Kvant sonlar haqida tushuncha bosh kvant son

Radioaktiv elementlardan biri organik tabiatga ega bo‘lgan predmetlarning yoshini aniqlash uchun ishlatiladi. Agar shu elementning izotopi atmosferaning yuqori qatlamlarida azot atomi yadrosini koinot nurlari tarkibiga kiruvchi neytronlar bilan bombardimon qilganda hosil bo‘lsa va u reaksiyada protonlar ajralib chiqishi malum bo‘lsa, shu izotopni aniqlang.
A) B) C) D) E)

15. Quyosh energiyasining manbai bo‘lgan yadro reaksiyasi tenglamasini ko‘rsating.

A)
B)
C)
D) β
E)

16. 1932 yilda Chedvik berilliyni α –zarracha bilan bombardimon qilganda: α qaysi zarrachani ixtiro etgan edi?

A) proton B) neytron
C) elektron D) pozitron E) neytrono

17. Quyidagi zarrachalardan qaysi biri manfiy zaryadga ega?

A) α–zarracha B) elektron C) atom
D) proton E) neytron

18. Quyidagi jarayonlarning qaysi birida nuklonlar soni o‘zgarmaydi?

1) α–parchalanish 2) ₊β–parchalanish
3) _-β–parchalanish 4) elektronning yadroga qulashi
5) protonlar bilan bombardimon qilish
A) 1,3,4 B) 1,3,5 C) 2,3,4
D) 1,4,5 E) 1,2,3

19. Atom yadrosida elektron bo‘lmaydi, lekin yadro reaksiyalarida elektronning ajralishi kuzatiladi. Bu hodisa qanday jarayon tufayli sodir bo‘ladi?

A) protonning ajralishi
B) neytron ajralishi
C) pozitron ajralishi
D) protonning neytronga aylanishi
E) neytronning protonga aylanishi

20. Nima sababdan _–β yemirilishda element atomi davriy sistemadagi o‘zidan keyin turgan element izotopiga aylanadi?

A) yadroga pozitron birikadi va elektron ajralib chiqadi
B) yadrodagi 1 ta proton neytronga aylanadi va elektron ajralib chiqadi
C) yadro 1 ta protonni biriktirib oladi va elektron ajralib chiqadi
D) yadro 1 ta neytron biriktirib oladi va elektron ajralib chiqadi

21. Qaysi zarrachalarning massa va zaryad kattaliklari bir xil?

A) α–zarracha B) proton C) positron
D) β–zarracha E) neytron

22. Yadro o‘zgarishlarida izotopning massa soni o‘zgarmay, yadro zaryadi kamayadigan jarayonni ko‘rsating.

1) β –parchalanish 2) γ–parchalanish
3) β 4) β 5) β=
A) 1,2 B) 1,3 C) 2,4 D) 1,5 E) 3,5

23. Element atomi yadrosida sodir bo‘ladigan qanday jarayonlarda elementning yadro zaryadi bir birlikka kamayadi?

1) protonning neytronga aylanishida
2) neytronning protonga aylanishida
3) elektronning yadroga qulashida
4) yadrodan α–zarrachaning ajralishida
A) 1 B) 2 C) 1,4 D) 1,3 E) 2,3

24. Pozitron ajralib chiqadigan yadro jarayonlarini tanlang.

1) neytronning protonga aylanishida
2) protonning neytronga aylanishida
3) protondan α-zarrachalarning hosil bo‘lishida
4) elektronning yadroga qulashi
A) 1 B) 4 C) 3,4 D) 1.3 E) 2,3

25. Qanday yadro o‘zgarishlarida elementning tartib raqami bir birlikka ortadi?

1) α-yemirilishida 2) pozitron hosil qilib parchalanishda
3) elektron parchalanishda 4) γ-parchalanishda
A) 1 B) 3 C) 3,4 D) 2,3 E) 1,4
26. Atom yadrosi tarkibida elektron bo‘lmasligiga qaramasdan, _β yemirilishni qanday izohlash mumkin?
A) atomning tashqi energetik pog‘onasidan elektron otilib chiqishi.
B) yadro neytronining protonga aylanishi.
C) yadrodjagi proton va neytronlarning o‘zaro birikishi.
D) atomning normal holatdan qo‘zg‘algan holatga o‘tishi.

