Lekciya “ruwxíYLÍqtaníW” PÁniniń obekti, predmeti, maqseti hám wazíypalarí Reje

LEKCIYA-1. “RUWXÍYLÍQTANÍW” PÁNINIŃ OBEKTI, PREDMETI, MAQSETI HÁM WAZÍYPALARÍ


Reje:
1. “Ruwxıylıqtanıw” pániniń obekti, predmeti
2. “Ruwxıylıqtanıw” pániniń maqseti hám wazıypaları
3. Ruwxıylıq túsinigi, onıń mazmun hám mánisi
4. Ruwxıylıqtı rawajlandırıw – mámleket siyasatında baslı taraw sıpatında

Ruwxıylıq jámiyetimizdiń eń áhmiyetli tarawlariniń biri retinde, ol milliy ǵárezsizligimizdi mazmun jaǵinan bayitip bariwshi baǵdar bolip tabiladi. Sonliqtan da ǵárezsizligimizdiń dáslepki kúnlerinen baslap-aq xalqimizdiń milliy, ruwxiy tikleniwine, ruwxıylıqtiń rawajlaniwina ayriqsha itibar berip kelmekte. Ruwxıylıq jámiyetimizdiń turaqli rawajlaniwiniń áhmiyetli shárti hám kepilligi ekenligin uqtirip, Islam Karimov óziniń «Ózbekstan XXI-ácir bosaǵasinda . . .» degen miynetinde bilay jazadi: «Birde bir jámiyet mánawiy imkaniyatlarin, adamlar sanasinda ruwxiy hám ádep-ikramliq qadiriyatlarin rawajlandirmay hám de bekkemlemey turip óz keleshegin kóre almaydi».

Ǵárezsizlik dáwiri Islam Karimov sózi menen aytqanda, óz ótmishimizdi, óz mádeniyatimizdi qalis bilip aliw, dúńya jámiyeti, tariyxi aldindaǵi waziypamizdi ańlap aliw dáwiridur. «Ǵárezsizlik jillari jas demokratiyaliq mámleketti quriwdi tezletiw, oniń siyasatin islep shiǵiw dáwiri. Bul dáwir ruwxıylıqtiń oyaniwi hám milliy ózlikti ańlawdiń ósiwi dáwiri. Bul azatliq ruwxi menen, óz kúshlerine, mámlekettiń, xaliqtiń jarqin keleshegine isenim menen tolip tasqan dáwir.
Prezidentimiz xalqimizdiń mánáwiy tiykarlariniń tereń ekenligin atap ótip olardi qayta tiklew hám jańa mazmun menen bayitiw zárúrligin strategiyaliq waziypa sipatinda belgileydi.
Oniń eń basli printsiplerdiń biri, uliwma insaniy qádiriyatlarǵa sadiqliq, ádalat hám teńlikte óz kórinisine iye bolip, insanniń qádir-qimbatin bahalawda áhmiyetli roldi atqaradi. Insan ádalat hám teńlikke shańaraqta, máhállede, jámiyetshilik arasinda, jumis jayinda, sawda-satliq tarawinda hám t.b. qálegen tarawda ruwxıylıqqa ámel qilip keledi. Bul nárse ásirese basshi lawazimdaǵilardiń miynetkeshlerge, administrativlik huqiqiy organlardiń puxaralarǵa qatnasinda, baylanislarinda kórinedi. Ádalat hám teńlik siyaqli uliwma insaniy qádiriyatlardi jámiyette ornatiw, barqulla oǵan ámel qilip jasaw, ǵárezsizligimizdi bekkemlewde oǵada áhmiyetli bolip, oniń buziliwi, oni mensinbew jámiyet turmisinda úlken ziyan keltiredi.
