammatikasi,T:”O’qituvchi”1995
4. Nurmonov A.va boshqalar. O’zbek tilining nazariy sintaksisi
5. Rahmatullayev SH.Hozirgi o’zbek adabiy tili-T:”Universitet”2006.
6. Roziqov A,Mahmudov M,Adizov B,Hamroyev A.Ona tili didaktikasi.
7. Sayfullayeva R,Mengliyeva B,Boqiyeva G,Qurbonova M,Yunusova Z,Abuzalova
M .Hozirgi o’zbek adabiy tili,-T:”Fan va texnologiya”nashriyoti,2010.
8. Xojiyev A.Olmosh so’z turkumiga doir ba’zi bir masalalar.
“O’zbek tili va adabiyoti “jurnali,1998
9. www.ziyo.uz
10. 
www.ziyonet.uz
11. 
www.tdpu.uz
12. 
www.pedagog.uz
13. 
www.o’zbek adabiyoti.com