Kurs jumisiníŃ quramí

Qısqa tutasıw toklarin esaplaw
Derekten K-1 qısqa tutasıw noqatına shekem bolǵan qarsılıqlar qosindisı tómendegi ge teń:
Qısqa tutasıw noqatında bazis kernewdegi tok tómendegi formula járdeminde anıqlanadı:
K-1 noqat

K-2 noqat



K-3 noqat



K-3' noqat



K-4 noqat



K'-4 noqat



K-5 noqat



K-6 (K-7) noqat



K-8 noqat
121


K-9 noqat



b) sistemaniń minimal jumis rejimi
Sistemanıń qarsiliǵin tómendegishe esaplaymiz:


Derekten K-1 qısqa tutasıw noqatına shekem bolǵan qarsiliqlar qosındısı tómendegige teń:
Qısqa tutasıw noqatında bazis kernewdegi tok tómendegi formula járdeminde anıqlanadı:
K-1 noqat

K-2 noqat



K-3 noqat



K-3’ noqat



K-4 noqat



K’-4 noqat



K-5 noqat



K-5’ noqat



K-6’ (K-7’) noqat



K-6 (K-7) noqat



K-8 noqat
121


K-9 noqat



Úsh fazali QT tokinan paydalanıp, eki fazali QT tokinıń muǵdarin aniqlaw múmkin:
=
Esaplaw nátiyjeleri tok qaysi esaplıq sxemalar hám kernewlerge keltirilgen bolsa oni kórsetgen jaǵdayda kestege kiritiledi.

1-keste

Esaplıq sxemaniń nomeri	QT diń esaplıq noqat QT toki		K1	K2	K3	K'3	K4	K'4	K5	K6(7)	K8	K9
00		maks	19,13	1,45	0,957	0,75	0,887	0,797	3,272	1,52	1,337	11,317
		min	11,478	1,427	0,947	0,744	0,878	0,791	2,815	1,446	1,263	11,142
		maks	16,567	1,256	0,829	0,649	0,768	0,69	2,834	1,317	1,158	9,801
		min	9,94	1,236	0,82	0,644	0,761	0,685	2,438	1,253	1,094	9,649

III-BAP. RELELI QORǴANIWDIŃ TÚRLERIN TAŃLAW HÁM OLARDIŃ ORNATPALARIN ESAPLAW

Elektr sistemalarınıń ayrıqsha releli qorǵanıwlarınıń túrin tańlaw Elektr úskenelerinen paydalanıw qaǵıydalari (PUE) talaplarina saykes ámelge asiriladı. Releli qorǵanıwdıń sxemasın hám esaplıq ornatpaların tańlaw «Rele qorǵanıwı boyinsha kórsetpe» ge sáykes túrde ámelge asiriladi.
Releli qorǵanıwdiń túrin tańlawǵa nominal kernew, tarmaq konfiguratsiyasi, jerge jalǵaw neytraliniń rejimi, operativ tok deregınıń túri, turaqlı xizmet kórsetiwshi personaldiń bar yamasa joqliǵi, kommutatsion apparatlardiń túri hám t.b. tásir kórsetedi.
Rele qorǵanıw ornatpaların tarmaqtıń aqirinan baslap esaplaymiz.
T – 6 transformatorınıń releli qorǵanıwı
Transformator releli qorǵanıwı ushın oniń tómen, yaǵniy 0,4 kV kernew tárepine avtomatik úzgish tańlaymiz. Avtomatik úzgishlerdi tańlaw tómendegi talaplardan kelip shıǵip amelge asiriladı:
U_nom.av ≥ U_nom.tar, I_nom.av > I_nom.júk, I_av.óshir > I_q.t.max.
U_nom.tar=0,38 kV, I_q.t.max=11,317 kA

AVM – 20N túrindegi tańlawshań avtomatdi tańlaymiz:
I_nom.av=2000 A, I_nom.aj=2000 A, I_av.óshir =35 kA

Transformatordiń joqarı kernew tárepine eriwsheń saqlaǵish ornatamiz. Saqlaǵishlardi tańlaw tómendegi talaplardan kelip shıǵip amelge asiriladı:
U_nom.saq ≥ U_nom.tar, I_nom.saq > I_nom.tr, I_saq.óshir > I_q.t.max.
U_nom.tar=10 kV, I_q.t.max=1,337 A

PKT102-10-50-12,5UZ túrindegi eriwsheń saqlagishti saylaymiz:
U_nom.saq=10 kV, I_nom.saq=50 A, I_saq.óshir=12,5 kA.
t = t_{jumis oldingi} + t = 0,4 sek
L – 4 liniya releli qorǵanıwı
Liniya ushın tok transformatorin saylaymiz:
I_ntt ≥ I_rux
Liniya ushın ruxsat etilgen tok I_rux=115 A bólǵanı ushın I_ntt=150 A tok transformatorin saylaymiz. Ol jaǵdayda,
_{Sabır waqıtsiz tokli kesim (releli qorǵanıwdiń birinshi baǵanasi). Releli qorǵanıw RT–40 relesinde orınlanǵan. Sabır waqıtsiz tokli kesimniń birlemshi islew toki tómendegi ańlatpadan tabıladı:}
=
Tok transformatorlari hám relelar tolıq bolmaǵan juldiz sxemasina jalǵanǵan k_sx=1 Kesimniń ekilemshi islew toki (releniń islew toki) barlıq tokli releli qorǵanıw ushın birdey esaplanadi hám ol tómendegi ańlatpadan anıqlanadı:
= A
Sabır waqıtsiz tokli kesimniń sezgirligi tómendegishe anıqlanadı:

Sabır waqıtsiz tokli kesimniń sezgirligi jetarli darejede bolmaǵanliǵi ushın sabır waqıtlı tokli kesim ornatamiz:
Sabır waqıtlı tokli kesim. Sabır waqıtli tokli kesimniń birlemshi islew toki tómendegi ańlatpadan tabıladı:

Releniń islew toki tómendegi ańlatpadan anıqlanadı:
= A
Ekinshi baǵananıń sezgirligi releli qorǵanılıp atırǵan liniyaniń aqirindagi eki fazali QT niń minimal tokinan anıqlanadı:
=
Maksimal tokli releli qorǵanıw. MTQ niń islew toki tómendegi ańlatpadan anıqlanadı:
= A


bul jerde, k_z– rezerv koeffitsienti, releli qorǵanıw RT–40 túrindegi relesi ornatılǵanlıǵı ushın 1,2 – 1,3 ge, k_óz.is óz – ózin iske túsiriwshi koeffitsienti, liniya ushın k_óz.is=1,2-1,5 ge, kq – qaytıw koeffitsienti, RT–40 relesi ushın 0,8 – 0,85 ga teń, I_jum.max ekspluatatsion júkleniwdi esapǵa alǵan jaǵdayda liniyadan aǵip ótiwshi múmkin bolǵan jumisshi toktiń maksimal muǵdari.
Releniń islew toki tómendegi ańlatpadan anıqlanadı:
= A
MTQ diń sezgirligi tómendegi formuladan anıqlanadı:
- tiykarǵı zona ushın
=
- rezerv zonası ushın
=
Releli qorǵanıwdiń islew waqıti 3-súwretde kórsetilgen grafikden paydalanip anıqlanadı. Releli qorǵanıwdiń islew waqıtı
t = t_{jumis aldińi} + t = 0,4+0,5 = 0,9 sek.