I.Karimov óziniń «Joqarı ruwxıylıq jeńilmes kúsh» miynetinde: Manawiyat insanniń qan-qanina súyek-súyegine jillar dawaminda ana súti, shańaraq tárbiyasi, ata-babalardiń násiyati, watan tuyǵisi, bul turmistiń bazida ashshi, bazida quwanishli sabaqlari menen qatlam-qatlam bolip sińip baradi. Ásirese tábiyatinda adamlarǵa jaqinliq, bárqulla jaqsiliqti oylap jasaw, hadal miynet etiw, dúńyaniń teńsiz inam hám gózzalliqlarinan zawiq aliw ruwxıylıqqa aziq beredi oni jáne de kúsheyttiredi^á» dep atap ótedi.
Islam Karimov óz miynetlerinde milliy ruwxıylıqti tiklew hám rawajlandiriwdi mámleket siyasati dárejesinde ústinlikke iye waziypa ekenligine itibardi qaratip, tómendegi kontseptual ideyani alǵa súredi. Ol bilay jazadi: «Aldin adamlarǵa materialliq bayliq beriw, soń ruwxıylıq haqkinda oylaw kerek dewshiler haq bolmasa kerek. Ruwxıylıq insanniń , xaliqtiń, jámiyet hám mámlekettiń kúsh qúdiretidur. Ol joq jerde hesh qashan baxit-saadat bolmaydi».
Islam Karimov tárepinen ilgeri súrilgen bul kontseptual ideyaniń teoriyaliq hám ámeliy áhmiyeti sonda, ol birinshiden, eski awqam dáwirindegi ruwxıylıqti rawajlandiriwǵa úshinshi dárejeli faktor sipatinda qaraǵanliqtan jámiyetlik-siyasiy, ekonomikaliq hám mánawiy krizisiniń sebeplerin kórsetedi. Ekinshiden, ruwxıylıqti rawajlandirmastan, shaxstiń mánawiy ruxiyatin ózgertpesten turip jámiyette gózlegen maqsetti ámelge asiriw múmkin emesligin ilmiy jaqtan tiykarlap beredi.
Millet qashan milliy tiykarlarǵa súyengende ǵana rawajlaniwǵa erisiwi múmkin. Ol heshqashan ózgelerdiń járdemi menen millet dárejesine kóterile almaydi hám mánawiy rawajlaniwǵa erise almaydi.
Sonliqtan da Prezidentimiz dáslepki jazǵan miynetlerindegi milliy- mánawiy tikleniw waziypalarin ámelge asiriwǵa baǵishlanǵan kontseptsiyalarin óziniń sońǵi basqa miynetlerinde tvorchestvoliq rawajlandirǵan, jańa mazmun menen bayitqan, rawajlaniwdiń jańa basqishinda júzege kelgen problemalardi sheshiw talaplarina sáykes ráwishte oniń jańa baǵdarlarin belgilep bergen.
Olardiń uliwmalastiratuǵin bolsaq, olar tómendegi baǵdarlardi óz ishine aladi~
-Mánawiy miyraslarimiz hám diniy qádiriyatlardi tereń ózlestiriw, milletimizdiń ózin-ózi ańlawina erisiw, milliy maqtanish sezimlerin izshillik penen bekkemlew~
-ǵárezsizlik jaǵdayinda milliy ideya hám milliy ideologiyani qáliplestiriw hámde oni xalqimizdiń dúńyaǵa kóz-qarasina aylandiriwǵa erisiw~
-Bilimlendiniw sistemasin reformalawǵa erisiw, kadrlar tayarlawdiń milliy dástúrin ámelge asiriw tiykarinda barkamal áwladti qáliplestiriw, saǵlam áwlad dástúrin ámelge asiriw tiykarinda fizikaliq jaqtan shiniqqan, ruwxi, pikiri sanasi, iyman isenimi pútin, bilimli ruwxıylıqi joqari, márt hám watandi súyiwshi áwladlardi qáliplestiriw~
-Milliy -ruwxıylıq qúdiretimizdiń jáhán tsivilizatsiyasindaǵi ornin tiklew hám búgingi kúnde ruwxıylıq, máripat, ilim, texnika, texnologiya tabislarin tereń ózlestiriw tiykarinda házirgi zaman uliwma dúńyaliq ruwxıylıq sistemasin rawajlandiriwǵa úles qosiw~
-jaslar ruwxıylıqin milliy ǵárezsizlik ideyasi menen bayitip bariw, olardiń sanasinda ideologiyaliq immunitetti kúsheytiw~
-insaniyattiń ásirler dawaminda jaratqan uliwma dúńyaliq múlkine aylanǵan bárshe bayliqlarin :Ózbekstanniń milliy mánawiy qúdiretiniń ajiralmas bólegine aylandiriw hám ǵárezsizligimizdi hár tárepleme bekkemlewge baǵdarlaw.