27. ₊β yemirilishda atom yadrosida qanday o‘zgarish sodir bo‘ladi?

A) elektron va pozitronning o‘zaro birikishi.
B) yadro neytronining protonga aylanishi.
C) proton va neytronning o‘zaro birikishi.
D) yadro protonining neytronga aylanishi.
E) atomning normal holatdan qo‘zg‘algan holatga o‘tishi.

28. Atom yadrosi elektron yutib, pozitron ajratib chiqarsa, qanday o‘zgarish sodir bo‘ladi?

A) yadro zaryadi 2 birlikka kamayadi
B) yadro zaryadi 2 birlikka ortadi
C) yadro zaryadi o‘zgarmaydi
D) yadro zaryadi va atom massa o‘zgarmaydi
E) yadro massasi 2 birlikka kamayadi

29. Atom yadrosi elektron yutib, pozitron ajratib chiqarsa, qanday o‘zgarish sodir bo‘ladi?

A) yadro zaryadi 2 birlikka kamayadi
B) yadro zaryadi 2 birlikka ortadi
C) yadro zaryadi o‘zgarmaydi
D) yadro zaryadi va atom massa o‘zgarmaydi
E) yadro massasi 2 birlikka kamayadi

30. Atom yadrosi pozitron yutib, elektron ajratib chiqarsa, qanday o‘zgarish sodir bo‘ladi?

A) yadro zaryadi 2 birlikka ortadi
B) yadro zaryadi 2 birlikka kamayadi
C) yadro zaryadi o‘zgarmaydi
D) yadro zaryadi va atom massasi o‘zgarmaydi
E) yadro massasi 2 birlikka ortadi
31. Ushbu α va _β ifodalar qaysi qonunning matematik ifodasi hisoblanadi?
A) siljish qonuni
B) massalarning saqlanish qonuni
C) massalar tasiri qonuni
D) ekvivalentlar qonuni
E) fotoeffekt qonuni

32. Qanday zarracha ikkita _β (elektron) yutib, geliy atomiga aylanadi?

A) α–nurlari B) β–nurlari
C) γ–nurlari D) hv E) ¹n

33. Ushbu ²¹⁵Po→²¹¹Bi yadro reaksiyasi qanday sodir bo‘ladi?

1) α–zarracha qamrab olish
2) α–zarracha chiqarish
3) β^-–zarracha qamrab olish
4) β^-–zarracha chiqarish
A) 2,4 B) 2,3 C) 1,4 D) 1,3

34. Elementdagi radioaktiv yemirilish jarayonida ikkitadan α , ß va -zarrachalar chiqqanda, quyidagi sxemani yozish mumkin: . Shu jarayonda hosil bo‘ladigan element uchun A¹ va N¹ qiymatlarini toping.

A) A¹=A-3, N¹=N-2 B) A¹=A-8, N¹=N-4
C) A¹=A-8, N¹=N-2 D) A¹=A-2, N¹=N-1
E) A¹=A-4, N¹=N-1

35. Biror element izotopining radioaktiv yemirilishida pozitron ajralib chiqsa, qanday jarayon sodir bo`ladi?

1) massasi deyarli o`zgarmaydi;
2) elektron yadroga qulaydi;
3) neytron protonga aylanadi;
4) proton neytronga aylanadi.
A) 1, 4 B) 1, 3 C) 2, 4 D) 2, 3

36. Biror element izotopining radioaktiv yemirilishida β-zarracha ajralib chiqsa, qanday jarayon kuzatiladi?

1) massasi deyarli o`zgarmaydi;
2) elektron yadroga qulaydi;
3) neytron protonga aylanadi; 4) proton neytronga aylanadi
A) 1, 4 B) 1, 3 C) 2, 4 D) 2, 3

37. Elektronning yadroga qulashi natijasida qanday o`zgarish kuzatiladi?

1) neytron protonga aylanadi;
2) proton neytronga aylanadi;
3) yadro zaryadi ortadi;
4) yadro zaryadi kamayadi
A) 1, 3 B) 1, 4 C) 2, 3 D) 2, 4

