Kurs joybari

Kurs joybarınıń aktuallığı: Bizge belgili dúnya kóleminde farmacevtika kárxanalarında islep shıǵarılıp atırǵan dári ónimleriniń shama menen 50% darilik osimliklar shiyki zatınan tayarlanıp atır. kópshilik mámleketlerde, sonday-aq, 0zbekiston Respublikasında farmacevtika sanaatınıń jedel rawajlanıwı bunday kárxanalardıń darilik osimlikler shiyki zatına bolgan talabıniń keskin artıwına sebep bolmaqda. Sonı taytip otiw kerek, tábiy halda osiwshi darilik osimliklar rezervleriniń shegaralanǵanlıǵı sebepli farmacevtika sanaatı kárxanalarınıń darilik osimliklar shiyki zatına bolǵan talabın tiykarınan, darilik osimliklar ostiriw yagniy olardıń plantaciyaların jaratıw arqalıǵana qandırıw múmkin. Insaniyat iskerligi ósimlikler dúnyası menen óz-ara baylanısqan. Sebebi olar insan tirishiliginde hár qıyli wazıypalardı (azıq-awqat, dárilik, qurılıs hám basqa) atqarǵan hám texnik shiyki zat deregi bolıp xizmet etken. Dárilik ósimlikler insaniyat tariyxında qádimnen belgili bolıp, olardan tek azıq-awqat, sonday-aq, biologiyilıq aktiv zatlar deregi sıpatında keń paydalanıladı. Sol sebepli, olar uzaq tariyxıy dáwirler dawamında dári ónimleriniń deregi bolıp xızmet qılǵan.
Kurs joybarınıń maqseti: Medicinada hám farmaciyada qollanılatuģın insan arganizmine kerekli bolǵan quraminda ximyaliq zatlari kóp jıynalatuģın shipabaxsh dárilik ósimliklerdi jetistiriw hám olardan aqilana paydalaniw olardıń plantaciyaların jaratıw hár bir darilik ósimliktiń biomorfologiyasin úyreniw. Darilik ósimliklerden alinatugin darilik preparatlar haqqinda maģlıwmatlar aliw.
Kurs joybarınıń wazıypası: Insanlar áyyemgi zamanlardan berli hár qıylı darilik shoplerdin em bolatugin hám quwat beretuǵın qásiyetlerin biliwgen hám de bul bilimlerin hár qıylı keselliklerdi emlewde isletgen. Mısalı áyyemgi Egipette, Xindistonda, Kitayda, Orta Aziyada hám basqa kópshilik mámleketlerde táwipler darilik shoplerden nelerge em bolıwı haqqında kóplegen qollanbalar jazıp qaldırǵanlar. Búgingi kunga shekem Respublikada darilik ósimlikler boyınsha Prezident párman hám qararları hám de húkimettiń kóplegen qararları qabıl etilgen. Qabıl etilgen párman hám qararlar zárúrli esaplanıp, darilik ósimliklerdi ajetistiriw ushin kerek bolǵan islerdin izbe izligin turaqliligin támiyinlewde tiykar bolıp xızmet etedi. Ásirese 2020 jıl 10 apreldegi Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń “Jabayı halda ósiwshi darilik ósimliklerdi qorǵaw, materiallıq halda jetistiriw, qayta islew hám ámeldegi resurslardan aqılǵa say paydalanıw ilajları tuwrısında” gi PQ-4670-sanlı sheshiminiń qabıl etiliwi aldagi jillarda darilik ósimlikler boyınsha sistemalı islerdi qanday ámelge asırıw kerekligini tolıq kórsetip bergen. Yaǵnıy, darilik o'simliklerdi jetistiriw hám qayta islewdi jáne de rawajlandırıw ushın 3 qolay ortalıq jaratıw, tarawdıń ishki potencialın asırıw, sonıń menen birge, tálim, ilim hám islep shıǵarıw processlerin integraciyalashuvi nátiyjesinde saw turmıs tárizi dawam etiw waqtina erisiw, ana tábiyaatımız biybaha bayliqlarinan dawamlı aqılǵa say paydalanıp kóplegen tarawlardı birden-bir bir maqset tárepke birlestiriw bul qararda óz sawleleniwin tapqan. Belgilep berilgen wazıypalar atqarılıwın támiyinlew, darilik ósimliklerdiń óz ósiw ortalıq (region hám aymaq ) larini anıqlap, keyin sol jer maydanlarda jetiwtirilishi, tártipli jaylastırılıwı hám de farmacevtika tarmaǵın darilik ósimlikler shiyki ónimlerine bolǵan talabın qandırıw, sapalı ónimler menen tekǵana ishki bazar bálki tarawdıń kirip potencialın asırıw sıyaqlı oǵada zárúrli múmkinshiliklerdi ashıp beredi. Ózbekstan shárayatında darilik ósimliklerdi jetistiriw, olardan sapalı darilik ónim tayarlaw hám de jergilikli floranı jańa introdutsent ósimlik túrleri menen bayıtıw da darilik ósimliklerdi túrler sanı artıwına sonıń menen birge, mámlekette ushramaydigan túrlerdi introduktsiya-ıqlımlashtirilishi arqalı darilik ósimlikler assortimentin asırıwǵa eriwiladi. Bul bolsa xalıqtıń salamatlıǵı ushın ishki bazar daǵı darilik ósimlikler hám olar tiykarında alınǵan darilik preparatlarni bahasın arzanıwına alıp keledi. Darilik ósimliklerdi kóbeytiw hám jetistiriwden tiykarǵı maqset bul: - birinshiden, ana tábiyaatqa zálel jetkizbewlik. Yaǵnıy hár jılı tábiyaattan ol yamasa bul darilik ósimlikti úzliksiz jıynap alınıwı, olardıń tekǵana tábiy rezervlerin azayıp barıwına bálki, ayırım paydalı ósimliklerdiń ulıwma joǵalıp barıwına alıp keledi. Aqıbette bioekolgik teń salmaqlılıq buz'ladı. Zero hár bir ósimlik tábiyaatda óz ornına iye bolıp násillerdi tákirarlanıwı qatnasıwı kerek; - ekinshiden, den sawlıqtı saqlaw mákemeleri hám farmacevtika sanaatı kárxanaları zárúriyatın tolıq -to'kis qandırıw ushın úzliksiz sapalı darilik ósimlikler shiyki ónim bazasın jaratıw zárúr.
Madeniy halda jetistirikgen darilik ósimlikler shiyki óniminin abzallıǵı sonda farmacevtika sanaatı birdey túrdegi hám bir jas daǵı (bir waqıtta tayarlanǵan ) shiyki ónimge iye boladı, bul bolsa texnologiyalıq processlerin (dári quralların tayarlaw ) ańsatlashtiradi; úshinshiden, Respublikada tabiy halda ushraspaytugin medicina ámeliyatında isletiletuǵın birqansha darilik ósimliklerdi náli hám yuqimlarin shet elden alıp kelip ıqlımlastırıw hám madeniylestiriw, Respublika shárayatına maslastırılıwı maqsetke muwapıq bolıp tabıladı. Sonday etip Respublikada farmacevtika sanaatın darilik ósimlikler shiyki ónimine bolǵan talabı kún sayın artıp baratırǵanlıǵı, jergilikli farmacevtika sanaatınıń darilik ósimliklerge bolǵan sapalı talabınıń támiyinlew házirgi kúnniń aktual wazıypalarınan biri ekenligin ańǵarıw jáne bul tarawda kóplegen ámeliy islerdi orınlaw zárúr.[1,2,3]