Ata-babalarimizdan qalǵan miyraslar milletimizdiń tek ǵana ótmishi emes soniń menen birge keleshegi ushin da, pidayiliq tiykari hám ilhamlandiriwshi kúsh deregi bolip esaplanadi.
Xalıq-aralıq jámiyetshilik tán almaqta. Bul teberik zámiyinde ne bir ulli zatlar, alimlar, ulamalar, siyasatshi hám sarkardalar jetisip shikqan, jáhán tsivilizatsiyasi mádeniyatiniń úzliksiz bólegine aylanip ketken, dúńyaliq hám diniy ilimlerdiń, ásirese islam dini menen baylanisli bilimlerdiń tariyxtiń joqari basqishina kóteriliwinde ana jurtimizda tuwilip kámalǵa jetken ulli allama-lardiń xizmetleri úlken ekenligi menen biz maqtanish etemiz».
Milliy-mánawiy tikleniwimizde jaslarimiz ruwxıylıqin joqari dárejege kóteriw, olardi házirgi zaman ilim pán, texnika hám texnologiya tabislarin tereń ózlestiriwleri úlken faktor ekenligi Prezidentimiz tárepinen ilimiy tiykarlanǵan.
Haqiyqattan da dúńyaniń rawajlanǵan mámleketleri tájiriybelerinde kórsetilgenindey qaysi mámleket jaslari zamanagóy pán, texnika hám texnologiya jetiskenliklerin qanshelli bekkem iyelese mámleket rawajlaniwina qosatuǵin tabislari da sonshelli nátiyjeli boladi, ruwxıylıq jetilisedi hám mámlekettiń házirgi zaman dárejesine kóteriliwi tezlesedi.
Biz sovet dáwirinde ruwxıylıq mádeniyatin bir tarmaǵi sipatinda tilge alinsa da, xalqimiz ushin oǵada áhmiyetli sanalǵan bul tarawǵa salqin «itibarsizliq» penen qaralǵan edi. Sebebi shaxs hám millettiń ishki ruwxiy qúdireti menen baylanisli bolǵan bul faktorǵa itibar, erkin pikir júrgiziwge, millettiń mánawiy-ruwxin dúńyasin júzege shiǵariwǵa xizmet etip ózi qálegen rawajlaniw jolinan bariwina jol qoymasliq siyasatin jáne bir márte tastiyiqlar edi. Tiykarinda milliy mádeniyat, haqqinda sovet dáwirinde kóp jazilǵan, biraq ati solay atalǵani menen «bir-pútin» sovet mádeniyati, ádebiyati, iskusstvosi ádep- ikramliǵi t.b. sipatlardi «dálillewler» arqali totalitarizm dúzimi máplerine xizmet ettiriwge baǵdarlandi. Sovet mádeniyatiniń «milliy» formasi «bir pútin» sovet mádeniyati «kontseptsiyasin» jillar dawaminda xaliq sanasina sińdirilip kelindi.
Ruwxıylıq óz-ózinen qáliplesetuǵin nárse emes, ol dáslep hár bir insanniń ishki mánawiy dárejesin qáliplestiriw halinda bárshe materialliq hám ruwxiy bayliqlardi ózlestiriw, watan hám millet mápleri jolinda hadal, pidayiliq penen miynet qiliw protsessinde qáliplesedi.
