Laboratoriya ishi №15 Mavzu: Zamonaviy dasturlash tillari yordamida texnik ilovalar yaratish

15.4-rasm.


Label 1 komponenti

Hususiyati	Qiymati	Izoh
Caption	A tomon uzunligi:	Izoh matni
Left	16	Izoh bilan oynaning chap tomoni orasidagi masofa
Top	24	Izoh bilan oynaning yuqori tomoni orasidagi masofa
Name	ALabel	Izoh nomi (o‘zgaruvchi)

Label 2 komponenti

Hususiyati	Qiymati	Izoh
Caption	B tomon uzunligi:
Left	16
Top	56
Name	BLabel

Label 3 komponenti

Hususiyati	Qiymati	Izoh
Caption	C tomon uzunligi:
Left	16
Top	88
Name	CLabel

Label 4 komponenti

Hususiyati	Qiymati	Izoh
Caption	P =
Left	80
Top	120
Name	PLabel

Label 5 komponenti

Hususiyati	Qiymati	Izoh
Caption	S =
Left	80
Top	152
Name	SLabel

Edit 1 komponenti

Hususiyati	Qiymati	Izoh
Text
Left	120
Top	24

Edit 2 komponenti

Hususiyati	Qiymati	Izoh
Text
Left	120
Top	56

Edit 3 komponenti

Hususiyati	Qiymati	Izoh
Text
Left	120
Top	88

Edit 4 komponenti

Hususiyati	Qiymati	Izoh
Text
Left	120
Top	120

Edit 5 komponenti

Hususiyati	Qiymati	Izoh
Text
Left	120
Top	152

TButton komponenti

Hususiyati	Qiymati	Izoh
Caption	Hisoblash	Tugma matni
Left	152	Tugma bilan oynaning chap tomoni orasidagi masofa
Top	176	Tugma bilan oynaning yuqori tomoni orasidagi masofa
Name	OKButton	Tugma nomi (o‘zgaruvchi)

Natijada quyidagi interfeysga ega oyna hosil bo‘ladi:

15.5-rasm.
Interfeysni tayyorlab olgach, Hisoblash tugmasini ikki marta chertib uning OnClick hodisasi uchun kod yozamiz:

1. 
   …
   
2. 
   TForm1 *Form1;
   
3. 
   int a, b, c;
   
4. 
   float p, s;
   
5. 
   …
   
6. 
   void __fastcall TForm1::Button1Click(TObject *Sender)
   
7. 
   {
   
8. 
   a=StrToInt(Edit1->Text);
   
9. 
   b=StrToInt(Edit2->Text);
   
10. 
    c=StrToInt(Edit3->Text);
    
11. 
    p=(a+b+c)/2;
    
12. 
    s=sqrt(p*(p-a)*(p-b)*(p-c));
    
13. 
    Edit4->Text=FloatToStr(p);
    
14. 
    Edit5->Text=FloatToStr(s);
    
15. 
    }
    
16. 
    //------------------------------------------------
    

3-qatorda foydalanuvchi tomonidan edit1, edit2 va edit3 komponentlarga kiritilgan qiymatlarni songa aylantirib saqlash uchun mos ravishda integer tipli a, b va с nomli o‘zgaruvchilar e’lon qilindi.
4-qatorda yarim perimetr va yuzaning qiymatini hisoblash uchun mos ravishda real tipli p va s o‘zgaruvchilar e’lon qilindi.
8, 9 va 10-qatorlarda edit1, edit2 va edit3 komponentlarga kiritilgan qiymatlarni songa aylantirib mos ravishda integer tipli a, b va с nomli o‘zgaruvchilarga saqlanmoqda.
11-qatorda a, b va c o‘zgaruvchilarning qiymatlaridan foydalanib yarim perimetr – p hisoblanyapti.
12-qatorda geron formulasi yordamida uchburchakning qiymatlari hisoblandi.
13-qatorda p o‘zgaruvchida saqlanayotgan qiymat Edit4 komponentining text hususiyatiga matnga aylantirilgan holda o‘zlashtirildi.
14-qatorda s o‘zgaruvchida saqlanayotgan qiymat Edit5 komponentining text hususiyatiga matnga aylantirilgan holda o‘zlashtirildi.


