Linkni bosib ko`ring


o‘qish va yozishni o‘rganib oldilar


Download 1.43 Mb.
Pdf ko'rish
bet36/84
Sana03.10.2023
Hajmi1.43 Mb.
#1690821
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   84
Bog'liq
10-uzb oson qo`llanma (to`liq)

o‘qish va yozishni o‘rganib oldilar 


Linkni bosib ko`ring : 
 
https://t.me/TARIX_TILSIMI
 
 
Alifboning o‘zgartirilishi. 
Sovet hokimiyatining dastlabki o‘n yilliklarida O‘zbekistonda imlo 3 marta o‘zgartirildi. Bu holat 
tub aholini savodsiz qilishga, uning asriy qadriyatlaridan mahrum qilib, sovet madaniyati ruhida 
tarbiyalashga hamda ruslashtirish siyosatini amalga oshirishga mo‘ljallangan edi. Ma’lumki, 
islom dini mintaqaga kirib kelgach, asrlar davomida yurtimizda yaratilgan asarlar arab 
alifbosidagi eski o‘zbek tilida yozilgan edi. Ahmad Yassaviy, Sakkokiy, Lutfiy, Alisher Navoiy
Bobur singari mashhur shoirlar 500 – 800 yillar oldin o‘zbek tilida, biroq arab imlosida o‘z 
asarlarini yozganlar. Bolsheviklar esa bunday adabiyotdan voz kechib, sovet adabiyotini va 
proletar madaniyatini yaratishgan 
№ 
Alifboning o`zgartirilish bosqichlari 

1921-1922-
yillar 
dastlab arab imlosi isloh qilinib, ancha soddalashtirildi. 
 

 
1929-yil may 
Samarqandda o‘tgan O‘zbekiston adiblari, imlochilari va yetakchi 
ziyolilari konferensiyasida o‘zbek yozuvini arab grafikasidan lotin 
grafikasiga o‘tkazish haqida qaror qabul qilindi 

1929-yil 10-
avgust 
O‘zbekiston SSR Maorif xalq komissarligi hay’ati tomonidan lotin 
grafikasiga o`tkazish tasdiqlandi 

1929-yil 1-
dekabr 
O‘zbekistonda arab alifbosidan lotin yozuviga o‘tildi. 
 

 
1940-yil 8-may 
O‘zbekiston SSR Oliy Soveti III sessiyasida matematik 
olimToshmuhammad Qori-Niyozovning ma’ruzasi bo‘yicha lotin 
yozuvidan kirill (rus grafikasi) asosidagi o‘zbek yozuviga o‘tish 
to‘g‘risida qaror qabul qilindi 
Sovet hokimiyati lotin grafikasiga o‘tish orqali arab tilida yaratilgan islom dinining asosi 
Qur’oni karim va hadislarga hamda boshqa kitoblarni yo‘qotishni ko‘zlagan bo‘lsa, 
kirillitsaga o‘tish asnosida turkiy tilli sovet respublikalarini lotin imlosidan 
foydalanayotgan Turkiya va boshqa davlatlarning ta’siridan 
saqlab qolmoqchi, o‘zbek xalqi bilan qardosh turk xalqi o‘rtasidagi aloqalarniyo‘qotmoqchi 
bo‘ldi. Shuningdek, O‘zbekiston va sovet Sharqidagi respublikalarni ruslashtirish 
jarayoni o‘zining so‘nggi bosqichiga qadam qo‘ydi 

Download 1.43 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   84




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling