Kurs ishi topshiriqlari «Og’ir rangli metallar metallurgiyasi» fanidan

2.4 Gazlarni hisoblash
Bizning hisobimizda kislorodli-mash’alli eritish pechi texnologik jarayonning oqova gazlari faqatgina SO₂ bilan ko'rsatilgan, chunki yuqorida ko'rsatilgan dissotsiatsiya va oksidlanish reaksiyalan bo'yicha
hosil bo'ladi. (3.36) reaksiya bo'yicha S₂ hosil bo'ladi:
60.331*0.5*64.12/2*183.51=5.619kg
(3.37) reaksiya bo'yicha
3.723*64.12/4*95.6=0.624kg
(3.38) reaksiya bo'yicha
18.773*64.12/2*119.97=5.016kg
Hammasi bo'lib
5.619+0.624+5.016=11.259 S2 hosil bo'ladi.
Elementar S2 kislorod bilan oksidlanadi:
202+S2—>2S02
11.259*64/32.06*2=11.237kg O2
11.259*64.12/32.06*2=22.496kg.SO2
0.2665+22.496=45.3034kg SO2
45.3034*22.4/64.06=15.8413m³
0.0155+19.784+11.327-0.01466=29.06127kg O2
29.06227*22.4/32=20.3428m³ O2 sarfi
Purkashda texnik kislorod 95% hajm hisobiga teng. Unda purkash hajmi 20.3428m³ 0 2
N2 hajmi:
21.41356-20.4328=0.98076m³
0.98076*28/22.4=1.22595kg
Purkash massasi:
29.06127+1.22595=30.28722kg


2.5 Tashlanma toshqolni hisoblash
Cu2S miqdori
64.331*159.14/183.51=27.893kg
4CuS2-»Cu2S+S2
3.723*159.14*2/4*95.6=3.098kg
Jami: Cu2S 27.893+3.098=30.991kg
Pechdan shteyn bilan 24.25kg Cu2S chiqadi.
2Cu-->Cu2S
24.25*159.14/127.08=30.367kg
Cu2S da S miqdori 1.543 kg
Cu2Sda Cu miqdori 6.161kg
Tashlanma toshqolga esa
30.991-30.367=0.624 Cu2S o'tadi. (Cu=0.38kg va S=0.125kg)
Pechdan shlakga 25.4147-24.9=0.5147 kg Cu2S oʼtadi
Cu2S -->>2Cu +S
Hosil bo’lgan Cu 0.38kg, S miqdori 0.125kg
Quyidagi reaksiyada kislorod bilan misning barcha miqdoridan 10 % Cu20 oksidgacha oksidlanadi:
0.38*0.1=0.038kg
Cu2S+l ,5 0 2 —>Cu20 + S 0 2
0.038*143.08/127.08=0.0428kg Cu2O
0.038kg Cu
0.0048kg O2
Sarflangan O2 0.0143kg
Hosil boʼlgan SO2 0.0192 kg
0,624-0,9=0,5616 % Cu2S keladi. (Cu=0,448% va S=0,0125% )
Toshqol miqdori undagi mis bo'yicha aniqlanadi. Toshqol tarkibida mis miqdori 0,7%.
0.5616*100/0.7=80.228kg
(1)reaksiya bo'yicha pechda FeS hosil bo'ladi, uning miqdori:
64.331*87.91/183.51=30.817 kg
Pech quyidagi dissotsiatsiya reaksiyasiga asosan FeS hosil bo'ladi
2FeS2-->>2FeS + S2
18.773*87.91/119.97=13.756 kg
Pechda jami 13.756+ 30.817=44.573 kg FeS hosil bo‘ladi.
Bu FeS miqdorining bir qismi pechda temiming yuqori oksidlari bilan oksidlanadi.FeS oksidlanish reaksiyasini hisoblab, temiming yuqori oksidlari tengligi tekshiriladi.
Toshqol tarkibidagi Fe30 4 miqdori toshqol va shteyn orasida magnetitning taqsimlanish koeffitsiyenti bo'yicha aniqlanadi.
K=% Fe30 4 toshqol /% Fe30 4 shteyn
t =1200°S; Cusht = 40 %;
toshqolda S i0 2=35 %, bo'lganda K =l,9 % Fe30 4sht = 4,1811
Unda % Fe30 4 toshqol = 4,1811-1,9=7,9441 %
7.9441*58.714/100=4.664 kg
Tashlanma toshqol tarkibida Fe30 4 miqdori:
Pechdan jami
2.0785+4.664=6.7425kg kg Fe30 4 chiqadi.
Pechga boyitma tarkibidagi temir, asosan, gematit holida yuklanadi. Fe20 3 miqdorining barchasi temir sulfidi bilan pechda yuqori harorat ostida quyidagi reaksiya bo'yicha qaytariladi:
3Fe20 3+ F eS ^ 7 F e0 + S 0 2 (3.39)
Magnetitgacha to'liq qaytarilib, quyidagi reaksiya ham ketishi mumkin:
10Fe2O3+FeS—>7Fe30 4+ S 0 2 (3.40)
(3.40) reaksiya bo'yicha pechda 6.7425 kg Fe30 4 hosil bo'ladi. Bu reaksiya bo'yicha
Sarflanadi:
6.643 kg Fe2O3
O.3657kg FeS
Hosil boʼladi:
0.2665kg SO2
Bu miqdor tarkibiga boyitma va tluslardagi gematitning umumiy miqdori kiradi. (3.40) reaksiya bo'yicha boyitmadan tashqari boshqa manbalar (fluslar) 6.643 kg Fe20 3 qaytarilgan edi. Demak, unda S 0 2 hosil bo'ladi.
36.6-0.3657=36.2343 kg FeS qoldig'i quyidagi reaksiyaga asosan oksidlanadi:
2FeS+302—>2Fe0+2S02
Hosil bo'lgan FeO miqdori: 52.85kg
Oksidlanishga ketgan kislorod miqdori:19.784kg
S 0 2 miqdori: 26.4286kg
CaO: 12.366 kg
S i0 2: 7.07kg
Hokazolar:4.5-0.045=4.455 kg
Tashlanma toshqol tarkibi:
. kg. %
FeO. 52.85. 65.874
SiO2. 7.07 8.8122
CaO. 12.366 15.4138
Al2O3. 7.94. 9.9
Jami. 80.228 100

