Laboratoriya mashg’ulotlari

KIRISH…………………………………………………………………
6
1.	FOTOKOLORIMETRIK ANALIZ USULI………………………..	7
1.1	Fotokolorimetrik analizda tajriba o’tkazishga doir umumiy ko’rsatmalar……………………………………………………………	9
1.2	Laboratoriya ishi. Dimetilglioksim ishtirokida nikelni fotokolorimetrik usul bilan aniqlash….....................................................................................	10
2.	ULTRABINAFSHA (ELEKTRON) SPEKTROSKOPIYA…………	12
2.1.	Xromofor guruhi tutgan organik moddalarning UB spektrlari………..	13
2.2	Ultrabinafsha va ko‘rinuvchan sohalardagi yutilishni o‘lchash asboblari...	17
2.3	SF - 46 spektrofotometrning tuzilishi va ishlash prinsipi………………	18
2.4.	Laboratoriya ishi. Azotli birikmalarni ultrabinafsha spektroskopiya usuli bilan aniqlash………………………………………….....................	22
3.	REFRAKTOMETRIK USUL..................…………………………….	24
3.1.	Refraktometr asbobining tuzilishi ва ishlash prinsipi………………….	27
3.2.	Laboratoriya ishi. Refraktometr yordamida suvli eritmadagi glitserin konsentratsiyasini aniqlash………...............................................................	29
4.	XROMATOGRAFIK ANALIZ USULLARI.......……………..……….	32
4.1.	Gaz xromatografiyasi asbobining tuzilishi ва ishlash prinsipi…………	34
4.2.	Laboratoriya ishi. Parafin-naften uglevodorodlar aralashmasini xromatografik usul bilan ajratish………………………………………….	37
5.	QOG‘OZDA TAQSIMLANISH XROMATOGRAFIYASI…………	40
5.1.	Laboratoriya ishi. Aminokislotalar aralashmasini qog‘ozli xromatografiya usuli yordamida ajratish.……………….............................	43
6.	PERMANGANATOMETRIYA USULI………………………………	47
6.1.	Laboratoriya ishi. Organik moddalarni permanganatometrik usul bilan aniqlash.......................................................................................................	49
	FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR......................................................................	54

SO’Z BOSHI

“Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”da ta’limning tabiiy yo’nalishi bo’limida ko’rsatib o’tilgan, talabalarning tabiat haqidagi dunyoqarashini boyitish, ulardagi mustaqil fikrlash tuyg’ularini qaror toptirish, olingan nazariy va amaliy bilimlarni hayotga tadbiq etishni amalga oshirishga qaratilganligi bilan belgilanadi.

Organik moddalarni spektral usulda tahlil qilish usullarini o’rganishda olingan bilimlar, olingan ma’lumotlar ilmiy-tadqiqot institutlari laboratoriyalarida murakkab tuzilishdagi moddalarni analiz kimyosi bilan bog’liq ilmiy ishlarni olib borishda tibbiyot muassasalarida ularning miqdori va tarkibini analiz qilishda keng ko’lamda ishlatiladi.
Organik moddalarning sifat va miqdoriy tahlillarini otkazishda spektroskopik usullarning ahamiyati ortib bormoqda. Chunki, bu usullar o’zining umumiyligi, sezgirligi, alohida moddalarning spektrlarini bir-biridan farq qilishi, tahlil o’tkazish vaqtining qisqaligi, o’lchash jarayonini avtomatlashtirish mumkinligi bilan ajralib turadi.
Organik modda molekulasining tuzilishini o’rganishni spektral usullarsiz amalga oshirib bo’lmaydi. Ushbu qo’llanmaga kirgan laboratoriya ishlarining mavzulari
«Organik moddalarni spektral usulda tadqiq qilish» fan dasturiga to’la mos keladi.
Qo’llanmada modda molekulasining tuzilishini o’rganishda eng ko’p ishlatiladigan spektroskopik usullar keltirilgan. Qo’llanmada tegishli spektroskopik usulning asosini tashkil etuvchi fizikaviy hodisaning qisqacha nazariyasi, shu mavzuga doir amaliy ishlarning bayoni hamda ularni bajarish uchun ishlatiladigan asboblarning tuzilishi, ishlash qoidalari va bajarish tartibi berilgan.
Ushbu qo’llanma universitetning kimyoviy texnologiyalar fakulteti yuqori kurs talabalariga mo’ljallangan bo’lib, undan tabiiy fakultetlarning talabalari, magistrlar, ilmiy ish olib borayotgan ilmiy-tadqiqotchilar, akademik litsey va kollejlarning o’qituvchilari ham foydalanishi mumkin.