Laboratoriya ishi №6 Mavzu: Emulsiya tayyorlash va turini aniqlash. Ishdan maqsad

Topshiriq; Kuzatilgan xodisalar asosida emulsiyalar turini aniqlang va izohlang.


3-tajriba. Suyultirilgan emulsiyalar olish va xossalarini o‘rganish.

Kerakli reaktiv va jixozlar: Mashina moyi,o‘simlik moyi, atseton, V=1ml pipetka,distillangan suv,0,1n NaCI, 0,05n BaCI₂ (CaCI₂),0,01n AICI₃ eritmalari, kamerali skanirlovchi mikroskop.
Moyning atsetondagi 1%li eritmasini tayyorlab, uning 0,5 mlni 30ml suvga qo‘shing, kuchli chayqating. Emulsiya xosil bo‘ladi. Uni uch qismga bo‘lib,har birini 0,1NaCI, 0,05n CaCI₂ va 0, 001n ALCI₃ elektrolit eritmalari bilan loyqalanguncha titrlang.
Topshiriq; Emulsiyalarni koagulyasiyagacha va undan keyingi xolatini mikroskopda kuzatib, barcha xolatlarni kompyuter xotirasiga yozib, tegishli xulosalarni qiling.Щulse – Gardi qoidasiga amal qilishni o‘rganing.

4-tajriba. YUqori konsentratsiyali emulsiyalarni hosil qilish va xossalarini o‘rganish

Kerakli reaktivlar va jixozlar;V=10 ml li o‘lchov silindri, moy, kerosin,1%li jelatina eritmasi,5%li sovun eritmasi,sim spirali, mikroskop,byuretka.
Ulchov silindriga 0,5 ml 1% lijelatina va 0,5ml 5% li sovuneritmasidan solib unga idishning devori orqali byuretkadan moy (kerosin)ning rangli eritmasidan qo‘shing,xosil bo‘lgan aralashmaga spiral simni tushirib, bir necha bor yuqoriga va pastga harakatlanib aralashtiring. Bunda moy (kerosin) aralashmaning ustiga qalqib chiqib qolmasligi kerak. Ko‘shilgan moy (kerosin)ning hajmi 1ml ga etganda emulsiya tomchisinimikroskop ostida kuzating, bu xolatni kompyuter xotirasiga yozib oling.Moy qo‘shishni uning oxirgi tomchisi aralashmay (emulgirlanmay) qolguncha qo‘shib boring.0,5 ml emulgatorda moy (kerosin) xajmini (V) ni yozib olib,hosil bo‘lgan konsentratsiyasini hisoblang;

S%=[V/ (V+0,5)]×100%

Topshiriq; Kuzatilgan hodisalar asosida xulosalar yozing, suyuq va konsentrlangan emulsiyalar xossalarini solishtiring.
Emulgatorlar: Emulgator sifatida emulsiyaning fazalarining birida eriydigan va barqaror dispers faza hosil qiladigan tabiy yoki sintetik sirt aktiv moddalar ishlatiladi.
Emulgatorlar “Moy/suv” yoki “Suv/moy” turidagi emulsiyalarni hosil qilishi ularning tarkibi, tuzilishi va qutbli qisimlarning miqdoriy nisbatiga bog‘liq. Bu miqdoriy xossasi xarakterlash uchun U.Griferin emulgatorning gidrofil – liprofil balansi (GLB) kattaligini kiritgan.
Uglevodorod radikali katta bo‘lgan emulgatorlar kichik GLB qiymatiga ega bo‘ladi. Boshqacha aytganda bu kattalik sirt aktiv moddalarning kutbli qismining suv bilan ta’sirlashuvga, kuqutbsiz qismining moyga ta’sirlashuviga qanchalik moyilligining ifodalaydi.
Emulgatorning qutbli fazadagi holatiga ko‘ra GLB ning xususiyati aniqlanadi va u quydagi jadvalga keltirilgan.

GLB kattaligi qiymatiga ko‘ra emulgatorlar ishlatilish sohasi:

“Suv/moy” turidagi imulsiya hosil qiladi 3 – 6
“Ho‘llovchi” moddalar 7 – 9
“Moy/suv” turidagi emulsiyani hosil qiladi 8 – 13
YUvuvchi vositalar 13 – 15
Ayrim sirt aktiv moddalarning GLB qiymati

Emulgator	GLB	Emulgator	GLB
Lauril sulfat - Na	40	Sorbitan monooleati	6.7
Kaliy oleati	20	Sorbitan stearati	5.9
Natriy oleati	18	Glitserin monostearati	3.8
Sorbitan monolaurati	8.6	Setil spirti	1.0
Butanol	7.0	Olein kislotasi	1.0