Ózbekstan xalqi 130 jilǵa shekem kolonial siyasat tásiri astinda jasadi. Bul dáwir dawaminda milliy-mánawiy miyraslarimizdi joq etiwge, tariyxin umittiriwǵa qaratilǵan siyasat xalqimiz tariyxinda óziniń unamsiz qayǵili izlerin qaldirdi. Kolonial siyasat tásirinde kún keshirgen xalqimiz óz tariyxiy miyraslarin úyreniw imkaniyatlarinan ayirildi hám qatań qadaǵalaw astina alindi.
Máselen Imam al-Buxariy, Xoja Ahmed Yassawiy, Imam ál-Beruniy, Najmiddin Qubro, Abu Mansur Matrudiy, ál-Marǵuloniy, Ǵazaliy, Naqshband siyaqli alimlarimizdiń qaldirǵan bay mánawiy miyrasin úyreniw qilmis sanalar edi.
Tek ǵana ǵárezsizligimizdi alǵannan keyin ǵana miyraslarimizdi qayta tiklewge imkan jaratildi. Bunday imkaniyatlardi qolǵa kirgiziwimizde xalqimizdiń ulli perzenti, mámleket hám siyasat arbabi, jetik alim watanpárwar hám milletpárwar insan Islam Karimovtiń jetekshilik hám basshiliq roli tiykarǵi orindi iyleydi.
Ǵárezsizligimizden keyingi jillarda ekonomikaliq, jámiyetlik-siyasiy hám mánawiy tarawlarda úlken tabislar qolǵa kirgizildi. Mámleketimizde siyasiy turaqliliq payda boldi, bazar qatnasiqlarina basqishpa-basqish ótip barmaqtamiz.
Prezidentimizdiń milliy-mánawiy tikleniw barisinda islegen xizmetleri haqqinda atap ótetuǵin bolsaq, 1994-jildan Respublikamizda «Ruwxıylıq hám máriypat» jámiyetshilik orayin dúziw haqqinda párman shiǵarǵanliǵin, olardiń xizmetin jetilistiriw haqqinda ǵamqorliq kórsetkenligin aytip ótiwimiz kerek. Ǵárezsizlik jillarinda mánawiy miyrasimizdiń bay ǵáziynelerine úles qosqan ulli alimlardiń atlari qayta tiklendi, olardiń tuwilǵan kúnleri nishanlanbaqta, miynetleri jariq kórmekte.
Bahawiddin Naqshbandiydiń yut jilliǵi, Najmiddin Qubraniń 850 jilliǵi keń nishanlandi. qooi-jilda imam ál Buxariy háziretleriniń 1255 jilliǵi, Axmed ál Ferǵaniydiń 1200 jilliǵiniń belgileniwi Prezidentimizdiń tikkeley basshiliǵinda ámelge asirildi.
Ǵárezsizlik jillari Qurani Karim ózbek tiline awdarma qilindi. Imam al Buxariydiń ń tomliq hádislerin baspadan shiǵariw tamamlandi. Xoja Axmed Yassawiydiń «Hikmetler» toplami baspadan shiǵarildi.
Kóplep Qurani Kárimdi túsindiriwge baǵishlanǵan kitaplardiń baspadan shiǵarilǵanliǵi, Ramazan hám Qurban hayiti kúnleriniń hám Nawrizdiń uliwma xaliqliq bayram sipatinda nishanlaniwi milliy qádiriyatlarimizǵa úlken itibar bergenliginiń gúwasi bolamiz.
1998-jil Ózbekstan Respublikasi Ministrler Kabinetiniń ww-maydaǵi qarari menen qaraqalpaq ádebiyatiniń tiykarin saliwshilardiń biri Berdaq (Berdimurat) Ǵarǵabay uliniń áw0-jilliq merekesi pútkil :Ózbekstan kóleminde belgilendi hám paytaxtimiz Nókis qalasinda Berdaq atindaǵi Qaraqalpaq universiteti qasinan Berdaq muzeyi salindi.
