Логистика

Transport faoliyati 
Transport 
activities 
Транспортная 
деятельность 
Yo‘lovchilarni, 
bagajni, 
yuk 
bagajini, yuklarni, pochta va 
kuryer jo‘natmalarini avtomobil, 
temir yo‘l, havo, suv transport 
turlari va shartnoma asosida yoki 
boshqa 
qonuniy 
asoslarda 
bajariladigan 
boshqa 
xizmatlarning kombinatsiyasiga 
tashish 
va 
ularga 
xizmat 
ko‘rsatish bo‘yicha tashkiliy va 
texnologik 
operatsiyalarni 
bajarish bilan bog‘liq faoliyat 
Transport tashkiloti 
Transport 
organization 
Транспортная 
организация 
Transport 
faoliyatini 
amalga 
oshiruvchi yuridik shaxs 
Transport – logistika 
markazi 
 
Transport and 
logistics center 
Транспортно-
логистический 
центр 
Transport infratuzilmasi obyekti, 
shu jumladan transport bilan 
bog‘liq tayyorgarlik va tarqatish 
xizmatlarini, 
shu 
jumladan 
yuklarni va transport vositalari 
bilan 
boshqa 
operatsiyalarni 
saqlash, 
qayta 
ishlash 
va 
taqsimlashni amalga oshirish 
uchun 
mo‘ljallangan, 
unda 
joylashgan 
inshootlar 
bilan 
maxsus ajratilgan uchastka 
Transport kompleksi 
Transport 
сomplex 
Транспортный 
комплекс 
Kadrlarni 
tayyorlash, 
qayta 
tayyorlash 
va 
malakasini 
oshirish, shuningdek transport 
sohasi 
xodimlariga 
ijtimoiy-
maishiy va madaniy xizmat 
ko‘rsatish sohasidagi transport 
tashkilotlari, 
tashuvchilar, 
transport 
infratuzilmasi 
obyektlari, transport vositalari, 
tashkilotlar kompleksi 

---

247 
Avtomobilda tashishni 
tashkil etish 
Auto 
transportation 
Автомобильны
е перевозки 
Bular yuk va yo‘lovchilarni 
quruqlikdagi yo‘llar orqali 
transportda tashishdir . 
Havo transporti 
Air transport 
Воздушный 
транспорт 
Havo 
kemalar 
va 
ularning 
ishlashi uchun zarur bo‘lgan 
infratuzilmani o‘z ichiga olgan 
tushunchadir: 
aeroportlar, 
dispetcherlik va texnik xizmatlar 
. 
Temir yo‘l transporti 
Railway 
transport 
Железнодорож
ный транспорт 
Yuk va yo‘lovchilarni tashish 
temir yo‘l orqali g‘ildirakli 
transport vositalari bilan amalga 
oshiriladigan yer usti transport 
turi . 
Intermodal transport 
Intermodal 
transport 
Интермодальн
ые перевозки 
Bu bitta markazning yagona 
rahbarligi ostida tayyorlangan va 
amalga oshiriladigan bir nechta 
transport turlaridan foydalangan 
holda aralash transport . 
Yo‘nalish 
Route 
Маршрут 
Obyektning 
geografik 
yo‘nalishlarga 
yoki 
koordinatalarga nisbatan harakat 
yo‘nalishlari. 
Davriy tariflar 
Time based 
tariffs 
Повременные 
тарифы 
Mijozga ma’lum vaqt davomida 
harakatlanuvchi tarkibni taqdim 
etishda foydalaniladi . 
Kilometrlik tariflar 
Kilometer fares 
Покилометров
ые тарифы 
Ular harakatlanuvchi tarkibning 
modeli 
va 
turiga 
yurish 
masofasiga 
qarab 
to‘lovni 
ta’minlaydi. Ular shaharlararo va 
xalqaro 
transportni 
amalga 
oshirishda 
yoki 
transport 
vositalarining 
o‘zlari 
harakatlanayotganda (haydash, 
yetkazib berish va qaytarish, 
bo‘sh yurish va boshqalar) 
qo‘llaniladi. 
Buyumlar 
(kelishilgan)tariflari 
 
Piecework rates 
tariflari 
Сдельные 
тарифы 
Ular tashilayotgan yuk hajmini 
aniq hisobga olish mumkin 
bo‘lgan hollarda qo‘llaniladi, 
chunki 
bu 
transport 
vositalarining 
unumdorligini 
oshirish 
va 
xarajatlarni 
kamaytirishning 
obyektiv 
zarurligini keltirib chiqaradi, bu 

