Laboratoriya ishi №6

LABORATORIYA ISHI №6

MAVZU: O‘TKAZGICHLARNI PARALLEL VA KETMA-KET ULASHNI O‘RGANISH
Ishdan maqsad: 1. Om qonunini , ya’ni zanjirdagi tok kuchini kuchlanishga va zanjir qarshiligiga bog’liqligini o’rganish.
2. O’tkazgichlarni kerma-ket va parallel ulash formulasini tekshirib ko’rish.


Kerakli asbob va materiallar: 1) tok manbai ; 2) kuchlanishni o’zgartiruvchi potensiometr; 3) tokni rostlovchi rheostat; 4) voltmetr; 5) ampermetr: 6) qarshiliklar R_1x va R_2x ; 7) kalit; 8) ulovchi simlar.


1-vazifa. Noma’lum qarshiliklarni aniqlash
Zanjirning bir qismidan o’tuvchi tok kuchi I shu zanjir qismidagi kuchlanish U ga to’g’ri proporsional va uning qarshiligi R ga teskari proporsionaldir, ya’ni
(1)
Bu formula Om qonunini ifodalaydi.
SI sistemasida tok kuchining birligi amper (A) , qarshilik birligi Om va kuchlanish birligi volt (V). (1) formuladan o’tkazgichning qarshiligini aniqlash mumkin, ya’ni
(2)
Bu yerda kuchlanish voltmetr , tok kuchi esa ampermetr yordamida o’lchanadi.


Ishni bajarish tartibi
1. 1 va 2-rasmda ko`rsatilgan sxemalar yig`iladi.
2. Manba elektr tarmog`iga ulanadi va kalit K ham ulanadi.
3. Reostat R ni maksimal qiymatiga ya`ni chap vaziyatga surib quyiladi. Bunda potenseometr P qulog`i chap tomoniga ulab qo’yiladi.
4 Reostat R ni o`zgartirib voltmeter va ampermetrning ko`rsatishi yozib boriladi. So`ngra potensiometr qulog`ini o’ngga burab kuchlanishni oshira borib, kuchlanish va tok qiymatini jadvalga yozib boramiz. Lekin bunda kuchlanish 6 voltdan oshib ketishi kerak emas.

1-rasm

2-rasm

5. Natijalarni jadvalga yozib undan nomalum qarshilik R_1x yoki R_2x ni har bir o`lchash uchun va umumiy o`rtacha qiymati hisoblanadi.

№	V, B	I, A	R1x, Om	R1x, Om	D, %
1
2
3
O’r.qiymat