Laboratoriya ishi tarmoq qurilmalarida dastlabki xavfsizlik

Protokol Secureshell (SSH) — bu protokol uzoqdagi qurilmalarni 
boshqarish uchun xavfsiz (shifrlangan) bog‘lanishni ta’minlaydi. Uzoqdagi 
qurilmalarni boshqarish uchun Telnet protokoli o‘rniga SSH protokolini qo‘llash 

---

tavsiya etiladi. Lokal tarmoqlarda Telnet ni qisqa vaqt uchun ishlatish mumkin. 
Telnet eskirgan protokol hisoblanib, qurilmalar o‘rtasida ishlashda shifrlanmagan 
xavfsiz 
ma’lumot 
ko‘rinishiga 
o‘xshaganday 
identifikatsiya 
axborotlari 
(foydalanuvchi nomi va paroli) ham ochiq uzatiladi. SSH uzoqdagi qurilmalar 
bilan 
bog‘lanishda 
himoyani 
ta’minlaydi. 
Qurilmalarni 
autentifikatsiya 
(foydalanuvchi nomi va paroli) ma’lumotlarini ishonchli shifrlaydi. Shuningdek 
qurilmalar o‘rtasidagi uzatilayotgan ma’lumotlarni ham himoyalaydi. SSH TCP-
port 22 ni, Telnet TCP-port 23 ni ishlatadi.
AUX-Buyruqlar satri interfeysi (CLI) seansini o‘rnatish uchun eskirgan usul 
xisoblanadi, u telefondagi dial-up bog‘lanishi yordamida routerning yordamchi 
portiga (AUX) ulanadi. Shu tarzda, konsol aloqasi yordamida, yordamchi usul ham 
tarmoqdan tashqari ulanishni ta’minlaydi va konfiguratsiya yoki tarmoq 
xizmatlarini talab qilmaydi. Agar tarmoq xizmatlarining ishlashi buzilgan bo‘lsa, 
masofadan boshqaruvchi kalit yoki routerga telefon liniyasidan kira oladi. 
Kerakli resurslar:  
– 1 ta kommutator (Cisco 2960 operatsion tizimi Cisco IOS 15.0(2), obraz 
lanbasek9);
– 1 ta kompyuter (operatsion tizimi Windows 7, Vista yoki XP da 
emulyator terminal dasturi, Masalan: Tera Term, Patty);
– cisco IOS qurilmasini konsol porti orqali sozlash uchun console kabeli; 
– ethernet kabeli.
1. Kommutatorni sozlashni tekshirish 
1.1. Topologiyaga mos ravishda kabellarni ulang