---

248 
 
Mavzu 6. Ishlab chiqarish logistikasi
. 
esa transportni amalga oshirishda 
ancha 
yuqori 
rentabellikni 
olishga imkon beradi. 
Orqali tashish 
Through 
transportation 
Сквозные 
перевозки 
Bu 
yukni 
zavoddan 
yoki 
jo‘natuvchining 
omboridan 
to‘g‘ridan-to‘g‘ri 
oxirgi 
manzilga 
yetkazib 
berishni 
anglatadi va xizmatlarning eng 
moslashuvchan turlaridan biridir 
Transport logistikasi 
Transport 
logistics 
Транспортная 
логистика 
Bu yetkazib berishni tashkil 
qilish tizimi, ya’ni har qanday 
moddiy narsalar, moddalar va 
boshqalarni 
bir 
nuqtadan 
boshqasiga optimal marshrut 
bo‘ylab o‘tkazish . 
 
O‘zbek tilida 
 
Ingliz tilida 
 
Rus tilida 
 
Atamaning leksik ma’nosi 
Jadval 
Schedule, 
picking 
График 
Mashinalarni kerakli qismlar va 
sotib olingan butlovchi qismlar 
bilan yig‘ishni ta’minlashning 
kalendar rejasi . 
Moddiy ehtiyojlarni 
rejalashtirish 
Material 
requirement 
planning 
Планирование 
материальных 
потребностей 
Bu g‘arbda keng tarqalgan 
mafkura, texnologiya va sanoat 
korxonalarini 
boshqarishni 
tashkil 
etishdir. 
Darhaqiqat, 
so‘nggi 35 yil ichida MRP 
standartlari 
butun 
xalqaro 
boshqaruv 
sivilizatsiyasini 
yaratdi. 
Yetkazib berishning
rejalashtirishgan hajmi 
Planned volume 
of deliveries 
Плановый 
объем поставок 
Bular ma’lum bir tarqatish 
markazi tomonidan kutilayotgan 
(rejalashtirilgan) yetkazib berish 
partiyalari. 
Naqd 
pul 
zaxiralarining prognoz qilingan 
qiymati 
hafta 
oxirida 
kutilayotgan zaxirasi darajasini 
tavsiflaydi. Ushbu ko‘rsatkich 
rejalashtirilgan o‘tgan haftaning 
oxiridagi zaxiraga teng. 
Ishlab chiqarish 
logistikasi 
Production 
logistics 
Производствен
ная логистика 
Korxona, 
(firma) 
ichidagi 
moddiy 
oqimlar 
harakati 

---

249 
jarayonini o‘z ichiga oladigan 
soha.
Ishlab chiqarish dasturi 
Production 
program 
Производствен
ная программа 
Rejalashtirish davrida korxonani 
rivojlantirishning 
asosiy 
yo‘nalishlari 
va 
vazifalarini, 
boshqa korxonalar bilan ishlab 
chiqarish, xo‘jalik aloqalarini, 
ishlab 
chiqarishning 
ixtisoslashuvi 
hamda 
kombinatsiyasining 
profilini,
darajasini aks ettiradi.  
Sotilgan mahsulotlar 
Products sold 
Реализованная 
продукция 
Bu buyurtmachiga jo‘natilgan, u 
tomonidan qabul qilingan hamda 
korxonaning 
to‘langan 
mahsulotlari, 
yetkazib 
beruvchining 
joriy 
hisobvarag‘iga 
tushgan 
mablag‘lar . 
Tarqatish uchun 
istemolni rejalashtirish 
tizimi 
Distribution 
requirements 
planning 
Система 
планирования 
потребностей 
для 
распределения 
Talabni 
maksimal 
darajada 
qondirish va zaxiralarni past 
darajada ushlab turish uchun 
ishlab chiqarish korxonasi yoki 
Markaziy ombordan tovarlarni 
tarqatish 
tarmog‘ining 
bo‘g‘inlariga 
o‘z 
vaqtida 
yetkazib berish muammosini hal 
qilish. 
Yetkazish vaqti 
Delivery time 
Срок поставки 
Shartnomada nazarda tutilgan,
belgilangan tovarlar, yuklarni 
yetkazib 
berish 
vaqti 
yoki
xaridorga 
tovarlar 
yetkazib 
berirish vaqti.
Surish tizimi 
Pushing system 
Толкающая 
система 
Bu ishlab chiqarishni tashkil 
etish tizimi bo‘lib, unda ishlab 
chiqarish uchastkasiga kiradigan 
mehnat obyektlari to‘g‘ridan-
to‘g‘ri ushbu bo‘lim tomonidan 
oldingi texnologik bo‘g‘indan 
buyurtma qilinmaydi. Moddiy 
oqim qabul qiluvchiga Markaziy 
ishlab chiqarishni boshqarish 
tizimidan uzatuvchi havolaga 
keladigan 
buyruq 
bo‘yicha 
"so‘riladi" .
Tortish tizimi 
Pulling system 
Тянущая 
система 
Bu ishlab chiqarishni tashkil 
etish tizimi bo‘lib, unda ehtiyot 
qismlar 
va 
yarim 
tayyor 
mahsulotlar 
kerak 
bo‘lganda
texnologik operatsiyaga oldindan
keyingiga topshiriladi . 

