Логистика

Logistikaning yetakchi roli 
Yevropa Ittifoqi mamlakatlari misolida transport va logistika markazlarining roli 
juda muhimdir. Gollandiyadagi ushbu markazlar faoliyatidan olingan daromadlar 
butun transport sektori daromadlarining 40% dan ortig‘ini, Fransiyada – 31%, 
Germaniyada – 25% ni tashkil qiladi. O‘rtacha, bu ulush Markaziy va Sharqiy 
Yevropaning barcha davlatlarida 30% ga etadi. Terminallar asosan aeroport yoki davlat 
chegarasi orqali o‘tish punkti yaqinida qurilgan. Ular xalqaro yuk tashish tugunlari 

---

110 
rolini bajaradilar. Shuningdek, ushbu markazlar xalqaro transport yo‘laklari kesishgan 
uzel nuqtalarida tashkil etiladi. 
O‘zbekiston logistika markazlari 
Ayni paytda butun Markaziy Osiyo bo‘ylab, shu jumladan Rossiya va Yevropa 
Ittifoqi mamlakatlarini Janubi-Sharqiy Osiyo, Xitoy va Yaponiya bilan bog‘laydigan 
O‘zbekiston orqali o‘tadigan savdo, transport va iqtisodiy ko‘prikni yaratish va 
mustahkamlash jarayoni davom etmoqda. 
Ushbu nuqtayi nazardan O‘zbekistonning noyob geostrategik joylashuvi 
zamonaviy ombor majmualari va logistika markazlari tarmog‘ini rivojlantirishning eng 
muhim jihati va rag‘batlantiruvchisi bo‘lib xizmat qiladi. Yaratilgan terminallar turli 
xil yuklarni yetkazib berish uchun logistika xarajatlarini sezilarli darajada kamaytirishi 
mumkin. Respublika orqali o‘tadigan yuklarning tranziti uchun qulay shart-sharoitlar 
yaratish va xalqaro tranzit yo‘nalishlarini rivojlantirishga ko‘maklashish masalasi 
O‘zbekiston uchun tobora muhim ahamiyat kasb etmoqda. O‘zbekistonning eng 
muhim logistika markazlariga quyidagilar kiradi. 
1) Navoiy xalqaro intermodal logistika markazi (HAB) 2008-yilda Navoiy 
shahri aeroportida ochilgan. Ushbu markaz Markaziy Osiyoning "Markazida" 
joylashgan va xalqaro transport uchun ideal mintaqaviy markazdir. Bu Markaziy 
Osiyoda amalga oshirilgan birinchi loyiha. 
Bugungi kunda Navoiy Markaziy Osiyodagi eng yirik havo yuk tashish terminali 
bo‘lib, yiliga 100 ming tonna yuk tashishga qodir. Hozirgi vaqtda yuk terminalining 
ishlov berish quvvati kuniga 300 tonnagacha, ammo uning unumdorligini 1000 
tonnagacha oshirish rejalashtirilgan. 
Aeroportni boshqarish, shuningdek, tarif siyosati, logistika va yo‘nalishlarni, shu 
jumladan avtomobil va temir yo‘llarni birlashtirish masalalarini hal qilish Koreyaning 
Korean Air aviatashuvchisi tomonidan amalga oshiriladi. Navoiy aeroporti orqali 
Janubiy Koreya va Xitoydan Yevropaning Milan va Bryussel shaharlariga muntazam 
aviamarshrutlar o‘rnatilgan. Shuningdek, Navoiydan Dehli, Mumbay, Bangkok, 
Frankfurtga yuk tashish muntazam ravishda amalga oshiriladi. Dakka va Frankfurtga 
yuklarni tashish bo‘yicha charter dasturi muvaffaqiyatli faoliyat ko‘rsatmoqda va 
rivojlanmoqda. Kelajakda Yevropa va Osiyoga yangi reyslar ochiladi. 
2) Toshkent viloyatida joylashgan Angren xalqaro logistika markazi 2009 
yilning o‘rtalarida tashkil etilgan. Uning vazifasi Farg‘ona vodiysi viloyatlari va 
O‘zbekistonning boshqa mintaqalari o‘rtasida yil davomida kafolatlangan transport 
oqimini ta’minlashdan iborat. Ushbu logistika markazining asosiy yuklari GM 
Uzbekistan ishlab chiqargan avtomobillar, avtokomponentlar, kimyo va qishloq 
xo‘jaligi mahsulotlari, Farg‘ona neftni qayta ishlash zavodining neft mahsulotlari va 
boshqa tovarlardir. Angren markazining quvvati yiliga 4 million tonnagacha yukni 
tashkil etadi. Ushbu" quruq port " umumiy maydoni 184 ming. m
2
yuklarni qayta 
ishlash, saqlash, tashish va bojxona rasmiylashtiruvi bo‘yicha eng keng ko‘lamli 
xizmatlarni taqdim etishi mumkin. 
3) Toshkent xalqaro logistika markazi – United Cargo Center (UCC) 2017 yil 
mart oyida yangi tashkil etilgan OOO Interlogistics kompaniyasi negizida ochildi. 
Kompleks tovarlarni qabul qilish, saqlash, bojxona rasmiylashtiruvi va jo‘natish bilan 
bog‘liq barcha logistika xizmatlarini taqdim etadi. U asosiy mintaqaviy va xalqaro 

---

111 
transport yo‘nalishlarida joylashgan. UCC umumiy maydoni 18000 m2 bo‘lgan yopiq 
omborlarni, umumiy maydoni 800 m
2
bo‘lgan muzlatuvchi va muzlatgichlarni, 
umumiy maydoni 20000 m
2
bo‘lgan omborxonalarni, umumiy maydoni 22000 m
2
bo‘lgan konteyner maydonchalarini o‘z ichiga oladi. 
Shunday qilib, O‘zbekistonda transport-logistika markazlarining keng tarmog‘i 
mavjud. Afsuski, O‘zbekistonning barcha amaldagi terminallari zamonaviy talablarga 
javob bermaydi. Bugungi bozor haqiqatlari savdo va transport infratuzilmasini doimiy 
ravishda yaxshilash zarurligini taqozo etadi. Shu bois O‘zbekistonda eksport-import 
yuklarini saqlash, qayta ishlash, qadoqlash va taqsimlash bo‘yicha zamonaviy ombor 
komplekslarini yaratish jarayoni davom etmoqda. Yangi ombor terminallari barcha 
ichki yuk oqimlariga, shuningdek respublika orqali tranzit orqali o‘tadigan yuklarga 
xizmat ko‘rsatishi mumkin. Bunday holda, "Quruq port" funksiyalari bilan yaratilgan 
xalqaro 
transport 
va 
logistika 
markazlari 
xalqaro 
transport 
oqimlarini 
optimallashtirishda hal qiluvchi omil bo‘lishi mumkin.