Logistika axborot tizimi Axborot oqimlari

Tizimli yondashuv tamoyillariga muvofiq, har qanday tizim avvalo tashqi muhit bilan bog'liq holda, shundan keyingina uning tuzilishi doirasida o'rganilishi kerak. Ushbu tamoyil - tizimni nashr etish bosqichlari bo'yicha izchil taraqqiyot - logistika axborot tizimlarini loyihalashda kuzatilishi kerak.
Kichik biznesda qo'llaniladi Axborotni qo'llab-quvvatlash birlamchi va ikkilamchi bo‘lish mumkin.
Asosiy funktsiyalarga quyidagilar kiradi:
axborot massivlarini tashkil etish;
axborot oqimlarini tashkil etish;
axborotni yig'ish, saqlash, qayta ishlash va tashish jarayonlari va vositalarini tashkil etish.
Axborot massivlarini tashkil qilishda yagona hujjat tizimlari va tasniflagichlar qo'llaniladi, ularning yordamida ma'lumotlar bazalarini tartibga solish uchun ma'lumotlarning tuzilgan massivlari qo'llaniladi.
Axborot oqimlarini tashkil qilish funktsiyalari quyidagi boshqaruv tartib-qoidalari bilan taklif etiladi:
maxsus funksiyalar va boshqaruv vazifalariga muvofiq axborot manbalari va iste’molchilarini aniqlash;
axborot tarkibini, uning aylanish chastotasini va taqdim etish shakllarini aniqlash;
hujjat aylanishini rivojlantirish;
axborot oqimlarini tashkil qilish uchun texnik vositalar majmuasidan foydalanish;
hujjatlarni rasmiylashtirish, rasmiylashtirish, ro'yxatdan o'tkazish, kelishish va tasdiqlash tartibini belgilash.
Axborotni yig'ish, saqlash, qayta ishlash va tashish jarayonini tashkil etish quyidagilarni o'z ichiga oladi: texnologik jarayonlarni zarur texnik vositalar bilan ta’minlash;
bo'limlar va alohida ijrochilar o'rtasida ma'lumotni tayyorlash va uni olingan joydan iste'molchiga o'tkazish bo'yicha vazifalarni taqsimlash.
Axborot ta'minoti quyi tizimining ikkilamchi vazifalari boshqaruv xodimlarini ilmiy - texnik ma'lumotlar fan, texnika, iqtisodiyot, ishlab chiqarish texnologiyasining so‘nggi mahalliy va xorijiy yutuqlari, menejment sohasidagi ilg‘or mahalliy va xorijiy tajriba haqida.
Shubhasiz, yuqoridagi funktsiyalarni bajarish uchun axborot ta'minoti quyi tizimi to'g'ri tashkil etilishi kerak. Axborot ta'minoti quyi tizimi faoliyatining o'ziga xosligi shundaki, u o'z faoliyati davomida tashkilotning barcha funktsional quyi tizimlariga ta'sir ko'rsatishi kerak. Shunday qilib, darhol savol tug'iladi: ushbu quyi tizim korxona ierarxiyasida qanday o'rinni egallashi kerak?
Hozirgi vaqtda korxonalarda axborot ta'minoti quyi tizimini tashkil etishning uchta varianti mavjud:
markazlashtirilgan;
markazlashmagan;
ixtisoslashgan.
Markazlashtirilgan tashkil etish usuli bilan barcha axborot texnologiyalari faoliyati bir bo'limda (bo'limda) jamlangan va bevosita kompaniyaning axborot tizimlari va texnologiyalari uchun mas'ul bo'lgan yuqori rahbariyatiga hisobot beradi.
Markazlashtirilgan tashkil etish usulining afzalligi yangi axborot tizimlari va texnologiyalarini joriy etishda yuqori samaradorlikni ta’minlashdan iborat. Kamchiliklari boshqaruv apparatini saqlashning yuqori xarajatlarini o'z ichiga oladi.
Axborotni qo'llab-quvvatlash quyi tizimini tashkil etishning markazlashtirilmagan usuli bilan turli funktsional birliklarning mutaxassislari har biri o'z yo'nalishi bo'yicha axborot tizimlarini boshqarish funktsiyalarini bajaradilar.
Tashkilotning ushbu usulining afzalligi - axborot tizimlari menejerining predmeti bo'yicha bilimlarning yuqori darajasi, kamchiliklari - turli quyi tizimlarda bir xil turdagi vazifalar va funktsiyalarning takrorlanishi.