38. Qanday yadro o‘zgarishlarida elementning tartib raqami bir birlikka kamayadi?

1) α–yemirilishda; 2) pozitron hosil qilib parchalanishda; 3) elektron hosil qilib parchalanishida;
4) elektronning yadroga qulashida.
A) 3 B) 2, 4 C) 1, 3 D) 1

39. Quyidagi yadro jarayonlarning qaysi birida nuklonlar soni o‘zgarmaydi?

1) α-parchalanish;
2) -parchalanish;
3) -parchalanish;
4) elektronlarning yadroga qulashi
A) 2, 3, 4 B) 2, 4 C) 1, 3 D) 1, 3, 4

40. Radioaktiv jarayon tenglamasida noma’lum zarrachani toping. → Rn + x

A) neytron B) neytron va proton C) α-zarracha
D) deyteriy E) pozitron

41. Quyidagi yadro jarayonida hosil bo‘ladigan elementni toping. K + e → hv + E

A) Ca B) Sa C) Ar D) Ar E) CI

42. Quyidagi yadro reaksiyasida AI+ n→ Na+… qanday zarracha ajralib chiqadi?

A) α B) β C) r D) n E) β⁺
43. Azot atomi geliy yadrosi ishtirokida bombardimon qilinganda ajralgan bo‘lsa, reaksiya natijasida yana qanday element hosil boldi
A) B) C) D) E)

44. Quyidagi yadro reaksiyasida hosil bo‘lgan mahsulotni aniqlang. →4α+2β+x

A) B) C) D) E)

45. Natriy atomi yadrosi α–zarrachalar bilan bombardimon qilinganda, proton ajralib chiqqan. Davriy sistemadagi qaysi elementning izotopi hosil bo‘lgan?

A) alyuminiy B) kremniy C) magniy
D) fosfor E) natriy

46. dan 2 ta α–va 3 ta β–zarrachalar ajralib chiqsa, hosil bo‘ladigan yangi elementning tartib raqami nechaga teng bo‘ladi?

A) 90 B) 91 C) 93 D) 94 E) 96

47. Quyidagi yadro reaksiyasi natijasida hosil bo‘lgan element izotopini aniqlang.

+ → +
A) 55,26 B) 54,25 C) 52,24 D) 51,23 E) 59,27

48. Quyidagi o‘zgarishda → +e qanday jarayon yuz beradi?

A) α–parchalanish B) β–parchalanish
C) ₊β–parchalanish D) proton ajralishi
E) neytron ajralish

49. Berilliy izotopi bita α–zarrachani yutib va neytron chiqarib, qaysi elementning izotopiga aylanadi?

A) B) C) D) E)

50. Qo‘yidagi yadro reaksiyalarida hosil bo‘lgan A element atom yadrosining massasi nechaga teng?

A) 218 B) 216 C) 222 D) 226 E) 228

51. Quyidagi reaksiya natijasida hosil bo‘lgan A element atomining yadrosida nechta neytron bor?

A) 25 B) 27 C) 28 D) 29 E) 31

52. reaksiyasida vismut yadrosiga qanday zarracha yog‘dirilgan?

A) proton B) pozitron C) β–zarracha D) α–zarracha E) neytron

53. Vismut α–zarrachalar bilan nurlantirilganda, qanday izotoplar hosil bo‘ladi?

α (k=2,3,4)
1) 2) 3) 4) 5)
A) 2,4,5 B) 1,3,5 C) 2,3,4 D) 1,2,3 E) 1,2,5

54. Qaysi yadro reaksiyasida kislorod izotopi hosil bo‘ladi?

A) + = +… B) + = +
C) + = +… D) + = +…
E) + = +…

55. Nomalum element yadrosi sust neytronlar bilan bombardimon qilinib, alyuminiy izotopi va geliy hosil qilindi. Nomalum element nomini aniqlang.

A) B) C) D) E)

56. Quyidagi radioaktiv izotop hosil bo‘lish reaksiyasida

qatnashadigan zarrachalar (X₁) va (X₂) turini aniqlang.
1) proton 2) α –zarracha 3) neytron 4) elektron
A) 1,2 B) 1,4 C) 2,3 D) 2,1 E) 2,4

57. Sxemasi bo‘lgan yadro portlash jarayonida qatnashgan boshlang‘ich element yadrosini toping.

A) B) C) D) E)

58. izotopidan 7α va 4β zarrchalari nurlanishi natijasida hosil bo‘lgan element izotopidagi neytronlar sonini toping.

A) 125 B) 128 C) 100 D) 150 E) 120
59. γ, ushbu yadro reaksiyasida X-izotopni ko‘rsating.
A) B) C) D) E)

60. ushbu yadro reaksiyasida X-izotopni ko‘rsating.

A) B) C) D) E)

61. Uranning quyidagi izotopi U ikkita α nuri tarqatsa uning yadro zaryadi va massasi qanday o‘zgaradi?

1) Yadro zaryadi 4 taga kamayadi, massasi esa o‘zgarmaydi.
2) Yadro zaryadi 4 taga ortadi, massasi esa 4 taga kamayadi.
3) Yadro zaryadi 4 taga ortadi, massasi esa 8 taga kamayadi.
4) Yadro zaryadi 4 taga kamayadi, massasi esa 8 taga kamayadi.
5) Yadro zaryadi ham, massasi ham ortadi.
A) 1 B) 5 C) 3 D) 4 E) 2

62. Atom bita α–va ikkita β–zarracha chiqarib yemirilishidan uning massa soni va zaryadi qanday o‘zgarishini ko‘rsating.

A) Zaryad va massa soni o‘zgarmaydi.
B) Zaryad 1 taga, massa soni esa 4 taga kamayadi.
C) Zaryadi o‘zgarmaydi, massa soni 4 taga kamayadi
D) Zaryadi 2 taga ko‘payadi, massa soni 4 taga kamayadi.

63. Quyidagi yadro reaksiyalarida qaysilarida izotoplar hosil bo‘ladi?

1) E→E₁+α+2β^- 2) E→E₁+β+ 3) E→E₁+β^-
4) E+e-→E₁+hv 5) E+n→E₁+
A) 1,5 B) 2,3 C) 2,3,4 D) 3,4,5 E) 1,4

64. Quyidagi yadro reaksiyalarining qaysilarida izobarlar hosil bo‘ladi?

1) ₊β 2) ¹n+x 3) _β 4) _β
5) _β+x 6) +_β
A) 3,4,5,6 B) 1,3,4 C) 2,4,6
D) 1,4,5,6 E) 3,4,6

65. Izotopning yadro zaryadi kamayib, massasi ortadigan yadro reaksiyasini aniqlang.

A) E+n→₊β+… B) E+p→_β+… C) E+n→p+… D) E+p→α+… E) E+α→n+…

66. Quyidagi tenglamalarning qaysi birida modda massasining saqlanish qonuni bajarilmaydi?

67. Toriy izotopining yemirilish reaksiyasi 4 β+ bo‘yicha sodir bo‘ladi. Massasi 0,23 mg bo‘lgan izotop parchalanishi natijasida hosil bo‘ladigan gaz mahsulot hajmini (sm³) aniqlang?

A) 0,134 B) 0,145 C) 0,125 D) 0,158 E) 0,122

68. Quyidagi sxema: α+yβ bo‘yicha 333 g qatnashganda hosil bo‘ladigan elektronlarning zarracha miqdorini hisoblang.

A) 5 B) 6 C) 2 D) 3 E) 4

69. Quyidagi tenglamada: xα+uβ 1,11 g radon parchalanganda, nechta elektron hosil bo‘ladi?

A) 9,03^.10²⁰ B) 3,01^.10²¹
C) 6,02^.10²⁰ D) 6,02^.10²¹ E) 9,03^.10²⁰
70. Quyidagi tenglama : + xα+uβ
bo‘yicha 23,4 g protaktiniy izotopi parchalanganda, 3,01^.10²³ dona elektron hosil bo‘lgan. Qurg‘oshin izotopining massa sonini toping.
A) 214 B) 210 C) 211 D) 206 E) 208

71. Quyidagi tenglama bo‘yicha : x α+uβ 11,7 g protaktiniy izotopi parchalanganda, 9,03^.10²² ta elektron hosil bo‘lgan. Qurg‘oshin izotopining massa sonini hisoblang.

