Laboratoriya mashg‘uloti №1

Laboratoriya mashg‘uloti № 1
Mavzu : Informatika fanlaridan o’quvchilar bilimini nazorat qilish va baholashga oid innovasion metodlarni loyihalashtirish.
Maqsad:.Talabalarga bilimlarni nazorat qilish va baholashni loyihalashtirishni o‘rgatish.
Mashg‘ulot jixozi: Shahsiy kompyuter, adabiyotlar va internet resurslari.
Uslubiy ko‘rsatmalar

Bilimlarni nazorat qilish va baholash turlari. Umumiy o‘rta ta‘limda ta‘limni nazorat va baholashning asosiy maqsadi o‗quvchilarga davlat ta‘lim standartlariga javob beradigan bilimlarni yetkazish s ifatini tekshirish bo‗lsa, oliy ta‘limda esa, kadrlar tayyorlash sifatini nazorat qilishdir. Baholash-ta‘lim jarayonining ma‘lum bosqichida o‗quv maqsadlariga erishganlik darajasini oldindan belgilangan mezonlar asosida o‗lchash natijalarni aniqlash va tahlil qilishdan iborat jarayondir. Baholashning mezonga asoslangan va meyorga asoslangan baholash shakllari bo‗lib, axborot texnologiyalari darslarida
mezonga asoslangan baholash shakli qo‗llaniladi.
Me‟zonga asoslangan baholash- baholanuvchining ta‘lim jarayonida qo‗lga
kiritgan natijalarini, bilim, malaka va ko‗nikmalarini oldindan belgilangan o‗quv
maqsadlari asosida ishlab chiqilgan, hamma uchun umumiy va bir xil mezonlarga
ko‗ra taqqoslash va o‗lchash shaklidir. Bunda natijalar to‗g‗ri va xolis baholanadi,
shuningdek, kuchli guruhlardan kuchsiz guruhlarni yaxshiroq farqlash imkonini
beradi.
Baholash natijasida nafaqat ta‘lim oluvchining, balki, ta‘lim beruvchining
kuchli va kuchsiz tomonlari, shuningdek, o‗quv jarayonidagi kamchiliklar
aniqlanadi. Ta‘lim vositalari, rejalar, ta‘lim jarayonini tashkil etish sifatiga ham
baho beriladi [24].
Informatika va axborot texnologiyalaridan nimani baholash kerak?-deganda, nazariy bilimlarni baholash, amaliy ko‗nikma va malakalarni baholash
nazarda tutiladi
Nazariy bilimlarni baholash deganda, erishilgan natijalarni aniqlash, uni
mo‗ljallangan natijani baholash mezonlari bilan taqqoslash, ta‘lim jarayonida
qo‗yilgan maqsad natija ko‗rsatkichlarini qanday darajada o‗zlashtirganini
aniqlash tushuniladi [24].
O‘qituvchi savol bergan vaqtda ta‘lim oluvchi hamma vaqt to‗g‗ri javob
beradi deb kutmaslik kerak, chunki psixik omil (tanglik, erkin bo‗la olmaslik,
qo‗rquv) tufayli haqiqiy natija yuzaga chiqmay qolishi mumkin. Nazariy bilimni
baholash orqali butun ta‘lim tizimi va uning barcha komponentlari tekshirib
ko‗rilishi mumkin. Nazariy bilimlarni baholash ta‘lim oluvchining o‗zligini
anglashi uchun imkoniyatdir
Amaliy ko‗nikma va malakalarni baholash amaliy mashg‗ulotlar darsida
me‘zonlar asosida olib boriladi. An‘anaviy ta‘lim jarayonida baholashning test,
og‗izaki so‗rov, yozma ish kabi sakllardan foydalaniladi. Baholash mezonlari. Baholash mezonlari va ko‗rsatkichlari
yetarlicha aniq, o‗lchash imkoniyati mavjud, uni talabalar va ota onalar tushuna

oladigan bo‗lishi kerak. O‗zbekiston respublikasi oliy ta‘lim muassasalarida
talabalar bilimini nazorat qilish va baholashning reyting tizimi to‗g‗risidagi
nizomda baholash mezonlari namuna sifatida ko‗rsatib o‗tilgan [59].
Nizomda talabalarning bilim darajasi a‘lo (86-100 ball), yaxshi (71-85 ball),
qoniqarli (56-70 ball) mezonlar asosida baholanishi ko‗rsatilgan.
Umumiy o‗rta la‘lim jarayonida baholash 5 ‒ a‘lo, 4 ‒ yaxshi, 3 ‒ qoniqarli,
2 ‒ qoniqarsiz ko‗rinishida qoyiladi.
Informatika fani o‗qituvchilari mavzularni baholashda quyidagi umumiy
mezonga asoslanadi [29]. (15.1-jadval).