1999-jildiń 19-avgustinda Ózbekstan Respublikasi Ministrler Kabinetiniń «Ájiniyaz Qosibay uliniń tuwilǵan kúniniń 175-jilliǵin belgilew haqqinda» № 389-sanli qarari járiyalandi. Usiǵan sáykes 1999-jildiń 18-dekabr`inde Ájiniyaz Qosibay uliniń 385-jilliǵi saltanatli belgilendi.
«Alpamis» dástaniniń 1999-jilliǵin ótkeriw boyinsha Qarqalpaqstan Respublikasi Ministrler Keńesi tárepinen :Ózbekstan Ministrler Kabinetiniń qararina tiykarlanip, 2008-jili 17-fevral`da 43/2 sanli qarari qabil etildi.
Qaraqalpaq ádebiyatinda Shiǵis xaliqlariniń epikaliq dóretiwshilik úlgileri arasinda áhmiyetli orin tutatuǵin «Alpamis» dástaniniń 2000 jilliǵi ótkeriliwi, «Túrkstan uliwma úyimiz» uraniniń nishani bolip tabiladi.
Ǵárezsizligimiz sharapati menen babamiz Ámir Temur, Mirza Uliǵbek, Babur mirzalardiń atlari qayta tiklendi. Olardiń atlarina parkler, kósheler, qiyabanlar qoyilip tuwilǵan sáneleri uliwma xaliqliq bayram sipatinda nishanlandi. Abdulla Qadiriy, Sholpan, Fitrat, Usman Nasir, Bexbudiy hám basqalardiń atlari tiklendi. Qataǵanliq jillarinda milletimiz ǵárezsizligin támiyinlew jolinda qurban bolǵan xalqimizdiń súyikli ullariniń múbárek atlarin máńgilestiriw maksetinde &atanimiz paytaxti Tashkent qalasinda shahidler qiyabani bunyad etildi. Sonday-aq Qaraqalpaqstan Respublikasiniń aymaǵinda burin awizǵa aliwǵa qorqatuǵin erkinlik hám ǵárezsizlik ushin gúresken Erejep biy, Ábdijáliy maqsim, Ótesh batir h.t.b. el perzentleriniń ati tiklenip xaliqtiń kewlin toltirdi.
Uzaq tariyximiz, bay mádeniyatimizdan guwaliq beriwshi Xiywa hám Buxara qalalariniń 2500 jilliq toylari qoou-jili úlken itibar menen nishanlandi.
Xalqimizdiń ulli qaharmanlariniń biri esaplanǵan Jalalatdin Manguberdiniń 800-jilliǵi, 2001-jili úlken miyrasimiz esaplanǵan Avestoniń 2700-jilliǵi, 2002-jilda Termiz qalasiniń 2500-jilliǵi nishanlandi.
Mámleketimiz óz ǵárezsizligine eriskennen keyin erkin pikirley alatuǵin, ózin ańlaǵan, jámiyettiń maqsetin, máplerin túsinip jetetuǵin, hár tárepleme jetik insandi tárbiyalaw waziypasi mámleket siyasatiniń basli baǵdari etip belgilendi. Ulli oyshil Abu Nasir Farabiy «Eger mámleket óz nizamshiliǵinda haqiyqiy muhabbat, joqari moral`, bárkamal aqilǵa iye bolmasa, oniń táǵdiri qiyraliw hám pitirańqiliq boladi» degen edi. Áaqiyqatinda da nizamǵa muhabbat, joqari moral`, bárkamal aqil, salamat hám hár tárepleme tiykarli ideologiya ornaǵan jerde ǵana saltanat quradi. Soniń ushin da Prezident Islam Karimov keń kólemli reformalar dáwirinde milliy ideyaniń tiykari sipatinda ruwxiy hám mádeniy tárbiyaǵa ayriqsha itibar qaratadi.
Tiykarinda ruwxiyliq adamdi basqa barliq janli-jániwardan ajiratip turatuǵin eń kúshli faktor Ol insanniń psixologiyaliq hám aqiliy áleminiń jiyintiǵi siyaqli quramali qubilis bolip tabiladi. Ol kóbirek insanniń ishki álemi, qálbi menen baylanisli.
