Лаппишҳои озоди электромагнити

Кори лабаратории №9
Мавзуъ: Лаппишҳои озоди электромагнити
Мақсади таҷриба:

• 
  Бо лаппиш контури электирики шинос шудан.
  
• 
  Басомади хусусии контури лаппишро аниқ кардан.
  
• 
  Дар занҷири лаппиши тағирёбии шиддат ва ҷараёнро таҳлил кардан.
  

Қисми назари.
Дар замони ҳозира коммуникатсия ва техникаи ҳисоб барорро бе контури лаппиши электромагнити тасаввур карда намешавад.
Дар лаппиши контури электромагнитии идеали LC энергия гум намешавад, лаппиши он хомуш намешавад. Аммо ин ҳол аз ҷиҳати назари дуруст, дар амал бошад, дар контури лаппишҳо электромагнити кам бошадҳам хомуш мешавад. Мисол гуфта оссулятори гармоники хомуш шавандаро овардан мумкин.
Контури лаппиши аз конденсаторбо ҳамдигар пайваст карда шуда ва аз галтаки индуктиви иборат аст. Ба контури лаппиши хомушшаванда ба ғайр аз L ва C ҳоро бо занҷири равиши пайдар пай муқовимати активи ҳам мавҷуд.
Мувофиқи қонуни дуюми Крихгоф

(I)
Ин муодила дар занҷир ҳаммаи ҷаъми шиддат ба нол баробар буданашро мефаҳмонад.

Ин қонун ба муқовимати дохила дар контури лаппиш ҳам ҷой дорад. (ба расми 1 нигоҳ кунед)
U_C+U_R+U_ung= +R ( )
Маълум аст, ки ғунҷоиши конденсатор С=Q/Uc . Шиддати муқовимати актив U_R=R (қонуни Ом) ва шиддати реактиви ғалтак бо U_ung = аниқ карда мешавад.
Муодилаи дифференсиали жараёнро муодилаи ( ) ро ба тақсим карда = гуфта ҳисоб карда
₀²+ хосил мекунем. ( )
Дар ин ҷо басомади хусусий, аслии контур.
Ин ҳалли муодилаи дифференсиали математики ба 3 халли хусуси меоварад.
Муодила:
e^-iωt ҳамин тавр меоварад,дар ин ҷо ₀ -амплитудаи лаппиш, = басомади лаппиш.

• 
  Яккум ҳол ₀² –y² <0
  
• 
  Дар ин ҳолат система дар холати мувозанат ҳолати конунияти экспонентро ҳосил накарда бар меояд.
  
• 
  Дуюм ҳол: ₀² –y² =0 Расми 2. Лаппишҳои шиддат ва ҷараён
  
• 
  Ин ҳолро киритик хомушшави мегуянд. Система бе лаппиш тез ба ҳоли мувозанат бар меояд.
  
• 
  Сеюм ҳол: ₀² –y² >0
  
• 
  Дар ин ҳол системаи лаппишҳоро дида мешавад, ва амплитуда бо равиши қонуни экспоненсиали кам шуда меравад ва дар натиҷа хомушшавии лаппишро дида мешавад.(ба расми 2 нигох кунед)
  

Дар ин таҷриба фақат ҳолати охираро дида кор фармуда мешавад. Агар шиддати иптидои U₀ конденсатор бошад, аз ғалтаки индуктиви ноқили қувваи ҷараён чунин аниқ карда мешавад:
(IV)
Дар ин ҷо қувваи ҷараёни ибтидои .(
Шиддати конденсатор ба миқдори заряи дар дохили он мутаносиб, барои ҳамин ҳам миқдори заряд ба интеграли қувваи ҷараён мутаносиб мешавад. Дар муодилаи (IV) – ум буда косинуси қувваи ҷараён ва байни қийматҳои шиддат ба 90⁰ фазо кучиданро мефаҳмонад.
(V)