№	Mezonlar	Baho
1	Informatikadan o‘tilgan mavzu mazmunini chuqur va to‗la egallab olgani, o‗quv materialidagi nazariy va amaliy mashg‗ulotlarda o‗rganiladigan bilimlarni mazmun jihatidani ajrata bilganligi, o‗qituvchi tomonidan berilgan savollarga erkin, ijodiy fikrlab javob qila olgani, aytilgan ta‘rif va tushunchalarni izohlay bilgani, shuningdek, javoblarni to‗g‗ri uslubda, ijodiy, ishonchli va bexato bo‗lishi.	a‘lo
2	2 Informatikadan o‗rganilishi lozim bo‗lgan o‗quv materialining mazmunini chuqur va to‗la o‗zlashtirgani, o‗rganilgan tushunchalar ta‘riflarni, to‗g‗ri bayon eta olishi, berilgan topshiriqni bajarish malakasiga ega bo‗lganligi. Lekin topshiriqlarni bajarishda noaniqliklarga, javob mazmunida, shakli va uslubida ayrim xatolarga yo‗l qo‘yilganligi.	yaxshi
3	Informatikadan o‘quv materialidagi asosiy bog‗lanish va qoidalarni o‗rganganligi, tushunganligi, lekin tushunchalarni, amaliy topshiriqlar mazmunini yetarli darajada chuqur egallab olmaganligidan dalolat beradigan xatolarga yo‗l qo‗yilishi, aytadigan fikrni bayon eta olmasligi. Javobda birlik yo‗qligi. Javob to‗g‗ri bo‗lsa ham, u alohida, tarqoq fikrlardan iborat bo‗lishi. Javob berishda ikkilanish borligi, ko‗p hollarda ta‘lim beruvchining yordami bilan javob berishi.	qoniqarli
4	Informatikadan tizimsiz, tarqoq bilimlarga ega bo‗lganligi. Nazariy va amaliy topshiriqlar mazmunining bir-biridan farqini bilmasligi. Javob berish mazmunida qo‗pol xatolarga yo‘l qo‗yishi. Axborot texnologiyalaridan yod olingan iboralarni takrorlay olishi, lekin, amaliy topshiriqlarni mustaqil bajara olmasligi.	qoniqarsiz

Yuqorida keltirilgan umumiy baholash mezonidan kelib chiqib, amaliy va
laboratoriya mavzuning xususiy baholash mezonlarini ishlab chiqish mumkin

Bilimlarni nazorat qilish va baholashning innovatsion metodlarini
loyihalash. A.S.Agafonova "Baholash usuli - o'quv jarayoni davomida ta'limning
muvaffaqiyati to'g'risida ma'lumot olish uchun fikr-mulohazalarni taqdim etish,
o'qituvchilar va talabalar o'rtasidagi o'zaro ta'sir o'tkazish usullaridir" -deb
ta‘riflasa, P.I. Pidkasistiy "Nazorat usuli - ta'lim jarayoni haqida ma'lumot olish
uchun o'qituvchilar va talabalarning ketma-ket o'zaro bog'liqlikdagi tashxislash
tizimi ekanligini, B.A.Slastenin "Nazorat usullari - bu o'quvchilarning o'quvbiluv faoliyati va o'qituvchilarning pedagogik faoliyati samaradorligini aniqlash
usullaridir‖ deb ta‘riflaydilar [12].
Matritsali nazorat - bu bilimlarni boshqarishning noan'anaviy shakllaridan
biri. Ushbu nazoratda javoblarning ko'p qirraliligiga yo'l qo'yilmaydi (testdan farqli
o'laroq); oquvchi aniq javob berishi va aniq baho olishi kerak. Matritsali nazoratni
boshqarishning mohiyati quyidagicha:
O‘quvchilarga savollar oldindan tayyorlangan matritsalarning turli xil
variantlarida beriladi va ularning har biri matritsada keltirilgan barcha
javoblardan bittasini to'g'ri deb tanlaydi va uni "x" yoki "+" belgisi bilan
belgilaydi. Ish oxirida o'qituvchi barcha javoblarni yig'adi.

Topshiriq

1. 
   Matritsali nazorat haqida ma’lumot to’plang.
   
2. 
   Siz o‘rgangan baholash metodlaridan qaysi biri sizga ma‘qul keldi, nima
   

uchun?

3. 
   An‘anaviy baholash usuli noan‘anaviy baholash usulidan nimasi bilan farq qilishi kerak deb o‘ylaysiz?
   

Axborot manbaalari.

1. 
   https://tami.uz/matnga_qarang.php?id=581