«Ruwxiyliq» túsinigine táriyp beriwde biz eń dáslep Islam Karimovtiń teoriyaliq kóz-qaraslarina, milliy qádriyatlarimizdi, tariyxiy hám mádeniy miyraslarimizdi tiklew boyinsha ámelge asirilip atirǵan iskerligine negizlenemiz.
«Ruwxiyliq» túsinigin táriyplewge ádebiyatlarda keń itibar qaratilmaqta. «Watan tuyǵisi» kitabiniń avtorları «Ruwxiyliq-jámiyettiń, millettiń hám yaki ayirim bir adamniń ishki turmisin, psixologiyaliq keshirmelerin, aqiliy qábiletin, qabil etiwin jámlestiriwshi túsinik^á» - dep táriypleydi.
A.Erkaevtiń pikirinshe, «Ruwxiyliq-insanniń sotsialliq-mádeniy janzat sipatindaǵi mánis-mazmunidur, yaǵniy insanniń mehir-miriwbet, ádalat, tuwriliq, haqkewillik, hújdan, ar-namis, watanpárwarliq, gózzalliqti súyiw, zawiqlaniw, jawizliqqa ǵázep, erk, shidamliliq hám usi siyaqli kóplep hasli insaniy qásiyetler hám páziyletlerdiń úzliksiz birlikke, baylanisliliqqa iye jiyintiǵi bolip tabiladi».
I.A.Karimov «Joqari ruwxiyliq- jeńilmes kúsh» atli miynetinde ruwxiyliqtiń insandi insan qilatuǵin, oniń sanasi hám psixologiyasi menen tiǵiz baylanisli túsinik ekenligin hám oniń hár qanday adam, jámiyet, millet hám xaliq turmisinda hesh bir nárse menen ólshep bolmaytuǵin ayriqsha orin iyeleytuǵinin atap kórsetedi hám bul túsinikke tómendegishe táriyp beredi: «ruwxiyliq - insandi ruwxiy pákleniw, qálbiniń ósiwine shaqiratuǵin, adamniń ishki dúńyasi, erkin kúshli, iyman-isenimin pútin etetuǵin, hújdanin oyatatuǵin teńsiz kúsh, oniń barliq kóz-qaraslariniń ólshemi».
Demek ruwxiyliq - bul insandi basqa barliq tiri janzatlardan ajiratip turiwshi faktor bolip, adamniń ishki dúńyasiniń keńligin, tereńligin, ózin-ózi ańlawin, aqil-oyiniń jaratiwshi qúdiretin, óz aldina maqset hám ideyalar qoya bilip, oǵan erisiw ushin háreket ete aliwin, qádriyatlarǵa iye bola aliwin kórsetedi.
Álbette, hár bir insan ruwxiyliqqa iye boliwǵa qábiletli, lekin ol insan qálbinde shańaraq, ortaliq, jámiyettegi tárbiya arqali ata-babalari-mizdan kiyatirǵan qádriyatlarimiz negizinde, jámiyette ornaǵan birdemlik, mámlekettiń ádalatpárwar hám insanpárwar siyasati tiykarinda qáliplesedi.
«Ruwxiyliqtanıw» pániniń ob`ekti insan hám jámiyettiń ruwxiy turmisi, predmeti oniń mánis-mazmuni, quramli bólekleri, jámiyet turmisiniń hár qiyli salalarindaǵi kórinisi, áhmiyeti, qáliplesiwiniń alǵi shártleri hám rawajlaniw nizamliqlari bolip tabiladi. Ruwxiyliqtiń maqseti kámil insandi - iyman-isenimi pútin, erki kúshli, azat shaxs hám erkin puxara ruwxiyliǵin qáliplestiriw hám jámiyettiń ruwxiy potentsialin rawajlandiriw bolip tabiladi.
Ómirde hár bir adam baxit hám qáterjamliqqa erisiwdi qáleydi. Insan jaratilistiń joqari janzati. Ol materialliq hám ruwxiy kúshke iye. Barliq maqluqlarǵa da tán bolǵan materialliq ózgesheliklerden pariqli túrde insan ózin udayi kamalatqa qaray umtildiratuǵin ruwxiy zárúrliklerge de iye. Adam óz ómirinde baxitqa erisiwi ushin ondaǵi usi eki tárep te teń keliwi kerek. Kóp jaǵdayda insanniń baxitsizliǵi, qapaliqlar, sotsialliq páleketler adamlardiń ruwxiy krizisi sebepli júzege kelmekte. Ótmishtegi oyshillar siyaqli búgingi kúndegi izertlewshiler de joqari ruwxiy qádriyatlarsiz insan ádalat jolinan shetlep ketetuǵinliǵi tuwrali juwmaqqa kelmekte. Tariyx sabaqlari ruwxiy talaplarǵa ámel qilmaǵan jámiyet adamlar jámááti sipatinda kriziske ushiraytuǵinliǵin kórsetpekte.
Adamlar tárepinen turmistiń hár qiyli tarawlarinda jaratilǵan nizamlar hám sistemalardiń insan diline kirip bariwi, hár qiyli jámiyetler hám milletler ortasinda konstruktiv qarim-qatnasiqlar ornatiwda ruwxiy ólshemlerge qaraǵanda bir qansha ázzi boladi. Ruwxiyliq ólshemleri adamlar tárepinen basqa tarawlarda jaratilǵan nizamlar siyaqli waqit aldinda ázzi emes. Olar ómir hám turmistiń barliq tarawlarin qamtip aladi hám insanlarǵa kámalat hám moralliq joqariliqqa erisiwdiń eń aniq sistemasin kórsetip beredi hám joqari muratlarǵa jetekleydi.
Soniń ushin da jámiyet aǵzalarin joqari ruwxiyliq penen qurallandirmay turip, qáwipsiz hám kámil jámiyet quriw múmkin emes. Tán alinǵaninday, progress táǵdirin ruwxiy jaqtan jetik adamlar sheshedi. Joqari texnikaliq bilim, quramali texnologiyani iyelew qábileti ruwxiy bárkamalliq tiykarindaǵi óz betinshe pikirlew arqali alip bariliwi kerek. Mine usinnan kelip shiǵip, «Aqiliy zakawat hám ruwxiy-psixologiyaliq potentsial máripatli insanniń eki qanatidur»^á degen edi Prezident I.Karimov.
Ruwxiyliq hár qashan aǵartiwshiliq penen uyǵinliqta rawajlanip baradi. Aǵartiwshiliq - biliw, bilim, taniw hám maǵliwmat degen mánisti ańlatadi. Ata-babalarimiz ázel-ázelden ilim-bilimdi biybaha bayliq dep esaplap, ilim-bilim, tálim hám tárbiyani insan kamalati hám millettiń gúlleniwiniń eń tiykarǵi shárti hám kepili dep bilgen. Sonliqtan XX ásir baslarinda jádidlerimiz jámiyetti jańalaw, milletti rawajlandiriw isin tikkeley túrde aǵartiwshiliq penen baylanistirǵan edi.
Jámiyet, mámleket, millet tariyxindaǵi burilis, rawajlaniw aǵartiwshiliqta baslanadi. Zamanniń, millettiń eń jetik, sanali, pidayi, elim, jurtim dep jasawshi, uzaqti kóre alatuǵin ruwxiyatli adamlari aǵartiwshiliq penen shuǵillanǵan. Sebebi aǵartiwshiliq - ruwxiy ǵárezlilikten, qulliqtan azat etedi, insanǵa teńsiz qúdiret beredi. Mámleket, millet azatliǵi - oniń aǵartiwshiliǵinda, oyawliǵinda. Sonliqtanda elimizde úzliksiz tálim sistemasin jetilistirip bariwǵa turaqli diqqat-itibar qaratilip kelinbekte.