Fluslami hisoblaganda toshqolning quyidagi tarkibi qabul qilinib, hisoblanadi: FeO - 38%, Si02 - 36%, CaO - 2%, Al203-9,25% va hokazo, ya’ni Si02 miqdori 36%, unda hokazolar hisobga olinmaydi. Toshqolning asosini tashkil etuvchilar hisoblanib, Si02 miqdori 40%, FeO esa 45% deb qabul qilinadi. Flusli birikma sifatida quyidagi tarkibdagi kvarsli ruda qayta ishlash uchun pechga yuklanadi. Si02 - 73%, AI2O3 - 6%, CaO - 1%.Tenglama tuzamiz: x - deb flus massa belgilansa, unda flusda kremnezem massasi - 0,73x boiadi. Toshqol tarkibida (0,73x+3.96) Si02

mavjud. Bundan:
FeO/SiO2=29.6147/0.73x+3.96=45/40
9 (0,73x+3.96)=8*29.6147
6,57x=201.2776
x= 30.636
Flusda 10% Fe gematit holida bo‘ladi. Temiming miqdori:
30.636*0.1=3.0636kg
Temiring bu miqdoriga to‘g‘ri keluvchi gematit miqdori:
3.0636*159.7/111.7=4.38kg
reaksiyaga asosan bu massadan 3.941% Fe30 4 holiga qaytarildi.
Qolgani esa Fe20 3: 4.38-3.941=0.439
Flusda 10% Fe gematit holida bo‘ladi. Temiming miqdori:
30.636*0.1=3.0636
Temiring bu miqdoriga to‘g‘ri keluvchi gematit miqdori:
3.0636*159.7/111.7=4.38kg
(3.40) reaksiyaga asosan bu massadan 4.445kg% Fe30 4 holiga qaytarildi.
Qolgani esa Fe20 3: 4.38-3.941=0.439kg
Shlakdagi Fe3O4 miqdori
0.42434+4.664=5.08834kg
teng bo'ladi.
30.636kg flus tarkibida quyidagilar mavjud:
kg %
S i0 22.36428 73
Fe20 3 4.38 14.3
A120 3 1.83816 6
CaO 0.30636 1
hokazo 1.7472 5.7
hammasi 30.636 100,00