Linuks operatsion tizimi tarixi (muallif: Ilhom Teshaboyev)

Chipsetlar ishlab chiqaruvchilar haqida

Chipsetlar ishlab chiqaruvchilarning o’zlari ko’p emas, Intel platformasi uchun chipset ishlab chiqaruvchi asosiy kompaniyalar Intel, VIA, SIS, ALI kompaniyalari hisoblanadi.

AMD platformalari uchun esa: AMD VIA, SIS, ALI, n Vidia yaqindan esa ATI ham Intel protsessorlari uchun eng yaxshi chipsetlarni Intel kompaniyasining o’zi ishlab chiqaradi. Intel Pentium!!! va Celeron (Socket 370) protsessorlari uchun i815 E (integratsiyalashgan video adaptori bilan va AGP4x porti mavjud) va i815 EG (integratsiyalashgan video adaptor bilan va AGP porti yo’q) chipsetlari ko’proq mos keladi. Socket 370 uchun integrallashtirilgan eng yaxshi chipset VIA 694 chipseti hisoblanadi.
Integrallashtirilgan video adaptorli yoki yo’q degani nimani bildiradi? Gap shundaki, chipsetning o’zi ko’p ishlab chiqaruvchilar video adaptorlar integrallashtiradilar, lekin odatda o’rtacha va xatto past sifatli va imkoniyatlarini kiritadilar.
Аgarda siz 3D grafikadan foydalanuvchi qo’shimchalar bilan ishlamasangiz vidio qurilmangiz va zamonaviy 3 o’lchovli o’yinlar o’ynamasangiz unda integratsiyalashtirilgan platalar yaxshi va arzondir. Lekin agarda siz keyinchalik yanada rivojlangan 3D akselerator qo’shmoºchi bo’lsangiz, sistemali platangizda AGP porti yo’q bo’lishi mumkin va boshqa video platani o’rnatadigan joy bo’lmaydi. Bazan materinskiy platada videoadapter ham o’rnatilgan bo’ladi va AGP porti ham bo’ladi.
INTEL sockert 478 (Pentium 4 va seleron) protsessorlari uchun INTEL 845 chipsetlari eng mos keluvchilari hisoblanadi.
Shu bilan birga bu chipset turli modifikatsiyalarda bo’ladi: i 845 g4 o’rnatilgan videoadapterga ega: i 845 D DDR xotira bilan ishlay oladi va AGP portiga ega. (Аniqrog’i o’rnatilgan videoga ega emas). Bugungi kunda i 845 PE chipseti eng ilgarilab ketgan hisoblanadi, uning sistema shinasi 533 MGts chastotada ishlaydi. Va yangi pentium 4 protsessorlarini Hyper -Threading texnologiyasi asosida ishlaydi. SIS 645 (va modifikatsiyalari) chipsetlari ham yaxshi ishlaydi, biroq baribir i 845 chipseti eng yaxshisi hisoblanadi.
AMD protsesorlari uchun - hammasi aksincha. AMD uz protsesorlari uchun chipsetlar ishlab chiqarsa ham ikki protsessorli sistemali platalar uchun ko’proq AMD-760 MRX chipseti qo’llaniladi. AMD Sockert A platformasi uchun eng yaxshi chipseti deb VIA chipsetlari hisoblanadi. Eng mash³ur va keng tarqalgan chipsetlar deb, VIA Apollo KT266 va uning modifikatsiyasi KT266 А chipsetlari hisoblanadi, ular plata konstruktsiyasiga qarab SDRAM PC-133 yoki DDR 266(PC-2100) xotirasini ta`minlashlari mumkin hamda chipsetning modifikatsiyasiga qarab, videoadapter ham o’rnatilgan bo’ladi.
AMD platformasi uchun eng yaxshi VIA chipseti bu VIA Apollo KT333 chipseti hisoblanadi, u DDR 333(PC-2100) xotirasini ta`minlaydi va o’tkazish imkoniyati 533 Mbayt/sek bo’lgan yuqori mahsuldor V-Kink shinasiga ega.
AMD platformasi uchun boshqa mashhur ishlab chiqaruvchi nVidia kompaniyasi hisoblanad i- 3D-akseleratorlari (va Force) ishlab chiqarish bo’yicha eng mashhur hisoblanadi.
nVidia GeForce 2MX200 bazasida o’rnatilgan videoadapterlarli n Force 420 (D) chipsetini ishlab chiqardi. n Force chipseti bazasidagi materinskaya platalar judda qimmat bo’ladi, shuning uchun VIA KT266 chipseti bazasidagi qimmat bo’lgan platani sotib olib alohida videoplata olgan yaxshiroq (xatto ¢sha GeForce2MX200 bazaliligini, lekin bugungi kunda balki GeForce4MX420 olgan eng to’g’risi bo’lishi mumkin, lekin bu haqda keyinroq fikr yuritamiz).SIS kompaniyasi ham yomon chipsetlar ishlab chiqarmaydi - SIS 735, SIS740, SIS745, oxirgi chipset (SIS745) DDR333 (RS -2700) xotirasini ta`minlaydi va 533 M bayt\sek. O’tkazish imkoniyatiga ega bo’lgan MuT104 o’z shinasiga ham ega.(to’g’ri, shuni ham aytib o’tish kerakki, 266 M bayt/sek. O’tkazish imkoniyati ko’plab masalalar uchun juda ham etarlidir.