Логистика

KEYSLAR 
Keys № 1 Case Study (holat) - Kalamazudan JIT 
Jim Ballinger Michigan shtatining Kalamazoo 
shahrida "Transportdagi mini uylar" (Avtofurgondagi 
uylar) ishlab chiqaradigan o‘rta firmaning prezidenti edi. 

---

95 
O‘rta G‘arbdagi mahalliy bozordan asta-sekin firma milliy darajaga ko‘tarildi va o‘z 
ta’sirini hatto Janubiy Kaliforniya va yangi Angliyaga ham kengaytirdi. 
Bozor kengayishi bilan firma uchun ta’minot manbalari soni ham oshdi, asosiy 
yetkazib beruvchilar Janubiy Kaliforniya, Tinch okeanining shimoli-g‘arbiy qismida 
va Michigan shtatida joylashgan. Michigan shtatida kompaniyani tashkil etish 
to‘g‘risidagi qaror ikki sababga ko‘ra qabul qilindi: Birinchidan, Jimning 
avtomobilsozlik sohasida ishlagan sobiq hamkasblari, ikkinchidan, "Transportdagi 
mini uylar"ning eng katta tarkibiy qismi-transport vositasining o‘rnatilgan shassidir. 
Buni Amerikaning engil yuk mashinalari ishlab chiqaruvchilardan biridan sotib 
olinadi. 
Ushbu sohadagi boshqa firmalar singari, Jim kompaniyasi ham yakuniy 
mahsulotning juda kam qismlarini ishlab chiqargan. Aslida, mahsulot butunlay boshqa 
ishlab chiqaruvchilardan sotib olingan tarkibiy qismlardan yig‘ilgan. Biroq, alohida 
komponentlar transport vositasiga eng samarali o‘rnatiladigan aniq belgilangan tartib 
mavjud edi. Bir kuni Jimga ma’lum bo‘ldiki, butlovchi qismlarni tashish va saqlash 
xarajatlari ularni sotib olishning umumiy xarajatlarining ancha katta qismini tashkil 
qiladi va ularni sezilarli darajada kamaytirish vaqti kerakligini tushundi. U allaqachon 
"O‘z vaqtida" (JIT) tizimlari haqida eshitgan. U professional seminarda yozgan ba’zi 
yozuvlarga ko‘ra, JIT ishlab chiqarish tizimi Toyota Motor tomonidan 45 yil oldin 
ishlab chiqilgan. Bu tovar zaxiralariga alohida yondashuvni nazarda tutgan, bu esa o‘z 
navbatida ishlab chiqarishni tegishli tashkil etishni, mahsulot sifatini nazorat qilishni, 
yetkazib beruvchilar va distribyutorlar bilan munosabatlarni talab qiladi. JIT tizimining 
asosiy prinsiplari quyidagicha shakllantirilishi mumkin. 
1. Tovar zaxirasining o‘zi isrofgarchilikdir va shuning uchun uni minimal 
darajada ushlab turish kerak. 
2. Ishlab chiqarilgan va sotib olingan komponentlar uchun minimal 
to‘ldiriladigan zaxira bo‘lishi. 
3. Yarim tayyor mahsulotlarning minimal zaxirasini saqlash kerakligi. 
4. Ehtiyot qismlar va butlovchi qismlarni yetkazib berish tez-tez va kichik