Kurs joybari

II BAP Terek sıyaqlı aloe ósimligin jetistiriw texnologiyası
Aloe arborescens ızǵar subtropikada ekonomikalıq bir jıllıq egin retinde etiwtiriledi, ol jaǵdayda ósimlikler dalada tek suwıq bolmaǵan dáwirde o'stiriladi. Aloe mádeniyatı azǵantay kislotalı yamasa neytral reakciyaǵa iye bolǵan ónimli, bos topraqlardı talap etedi. Ónim tańlap alınadı, eń rawajlanǵan tómengi hám orta japıraqlardı kesip, uzınlıǵı keminde 15 sm ga etedi hám ósimliklerdiń joqarı bóleginde 8-9 japıraq qaldıradi. Japıraqlardıń aqırǵı tazalanıwı ósimliklerdi qishlash ushın ıssıxonalarga ótkeriw ushın qazıwdan aldın ámelge asıriladı. Jańa japıraqlardıń zúráátliligi egiw materialınıń sharayatı hám sapasına qaray 5-15 t/ga. Úsh jıllıq o'stirilgandan keyin, ósimlikler jasartiriladi: avgust -sentyabr aylarında japıraqları bolǵan ósimliklerdiń tóbeleri kesiledi, keyinirek olar túbir otadi. Túbirli tóbelerden kúshli, qalıń poyali, zúráátliligi joqarı náller payda boladı [4].
Japıraqları hám olardan alınǵan aloe (quyultirilgan sherbet) dárivor sheki onim retinde isletiledi. 15 sm uzınlıqtaǵı tómengi hám orta japıraqlardı toplang. Jıynaw jılına bir neshe ret ámelge asıriladı. Úsh qıylı sheki onim alınadı : jańa japıraq - zaqım. Folium Aloes arborescens recens, qurǵaqlay japıraq - Folium Aloes arborescens siccum, jańa qaptal urıqlar - Cormus lateralis Aloes arborescens recens. Birinshi halda, japıraqlar jazda 2-4 jaslı ósimliklerden jıynaladı hám akademikalıq v. P. Filatov usılı boyınsha jıynalǵannan keyin bir kún ishinde yamasa konservalangandan keyin dári-dármanlardı tayarlaw ushın isletiledi (qaranǵilıqta saqlanadı ). 12 kún dawamında 4-8 ° S temperatura )[3].
II.1 Terek sıyaqlı aloe ósimliginiń xalıq xojalıģındaģı áhmiyeti
Aloe veraning shıpabaxsh qásiyetleri insaniyatqa áyyemgi zamanlardan berli málim bolǵan (3000 jıl aldın ). Ótken asirde ol tek laksatif retinde isletilingen. Aloe áyyemgi shıpakerler (Dioscorides) hám ilimpazlar (Pliniy Elder) tárepinen joqarı bahalanǵan. Ovrupoliklar qurǵaqlay sherbet - " aloe" ni júdá qımbatqa satıp aldılar. Makedoniyalıq Aleksandr Sokotra atawın jawlap alıw etiwge qarar etdi jáne bul erda shıpabaxsh ósimlik - aloe ósiwi hám jergilikli xalıq onıń sherbetin dári retinde isletiwin bilip aldı. Aloega bólek qızıǵıwshılıq ótken ásirdiń 30 -jıllarında payda bolǵan. Ulug 'vatan urısı dáwirinde aloe sherbeti uzaq múddetli emlenbeytuǵın jaralar hám jaralardı emlew ushın isletilingen. (1-súwret)
Xalıq shıpakerlik kásibinde aloe japıraqları hám olardan alınǵan sherbet sırtqı tárepden yarani emleytuǵın qural retinde isletiledi. Suwǵarıw hám losonlar formasında jańa japıraqlardıń sherbeti irińli jaralardı, trofik jaralardı, kúyiwlerdi, obtsesslerdi, furunkullarni emlew ushın isletiledi. Shash to'kilsa, aloe basına sharob menen surtiladi yamasa sirke menen birge sherbeti menen juwıladı. Nurlanıwdan keyin bastıń dermatiti menen aloe sherbeti menen kompresslar awrıwdı kiyim-kensheklestiredi, toqımalardı qayta tiklew hám shash artıwın tezlestiredi. Genekologiyada jańa aloe sherbeti menen atalǵan tampon jatır moynı erroziyası waqtında vaginaga kiritiledi. Ishkerinde aloe japıraqlarınan alınǵan ekstrakt ókpe sili, qan tamır kesellikleri, menopauza hám postmenopozal dáwirlerde, sonıń menen birge, bronxial astma, hayal jınıslıq aǵzalarınıń isiw kesellikleri, skleroderma, periferik nerv sistemasınıń isiw kesellikleri ushın simptomatik emlew retinde usınıs etiledi. Jańa aloe sherbetin awqattan 20 -30 minuta aldın kúnine 2-3 ret 1 shay qasıqtan alın.
Jergilikli medicinada aloe linimenti kúyiwler hám terini emlew ushın hám radiatsiya terapiyası ushın isletiledi. Aloe sherbeti as qazan keselliklerin (gastrit, enterokolit, gastroenterit) emlewde, sonıń menen birge, irińli jaralar, kúyiwler hám isiwli teri keselliklerin emlewde isiwge qarsı qural retinde usınıs etiledi. Temir menen aloe siropi - ferro-aloe - gipoxromik anemiya ushın isletiledi. Suyıq aloe ekstrakti hám in'ektsiya ushın suyıq aloe ekstrakti kóz keselliklerin (kon'yunktivit, keratit, shıyshesimon ashıqlıq, progressiv miyopiya), sonıń menen birge, as qazan hám on eki barmaqlı ishek jarası, bronxial astmani emlew ushın isletiledi. Dástúriy medicinada jańa qısılǵan aloe sherbeti ókpe tuberkulyozi, bronxial astma, gastrit, sozılmalı ish qatıwı, ıshteyni jaqsılaw ushın, sırtqı tárepden kúyiwler, uzaq múddetli emlenbeytuǵın eski jaralar hám jaralar, kózdiń irińli isiwi ushın awız arqalı isletiledi. Sherbet jaralar, kúyiwler hám shıbın-shirkeyler shaǵıwı ushın qóllaw ushın isletiledi. Bunnan tısqarı, zammarrıq keselliklerin kompleks emlewde, awız boslig'idagi isiw processlerinde qollanıladı. Malham: sherbet may menen aralastırıladı (1:5), suwıqta taza ıdısda saqlanadı hám jańa japıraqlar menen birdey tárzde qollanıladı. Demlemesi: jańa japıraqlar hám 40% etil spirtinen tayarlanadı (1:5). Íshteyni jaqsılaw ushın, sonıń menen birge, ish qatıwı ushın 15-20 tamshı qollań. Aloe vera sherbeti sógiwlerdi túbir atıwda túbir qáliplesiwi stimulyatori retinde isletiledi. Onıń ushın 2-3 betti jırtıp taslang hám olardı 7-10 kún dawamında tońlatqıshqa qoyıng. Keyin sherbet siqib shiǵarıladı hám qar suwı menen yarımına suyultiriladi, urıwlar 20 -22 ° C temperaturada 6 saat dawamında saqlanadı.

II.1 1-súwret Terek sıyaqlı aloe- Aloe arborescens Mill