Laboratoriya ishi № Mavzu: Raqamli texnika negiz elementlarini tadqiq etish. Ishning maqsadi

EMAS mantiqiy elementi. Bul algebrasida qo’shuv va ko’paytirish operatsiyalari mavjud, ammo bo’lish va ayirish operatsiyalari mavjud emas. Lekin Bul algebrasida yana bir fundamental operatsiya, ya’ni inversiya (to’liqlash) operatsiyasi mavjud.
U 2ta bog’langan o’zgartkichlardan iborat. Agar ularning biri yopiq bo’lsa, ikkinchisi albatta ochiq bo’ladi. Ochiq o’zgartkich Bul o’zgaruvchisi A bilan VAda yopiq o’zgartkich esa Bul o’zgaruvchisi Ā bilan ifodalangan. YUqori o’zgartkich uchun A=0 bo’ladi, sababi bu o’zgartkich ochiq, pastki (quyi) o’zgartkich uchun esa Ā=1 bo’ladi, sababi yuqorgi o’zgartkich ochiq. Aytishlaricha A inversiyasi bu Ā yoki A-EMAS. Bundan kelib chiqadiki, A o’zgaruvchini tepa chizig’i o’zgaruvchi inversiyasini (yoki inkor) ifodalaydi. f = A + Ā funksiyasining rostlik jadvali keltirilgan.
Jadvalga asosan A=0 va Ā=1 bo’lganda f=1 bo’ladi VAda A=1 va Ā=0 bo’lganda f=1 bo’ladi. Bu esa nuqtalar orasida barcha vaqt ulanish (aloqa) mavjudligini bildiradi. Bu sxemaning tenglamasi A + Ā = 1 algebraik ko’rinishda ifodalanadi (to’liqlashtirish teoremasi). Bundan kelib chiqadiki A * Ā = 0 bo’ladi.
f = A * Ā funksiyasining o’zgartkichli kontakt sxemasi bu sxemaning rostlik jadvali ko’rsatilgan.



A va Ā o‘zgaruvchilarining ketma-ket ulanishi.

EMAS elementining belgilanishi.

Agarda 2ta invertor ketma-ket ulangan bo’lsa, unda 2-chi invertor kirishi Ā bo’ladi va uning chiqishi Ā ning inversiyasi bo’ladi VAda uni A ko’rinishida yozish mumkin. Lekin sxemadan ko’rinadiki, 2-chi invertor chiqishidagi signal 1-chi invertor kirishidagi signal bilan mos keladi VAda shu sababli bo’ladi.

2ta EMAS elementining ketma-ket ulanishi.

VA-EMAS mantiqiy elementi. Avvalgi laboratoriya ishlarida bizlar VA, YOKI va EMAS mantiqiy elementlarini ko’rib chiqqan edik. Amaliyotda ko’pchilik mantiqiy sxemalar VA-EMAS va YOKI-EMAS elementlpri asosida amalga oshiriladi. Sababi VA va YOKI mantiqiy elementlari iqtisodiy tomondan qimmatga tushadi.
VA-EMAS funksiyasi algebraik ko’rinishi f=^̅̅̅̅ ifodalanadi. Bu funksiyaning rostlik jadvali



Raqamli tizimlarda VA-EMAS funksiyasi VA-EMAS elementi deb ataluvchi elektron sxema yordamida amalga oshiriladi. VA-EMAS elementining belgilanishi ko’rsatilgan.
V
A-EMAS elementining belgilanishi.

Rostlik jadvali shuni ko’rsatadiki, agarda VA-EMAS elementining 1ta yoki 2 ta kirishida mantiqiy «0» bo’lsa, u holda uning chiqishida mantiqiy «1» bo’ladi. Qalin shriftlar bilan ko’rsatilgan rostlik jadvalining 2 ta satri VA-EMAS elementining A kirishida barcha vaqt mantiqiy «1» bo’lgandagi holatini xarakterlaydi. Bu satrlarni ko’rib chiqsak, agarda V=0 bo’lsa f=1 bo’ladi VAda V=1 bo’lsa f=0 bo’ladi.

2
ta kirishli VA-EMAS elementining A kirishida barcha vaqt mantiqiy «1» bo‘lgandagi holati.

VA, YOKI va EMAS elementlarini VA-EMAS elementlari yordamida amalga oshirsa bo’ladi.