A) 210 B) 206 C) 214 D) 208 E) 211

72. 0,545 g izotopi ikkitadan α va _β zarrachalar chiqarib parchalanganda, qaysi izotopdan necha gramm hosil bo‘ladi va necha ml (n.sh.da) gaz ajraladi?

A) 0.525 g Bi,112 ml B) 0.525 g Bi,56 ml
C) 0.535 g Bi,112 ml
D) 0.525 g Te,56 ml E) 0.525 g Te,112 ml

73. Fransiy izotopining yemirilish reaksiyasi bo‘yicha sodir bo‘ladi. Massasi 0,52 mg bo‘lgan izotop parchalanishi natijasida hosil bo‘ladigan gaz mahsulot hajmini (sm³) aniqlang.

A) 0,209 B) 0,220 C) 20,9 D) 0,269 E) 0,199

74 Quyidagi reaksiyada hosil bo‘lgan yangi element izotopini aniqlang?

A) Ra B) Md C) Es
D) Cm E) Ac

75. Reaksiya tenglamasi bo‘yicha hosil bo‘lgan yangi element izotopini toping.

A) B)
C) D) E)

76. Reaksiya tenglamasi bo‘yicha hosil bo‘lgan yangi element izotopini toping.

A) B) C) D) E)
77. Elementda radioaktiv yemirilish jarayonida bittadan α, β va γ-zarrachalar chiqqanda quyidagi sxemani yozish mumkin: E→ Shu jarayonda hosil bo‘ladigan element uchun
A va N qiymatlarini toping.
A) A C) A =A-3, N =N-2 D) A =A-2, N =N-1
E) A =A, N =N-4

78. Quyidagi yadro reaksiyasi natijasida 0,79 mg astat yadrosi bombardimon qilinganda necha sm³ geliy va qanday element izotopi hosil bo‘ladi?

1) 2) 1,68 3) 4)
5) 0,168 6) 1685
A) 6,3 B) 3,5 C) 2,3 D) 5,4 E) 5,3

79. Reaksiya tenglamasi Md+2 →X+ ⁺+4 n bo‘yicha hosil bo‘lgan yangi element izotopini va uning tashqi valent pog‘onasi uchun elektron konfiguratsiyasini tanlang.

1) 2) 3)
4) 7s²6d²; 5) 7s¹6d²; 6) 7s²6d³;
A) 2,4 B) 2,6 C) 1,4 D) 3,5 E) 2,5

80. Quyosh va yulduzlarda sodir bo‘ladigan yadro reaksiyasini ko‘rsating.

A)
B)
C)
D)

81. . Ushbu yadro reaksiyasi natijasida 18,4 mg toriy hosil bo‘lsa, qancha elektron ajralib chiqqan?

A) 1,2•10²⁰ B) 3,01•10²¹
C) 9,63•10¹⁹ D) 9,15•10²⁰
82. . Ushbu yadro reaksiyasida 23,2 mg plutoniy emirilgan bo‘lsa, necha dona pozitron (₊β) hosil bo‘lgan?
A) 12,04•10¹⁹ B) 26,53•10¹⁹
C) 10,53•10²⁰ D) 12,04•10²²

83. Quyidagi yadro reaksiyasida 9,44 mg uran reaksiyaga qatnashib 12,04•10¹⁹ ta neytron ajralsa, hosil bo‘lgan izotopni ko‘rsating.

A) eynshteniy-249 B) fermiy-248
C) berkliy-248 D) fermiy-257

84. . Ushbu yadro reaksiyasida 952 mg uran emirilgan bo‘lsa, necha dona elektron hosil bo‘ladi?

A) 45,43•10¹⁶ B) 36,12•10²⁰
C) 10,53•10²² D) 96,32•10²⁰

85. . Ushbu yadro reaksiyasi asosida 10,12 mg eynshteniy parchalanganda necha dona neytron hosil bo‘ladi?

A) 34,45•10²⁰ B) 12,04•10¹⁹
C) 8,53•10¹⁸ D) 13,28•10²¹

86. Ushbu yadro reaksiyasida 675 g kyuriy reaksiyaga kirishgan bo‘lsa, hosil bo‘lgan pozitron (₊β) miqdorini hisoblang.

A) 20 B) 16 C) 12 D) 4

87. . Ushbu yadro reaksiyasi asosida 12,54 mg eynshteniy izotopi parchalanganda 14,86•10¹⁹ dona elektron ajralsa, reaksiya natijasida olingan kyuriy izotopining nisbiy atom massasini ko‘rsating.

A) 235 B) 237 C) 240 D) 234
88. Quyida berilgan yadro reaksiyasi asosida 54,8 mg uran izotopi parchalanishida 11,09•10²⁰ dona neytron ajralgan bo‘lsa, hosil bo‘lgan aktiniy izotopining nisbiy atom massasini aniqlang.

A) 230 B) 235 C) 232 D) 234

89. 84 mg protaktiniy parchalanganda 64,83•10¹⁹ dona elektron hosil bo‘lsa, reaksiya natijasida olingan qo‘rg‘oshin izotopining nisbiy atom massasini topi.

A) 212 B) 210 C) 211 D) 209

90. . 12 mg ameritsiy reaksiyaga kirishib 15,05•10¹⁹ dona neytron ajralgan bo‘lsa, hosil bo‘lgan izotopni aniqlang.

A) nilsboriy-254 B) lonrensiy-250
C) nilsboriy-260 D) kurchatoviy-261
91. . Ushbu yadro reaksiyasi asosida 16,5 mg radon parchalanishidan 22,6•10¹⁹ dona elektron ajralsa, hosil bo‘lgan vismut izotopidagi neytronlar sonini ko‘rsating?
A) 114 B) 110 C) 117 D) 112

92. Ushbu yadro reaksiyasida 72,28•10¹⁹ dona elektron ajralsa, reaksiyaga kirishgan kaliforniy izotopining miqdorini (mg) hisoblang.

A) 62 B) 98 C) 75 D) 87

93.

Ushbu yadro reaksiyasida 771 g lourensiy emirilgan bo‘lsa, hosil bo‘lgan elektron miqdorini toping.
A) 8 B) 6 C) 5 D) 9

94. Quyida berilgan yadro reaksiyasi asosida 12,8 mg eynshteniy-256 yemirilishida 9,03•10¹⁹ dona elektron hosil bo‘lsa, reaksiya tenglamasidagi x va u qiymatlarini toping.

A) 5,3 B) 7,3 C) 8,5 D) 3,4
95. Radiy izotopi parchalanganda 64,2 mg poloniy va 54,18•10¹⁹ dona neytron hosil bo‘ldi. Reaksiyaga qatnashgan radiy izotopi yadrosidagi neytronlar sonini aniqlang.
A) 137 B) 133 C) 225 D) 141

96. 11,2 mg radon parchalanganda

15,05•10¹⁹ dona elektron hosil bo‘lsa, reaksiya natijasida olingan vismut izotopidagi neytronlar sonini aniqlang.
A) 114 B) 110 C) 206 D) 123

97. 15,18 mg fermiy yemirilganda 36,12•10¹⁸ ta elektron hosil bo‘lsa, berkliy izotopining nisbiy atom massasini aniqlang.

A) 247 B) 241 C) 249 D) 245

98. 2,14 mg fransiy yadro reaksiyasi asosida parchalanganda 48,16×10¹⁸ dona elektron hosil bo`lsa, reaksiya natijasida olingan talliy izotopining nisbiy atom massasini toping.

A) 105 B) 109 C) 190 D) 186

99. ushbu yadro reaksiyasidan E va W o‘za’ro izoton bo‘lsa, W tarkibidagi zarrachalarning necha % ni elektronlar tashkil qiladi?

A) 92 B) 86 C) 42 D) 29

100. yadro reaksiyasida Th va E o’zaro izoton bo’lsa, E tarkibidagi electron va neytronlar yig’indisini aniqlang.

A) 164 B) 162 C) 230 D) 168

24,1,22,3,20,5,18,7,16,9,14,11

12,13,10,15,8,17,6,19,4,21,2,23