Ллмлмллмщм0Buyrak tosh kasalliklarida qo’llaniladigan ayrim dorivor o’simliklar

2.2. Buyrak tosh kasalliklarini viloyatlar bo’yicha tarqalishi

O’zbekistonda buyrak tosh kasalliklarning viloyatlarda uchrash chastotasi

(Respublika Ixtisoslashgan Urologiya markazi ma’lumotlari 2000-yil)

Viloyatlar	Tarqalganligi %
Qoraqalpog’iston	7,7
Sirdaryo	6,9
Buxoro	8,5
Surxondaryo	3,5
Toshkent vil.	1,9
Samarqand	1,9
Farg’ona	2,1
Xorazm	0,8
Toshkent sh.	0,9

Buyraktoshkasalligining 70% mehnatgalayoqatli 20-50 yoshliaholio’rtasidauchrashivaurologikstatsionarlardagi 30-40% koykaningbuyraktoshkasalligigachalinganbemorlarbilanbandligi [TiktinskiyO. L., 2000.] bukasallikningiqtisodiyahamiyatinioshiradi.

Buyrak tosh kasalligining zamonaviy davolash usullari:

• 
  Ochiq operativ amaliyot;
  
• 
  Laparoskopik operativ amaliyot;
  
• 
  Distatsion zarb- to’lqinli litotripsiya;
  
• 
  Rentgenendoskopiya amaliyotlari.
  

Ochiq operativ muolajalar travmatik, operatsiyadan keying davri uzoq, asoratlar ko’p uchraydi va iqtisodiy jihatdan ko’p mablag’ talab qiladi [Vozianov A. F.,1997].

Buyrak tosh kasalligi qaytalanishi 50% hollarda kuzatiladi. Bu esa 20% bemorlarda buyrak yetishmovchiligi kabi og’ir asoratlarga olib kelishi mumkin. Kasallik qaytalanishini oldini olishda ikkilamchi profilaktikaning ahamiyati katta, u qaytalanishni (retsidivini) 50% dan 10% gacha kamaytiradi. Yevropa olimlarining izlanishlari shuni ko’rsatdiki, ikkilamchi profilaktika bemorlarni qayta davolanishga ketadigan xarajatlarni yiliga 170 mln. yevroga qisqartiradi. Shu bilan birgalikda bemorlarning ishga chiqmagan kunlari va ularga ishlamagan kunlari ham to’lanadigan ish haqqi hisobga olinganda yiliga 500 mln. yevro davlat byudjetidan tejab qolinadi [Strohmaier u.a. Urol 2000; 39:166-170].

Buyrak tosh kasalligi birlamchi va ikkilamchi profilaktikasi bu kasallikka qarshi kurashishning asosiy usuli hisoblanadi. Buyrak tosh kasalliklarini birlamchi va ikkilamchi profilaktikasini dorivor o’simliklar va sog’lom turmush tarzi bilan olib borilsa kimyoviy preparatlarga nisbatan yaxshi samara beradi. Buyrak tosh kasalliklarini kimyoviy preparatlar yoki yuqorida qayd etilgan usullar bilan tez va oson davolash mumkin, lekin bu kimyoviy preparatlar buyrak tosh kasalliklariga foyda keltirgani bilan boshqa organlarga salbiy ta’sir ko’rsatishi mumkin. Shuning uchun aholida bu kasallikka davo bo’ladigan respublikamiz hududida tarqalgan dorivor o’simliklar haqida ma’lumotlar yetarli bo’lsa muammo oson hal bo’ladi.