Tashkilotning ixtisoslashtirilgan usuli bilan axborot tizimlari (texnologiyalari) bo'limi mavjud emas. Avtomatlashtirilgan tizimni joriy qilish zarurati tug'ilsa, ushbu tashkilotlar ixtisoslashgan firmalar bilan bog'lanib, shartnoma asosida ishlarni bajaradilar. Bu sohada o'z mutaxassislariga ega bo'lmagan kichik tashkilotlar uchun odatiy holdir axborot texnologiyalari to'liq vaqtda ishlash va maslahatchilarni ishga olish.
Afzallik bu usul axborot ta'minoti quyi tizimini tashkil etish - bu ilmiy va uslubiy ishlanmalarning yuqori darajasi, kamchilik - ob'ektning barcha o'ziga xos xususiyatlarini hisobga olishning murakkabligi.
Korxonada axborot ta'minoti quyi tizimini tashkil etishning u yoki bu usulini tanlash ko'plab omillarga va birinchi navbatda tashkilotning hajmiga, boshqaruv tizimiga, undagi biznes jarayonlariga va bo'sh mablag'larning mavjudligiga bog'liq. Shuni ta'kidlash kerakki, axborotni ta'minlash quyi tizimi hozirda shunday ixtisoslashuv darajasiga etganki, uni tashkil etishga jiddiy e'tibor berishni talab qiladi. Zamonaviy rahbarlar buni tushunishadi va har qanday tashkilot, hatto eng kichiki ham axborot xizmatlariga ega.

5. Logistikada axborot texnologiyalari

Kompyuter texnologiyalari va zamonaviy dasturiy ta'minotdan foydalanish boshqaruv qarorlarini qabul qilish tezligi va sifatini sezilarli darajada oshirishi mumkin. Logistika va uning rivojlanishining hozirgi holati ko'p jihatdan biznesning barcha sohalarida axborot va kompyuter texnologiyalarining jadal rivojlanishi va joriy etilishi tufayli shakllandi. SDP, JIT, DDT va boshqalar kabi logistika kontseptsiyalarining (tizimlarining) ko'pchiligini amalga oshirish yuqori tezlikda ishlaydigan kompyuterlar, mahalliy tarmoqlar, telekommunikatsiya tizimlari va axborot dasturlarisiz amalga oshirilmaydi.
Logistika tizimining elementlari, logistika tizimi va tashqi muhit ichida va ular o'rtasida aylanib yuradigan turli xil axborot oqimlari o'ziga xos logistika axborot tizimini tashkil qiladi, uni xodimlar, uskunalar va protseduralardan (texnologiyalardan) iborat interaktiv tuzilma sifatida aniqlash mumkin. logistika tizimini rejalashtirish, tartibga solish, nazorat qilish va tahlil qilish uchun logistika boshqaruvi tomonidan foydalaniladigan tegishli ma'lumotlar.
Agar axborot tizimi axborotni avtomatlashtirilgan qayta ishlashni amalga oshirsa, texnik yordam o'z ichiga oladi kompyuter texnologiyasi va kompyuterlarning o'zlari orasidagi aloqa vositalari.
Logistikaning ishlab chiqarishni boshqarish sohasiga keng kirib borishi ko'p jihatdan materiallar oqimini boshqarishni kompyuterlashtirish bilan bog'liq. Kompyuter turli xil ixtisoslikdagi ishchilar uchun kundalik mehnat quroliga aylandi, odamlar uni boshqarishni o'rgandilar, bunga ishonishdi. Kompyuter dasturlari har bir ish joyida axborotni qayta ishlashning murakkab masalalarini hal qilish imkonini beradi. Mikroprotsessor texnologiyasining bunday qobiliyati material oqimini boshqarishga tizimli nuqtai nazardan yondashish imkonini beradi, logistika jarayonining turli ishtirokchilari o'rtasida katta hajmdagi ma'lumotlarni qayta ishlash va o'zaro almashishni ta'minlaydi.
Korxonada logistika funktsiyalarini amalga oshirishda ish dasturining asosiy yo'nalishlari quyidagilardan iborat:
dasturiy topshiriqni amalga oshirish uchun texnik vositalar belgilanadi;
sifat tavsiflariga qo'yiladigan talablar tuziladi va moliyaviy va mehnat resurslarining zarur miqdori aniqlanadi;
dasturiy vazifalarni shakllantirishning asosiy usullarini aniqlash;
dasturiy vazifalarni amalga oshirishning tashkiliy shaklini tanlash;
bosqichlar va ishlarni amalga oshirish uchun tarmoq modelini tuzish;
baholash mezonlari va harakatlar uchun motivatsiya tizimini ishlab chiqish;
ishlarning borishini nazorat qilish, hisobga olish va baholashni tashkil etish.
Mantiqiy tizim ishlab chiqarishda uning joriy ishlab chiqarish va tijorat jarayonlariga integratsiyalashuvi uchun sharoit yaratilgandagina samarali bo'ladi. Ushbu muammo ishlab chiqarishning ma'lum bir turiga va uning hajmiga va korxonalar ishlab chiqarish tarkibining boshqa xususiyatlariga mos keladigan axborot bazasini yaratish orqali hal qilinadi.
Bu, shuningdek, mablag'larning "joriy ko'rib chiqishlari" (haqiqiy va rejalashtirilgan buyurtmalar mavjudligi, ishlab chiqarishning asosiy va oraliq omborlariga xizmat ko'rsatish) va muddatlar (etkazib berish, qayta ishlash, kutish, to'xtab qolish, bajarish muddatlari).
Ushbu ma'lumotlarni to'plash uchun butun zavod bo'ylab ishlab chiqarish tizimida "datchiklar va o'lchash asboblari" mavjud bo'lib, ular davom etayotgan jarayonlarning hajmi va vaqtini nazorat qiladi.
Mantiqiy tizim o'z kompyuter tarmog'iga quyidagi talablarni qo'yadi:
avtotransport vositalari va ishlab chiqarish vositalari to'g'risidagi ma'lumotlar va ma'lumotlarni tez va ishonchli, afzal avtomatlashtirilgan yig'ish;
har bir lahzada korxonaning har bir bo'limi uchun ishlab chiqarish jarayonlarining borishi to'g'risidagi dolzarb ma'lumotlarni o'z ichiga olgan ichki qarorlarni qo'llab-quvvatlash axborot tizimini tarkibiy tuzilish.
Hozirgi vaqtda hamkorlar o'rtasida qog'ozsiz axborot almashish texnologiyalari keng tarqalgan. Transportda, aloqa kanallari (Internet) orqali yukga (ayniqsa, xalqaro tashishda) hamrohlik qiluvchi ko'p sonli hujjatlar o'rniga, har bir jo'natilgan birlik to'g'risida tovarning barcha xususiyatlarini va unga zarur bo'lgan rekvizitlarni o'z ichiga olgan yuk bilan sinxron ravishda uzatiladi. Bunday tizim yordamida yo‘nalishning barcha uchastkalarida istalgan vaqtda yuk haqida to‘liq ma’lumot olish va shu asosda boshqaruv qarorlarini qabul qilish mumkin. Logistika tizimi yuk jo'natuvchiga transport xizmatlari holati va transport yukini aks ettiruvchi fayllarga kirish imkonini beradi.[
Tovar ishlab chiqaruvchilar va yirik do'konlar o'rtasida avtomatik hujjat almashinuvi mumkin, shu jumladan tovarni ishlab chiqaruvchidan xaridorga to'g'ridan-to'g'ri jo'natish paytida schyot-fakturalar va jo'natish idoralari almashinuvi. Qog'ozsiz aloqa texnologiyasi yordamida xaridor to'g'ridan-to'g'ri xarid buyurtmalarini berishi mumkin.
Elektron ma'lumotlar almashinuvi - bu kompyuterlar yordamida kompaniyalar o'rtasida aloqa o'rnatish, turli kompaniyalar kompyuterlari o'rtasidagi o'zaro aloqani bevosita tashkil etadigan global va mahalliy kompyuter tarmoqlaridan foydalangan holda bitimlar tuzish imkonini beradigan jarayon. Ushbu imkoniyatlarni ro'yobga chiqarish uchun kompaniyalar standart birja bayonnomalarini tuzadilar va bir-birlari bilan shartnomalar tuzadilar.
· 1. Axborot logistikasining (IL) asosiy tushunchalari va ta’riflari.
· 2. Axborot oqimlarining tasnifi.
· 3. Logistikada axborotdan foydalanish ierarxiyasi.
· 4. Axborot va moddiy oqimlarning “munosabatlari”.
· 5. Dori vositalarida (shtrix kodlash) va axborot tizimlarida ma'lumotlarni aniqlash va saqlash usullari.

1.