(13.3-rasm) 13.3-rasmda tushunarli bo‘lishi uchun linza qalin qilinib chizilgan. Bundan buyon qilinadigan hisoblarda S1 va S2 nuqtalar ustma- ust tushadi, deb faraz qilib, ularni S harfi bilan belgilaymiz. Hamma masofalarni S1 va S2 bilan deyarli ustma-ust tushadigan S nuqtadan boshlab hisoblaymiz. S nuqta linzaning optik markazi deb aytiladi. S dan o‘tuvchi har qanday paraktsiol nur sinmaydi desak bo‘ladi. Haqiqatdan ham, linzaning bunday nurlar o‘tayotgan joydagi ikkala sirtini (qismini) parallel deb hisoblash mumkin, shu sababli bu qismlardan o‘tganda nur o‘z yo‘nalishini o‘zgartirmaydi. Optik markazdan o‘tadigan nurni biz linzaning optik o‘qi deb ataymiz. O‘qlarning ikkala sirt markazlaridan o‘tadigani bosh o‘q deb, qolganlari yordamchi o‘qlar deyiladi. Nurning ikkinchi sferik sirtda sinishi sindirish ko‘rsatkichi n bo‘lgan yaxlit shishada sirt uchidan SC=a masofada (13.3-rasm) S tasvir hosil qilgan bo‘lar edi, shu sababli tenglik o‘rinli bo‘lar edi. Bu yerda R1-linzaning birinchi sirtining egrilik radiusi. Ikkinchi sirt uchun S tasvir mavhum yorug‘lik manbaidek bo‘ladi. Nur linzaning ikkinchi sirtida singandan keyin bu manbaning tasviri linzadan masofada joylashgan B no‘qtaga tushadi. Bu yerda yana formula qo‘llaniladi. R2-ikkinchi sirt radiusi. n1=n2 bo‘lgani (linzaning ikkala tomonida havo bo‘lgani) sababli qo‘yidagi tenglamalar o‘rinli.
Do'stlaringiz bilan baham: |