---

250 
Korxona zaxiralari 
rejasi ( ERP) 
Enterprise 
Resource 
Planning 
ERP 
(Планирование 
ресурсов 
предприятия) 
Bu korxonaning barcha asosiy 
biznes 
operatsiyalarini 
rejalashtirish, 
hisobga 
olish, 
nazorat qilish va tahlil qilishni 
avtomatlashtirish 
uchun 
integratsiyalashgan 
axborot 
muhitini (IP) yaratishga imkon 
beruvchi 
integratsiyalashgan 
ilovalar 
to‘plamidir. 
Korxonaning IIS asosi aynan 
ERP tizimlari hisoblanadi 
O‘z vaqtida, Just in 
Time (JIT) 
just in time 
JIT точно в 
нужное время 
Moddiy va axborot oqimlarini 
"Aniq va vaqtida" tamoyili 
bo‘yicha boshqarish 
MRP II  ishlab 
chiqarish resurslarini 
rejalashtirish 
Manufacturing 
resource 
planning 
Производство 
планирования 
рeсурсов) 
Materiallarga bo‘lgan ehtiyojni 
rejalashtirish tizimi, dunyodagi 
eng 
mashhur 
logistika 
tushunchalaridan 
biri 
bo‘lib, 
uning 
asosida 
ko‘plab 
mikrologik 
tizimlar 
ishlab 
chiqilgan va ishlaydi. MRP 
konsepsiyasi "Surish tipidagi" 
logistika tizimla-rini qurishga 
asoslangan. 
MRP 
II 
konsepsiyasining 
yanada 
rivojlangan paydo bo‘lishi va 
ERP 
sinfidagi 
dasturiy 
tizimlarning 
rivojlanishi, 
ularning 
narxining 
pasayishi 
MRP 
sinfidagi 
dasturiy 
mahsulotlarni juda kamdan-kam 
hollarda, 
qoida 
tariqasida, 
korxonalarning eskirgan axborot 
tizimlarining bir qismi sifatida 
topish mumkinligiga olib kelgan. 
KANBAN 
Kanban 
Канбан 
Moddiy va axborot oqimlarini 
"Aniq va vaqtida" tamoyili 
bo‘yicha boshqarish.
Ishlab chiqarish 
logistikasi 
Production 
logistics 
Производствен
ная 
логистика 
Moddiy 
tovarlar 
yaratadigan 
yoki 
moddiy 
xizmatlar 
ko‘rsatadigan korxona ichidagi 
boshqaruv jarayoni . 
Ishlab chiqarish 
iste’moli 
Manufacturing 
consumption 
Производствен
ное 
потребление 
Ishlab chiqarish ehtiyojlari uchun 
ijtimoiy mahsulotdan mehnat 
vositalari va mehnat obyektlari 
sifatida joriy foydalanish . 

---

251 
 
Mavzu 7. Tijorat logistikasi 
Ishlab chiqarish 
zahiralari 
Productive 
reserves 
Производствен
ные запасы 
Moddiy 
ishlab 
chiqarish 
sohasining barcha tarmoqlari 
korxonalarida ishlab chiqarish 
iste’moli uchun mo‘ljallangan 
zaxiralar . 
 
O‘zbek tilida 
 
Ingliz tilida 
 
Rus tilida 
 
Atamaning leksik ma’nosi 
Ishlab chiqaruvchilar 
Manufacturers 
Изготовителей 
Mahsulotni 
loyihalash, 
ishlab 
chiqarish, qadoqlash, markalash, 
tizimni 
yig‘ish, 
mahsulotni 
foydalanishga topshirishdan oldin 
moslashtirish 
uchun 
mas’ul 
bo‘lgan jismoniy va yuridik shaxs, 
ushbu operatsiyalarni yuqorida 
aytib o‘tilgan shaxsning o‘zi yoki 
uning nomidan uchinchi tomon 
amalga oshirish 
Tijorat 
Commerce 
Коммерция 
Lotin tilidan tarjima qilingan 
savdo degan ma’noni anglatadi, 
lekin kengroq tushunchadir