Topshiriqlar

1. 
   Ikkita haqiqiy a va b sonlari berilgan bo'lsin. Ularning yig‘indisi, ayirmasi va ko‘paytmasini topish dasturini tuzing.
   
2. 
   Kubning qirrasi ma’lum bo‘lsa, uning yon sirti va hajmi topish dasturini tuzing.
   
3. 
   Ikkita haqiqiy musbat son berilgan bo‘lsin. Ularning o‘rta arifmetik va o‘rta geometrik qiymatlarini topish dasturini tuzing.
   
4. 
   Ikkita haqiqiy son berilgan bo‘lsin. Bu sonlarning o‘rta arifmetik qiymatini hamda modullarining o‘rta geometrik qiymatini topish dasturini tuzing.
   
5. 
   To‘g‘ ri burchakli uchburchakning katetlari berilgan. Uning gipotenuzasi va yuzini topish dasturini tuzing.
   
6. 
   Temperaturasi t_i bo‘lgan vi litr suv t₂ temperaturali v₂ litr suvga qo‘shildi. Hosil bo‘lgan suvning temperaturasi va hajmini topish dasturini tuzing.
   
7. 
   Radiusi r bo‘lgan aylanaga tashqi chizilgan muntazam n-burchakning perimetrini topish dasturini tuzing.
   
8. 
   h balandlikdan tashlangan tosh yerga qancha vaqtdan keyin tushishini topish dasturini tuzing?
   
9. 
   Teng tomonli uchburchakning tomoni berilgan bo‘lsin. Uning yuzi va perimetrini topish dasturini tuzing.
   
10. 
    Uzunligi l bo‘lgan mayatnikning tebranish davrini topish dasturini tuzing.
    
11. 
    Og‘irliklari m_i va m₂, orasidagi masofa r bo‘lgan ikki jism bir-birini qanday kuch bilan tortishini topish dasturini tuzing
    
12. 
    To‘g‘ri burchakli uchburchakning gipotenuzasi hamda bitta kateti berilgan bo‘lsin. Uning yuzi va ichki chizilgan aylanasining radiusini topish dasturini tuzing.
    
13. 
    Aylananing uzunligi l bo‘lsin. Shu aylana bilan chegaralangan doira yuzini topish dasturini tuzing.
    
14. 
    Agar halqaning ichki radiusi 20, tashqi radiusi esa undan x miqdorga katta bo‘lsa, halqaning yuzini topish dasturini tuzing.
    
15. 
    Asoslari a va b, a asosga yopishgan burchagi alfa bo‘lgan teng yonli trapetsiya yuzini topish dasturini tuzing.
    

FOYDALANILADIGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI

1. 
   L.X.Gulyamova. Geoaxborot tizimlari va texnologiyalari. Darslik T.:Universitet 2018. 187-b
   
2. 
   M.Kadirov, Axborot texnologiyalari O‘quv qo‘llanma Toshkent-2018. 319-b
   
3. 
   Нетёсова О.Ю. Информационные системы и технологии в экономике. Уч.пос. для вузов. 3-изд. М.: Юрайт. 2022. 178 с.
   
4. 
   Richard L. Halterman Fundamentals of Python Programming. Copyright © 2019. All rights reserved. 669 pp.
   
5. 
   M.M.Kadirov, Texnik tizimlarda axborot texnologiyalari 2-qism Dasrlik T.:Innovatsion tizim 2020. 283-b
   
6. 
   M.M.Kadirov, Texnik tizimlarda axborot texnologiyalari 2-qism Dasrlik T.: O‘ faylasuflari milliy jamiyati 2019. 303-b
   
7. 
   Гаврилов М. В., Климов В. А. Информационные системы и технологии в экономике. Уч. пос. для вузов. 4-изд. М.: Юрайт. 2022. 383 с.
   

Гохберг Г.С., Зафиевский А.В., Короткин А.А. Информационные технологии. Уч. пос. 9-изд. М.: Академия. 2014. 240 с.

1. 
   1^ K.Horsman. C++ hamma uchun (Cay Horstman. C++ for all). O’zbek tilida 2-qayta nashr. 22-25-sahifalar.
   

2. 
   2^ http://www.c-cpp.ru/content/getch-getche