Laboratoriyalıq jumıslardın` temaları

Saxarozanı kislota yaki fermentativ jol menen gidroliz qılıw.
Saxaroza o`simliklerde ken` tarqalg`an qantlarg`a iye emes. Saxarozanı ximiyalıq anıqlaw ushın ha`r qıylı gidroliz usıllarınan paydalanadı. Saxaroza a`dette fermentativ yaki kislotalı gidroliz jolı menen fruktoza ha`m glyukozag`a shekem tarqaladı. Gidroliz o`nimi esaplang`an monosaxaridlerdin` qa`lpine keltiriwshen`lik qa`sietine qarap saxarozanı suwı ekstraktlarda anıqlaw bir qansha qıyın, sebebi bunday ekstrakt qu`ramında basqa joqarı molekulalı polisaxaridler de bolıp, olardın` gidrolizleniwi na`tiyjesinde de keltiriwshi qantlar payda boladı. Bunday suwlı ekstraktlardı fil`trlew birqansha qıyın. Sol sebepli saxarozanı anıqlawda spirtli ekstraktlardan paydalanıw usınıladı.
3.. Reaktivler` Bertran usılı boyınsha qantlardı anıqlawda qollanılatug`ın barlıq reaktivler. Natriy siltisinin` 4% li eritpesi, xlorid kislota (tıg`ızlıg`ı 1,19) Metil qızıl.
Jumıstın` barısı. Tekserilip atırg`an o`simlik materialınan10-25 g, alıp, shiyshe kelishede shiyshe untaqları menen bir qıylı massa payda bolg`ansha 5-10 ml 96 % li etil spirti ja`rdeminde eziledi. Keyin ezilgen massa ko`lemi 200 ml li kolbag`a quyıladı. Ekstraktsiya ushın alıng`an spirttin` kontsentratsiyası 75-80 % ten aspawı kerek. Kolbadag`ı ekstrakt 75-80<sup>O</sup>C temperaturalı suw bankasında 30 minut dawamında uslap turıladı. Keyin ol basqa kolbag`a fil`trlenedi. Qalg`an material ja`ne 1-2 ma`rtebe spirt ja`rdeminde ekstraktsiya qılınadı ha`m barlıq ekstraktlar birlestiriledi. Ekstraktlar quramındag`ı spirt arnawlı suwıtqısh ha`m suw bannası ja`rdeminde aydaladı (vakuum astında). Kolba astında qalg`an spirtli ekstrakt suw menen sızıqqa shekem toltırıladı. Tayarlang`an ekstrakttan 25 ml alıp ko`lemi 50 ml o`lshewish kolbag`a quyıladı ha`m 67-70<sup>O</sup>C temperaturalı suw bannasında 10 minut uslanadı. Keyin kolbag`a 1,5 xlorid kislota (tıg`ızlıg`ı1,19) qosıladı. Bunda kolbadag`ı kislota kontsentratsiyası shama menen 2 % ke jaqın boladı. Gidroliz 67-70 <sup>O</sup>C temperaturada 6-7 minut dawam etedi. Gidroliz tamam bolg`annan keyin kolba tezden suwıq suw ja`rdeminde u`y temperaturasına shekem suwıtıladı ha`m 4-5 tamshı metil qızıl qosıladı. Son`ınan kolbadag`ı suyıqlıq 4 % li ku`ydirgish natriy menen toq sarı ren` payda bolg`ansha neytrallanadı. Bunda siltini a`ste aqırın tamshılatıp qosıw kerek.
Neytrallang`an eritpe suw ja`rdeminde sızıqqa shekem toltırıladı. Qant mug`darı Bertran usılında anıqlanadı. Bunda ekstrakt quramındag`ı ulıwma qantlar jıyındısı (qa`lpine keltiriwshi qantlar saxaroza) tabıladı. Saxaroza mug`darın anıqlaw ushın qa`lpine keltiriwshi qa`siyetine iye bolg`an qant mug`darınan ulıwma qant ayırıp taslanadı
X=w(A-V)*0,95 ~
X-saxaroza mug`darı, mg~
A-ulıwma qant, mg~
B-qa`lpine keltiriwshen`lik qa`siyetine iye bolg`an qant, mg
JUMIS AQIRINDA TALABALAR ESABAT BEREDİ.