Lot abstractio ajratish, mavhumlash) 1) butunning tomoni, momenti, boʻlagi, fragmenti, rivojlana olmagan, bir tomonlama, fragmentar (abstrakt) narsa

Tafakkur motivlari 2 xil bo‘ladi: 1) maxsus bilish motivlari; 2) maxsus bo‘lmagan motivlar. Maxsus bilish motivlarida shaxsni tafakkur faoliyatiga undovchi va uni harakatga keltiruvchi kuchlar bilish ehtiyojlari namoyon bo‘ladigan qiziqish va motivlardan iborat bo‘ladi. Maxsus bo‘lmagan motivlarda tafakkur sof bilish bilan bog‘liq bo‘lmagan qiziqishlar ta’sirida emas, balki ozmi-ko‘pmi tashqi sabablar ta’sirida boshlanadi. Masalan: talaba o‘z oldiga maqsad qo‘yib, bilishga qiziqib, unga ehtiyoj sezib a’lo baholarga o‘qisa, unda maxsus bilish motivlar amal qiladi. Agar talaba «2» olib stipendiya ola olmasligidan qo‘rqib o‘qisa, dars tayyorlasa (stipendiya ololmaslik – tashqi ta’sir) unda maxsus bilish motivlari amal qilmaydi. Lekin tafakkurning dastlabki motivlari qanday bo‘lmasin, tafakkur qilish jarayonida xususiy bilish motivlari ta’sir qila boshlaydi. Masalan: 1-sinf o‘quuvchisi onasi ta’sirida dars tayyorlayverishi natijasida sof bilish bilan bog‘liq bo‘lgan qiziqlar paydo bo‘ladi. Natijasida bola biror ehtiyojning ta’siri bilan fikr yuritadi va u faoliyat davomida chuqurlashadi.

• Tafakkur motivlari 2 xil bo‘ladi: 1) maxsus bilish motivlari; 2) maxsus bo‘lmagan motivlar. Maxsus bilish motivlarida shaxsni tafakkur faoliyatiga undovchi va uni harakatga keltiruvchi kuchlar bilish ehtiyojlari namoyon bo‘ladigan qiziqish va motivlardan iborat bo‘ladi. Maxsus bo‘lmagan motivlarda tafakkur sof bilish bilan bog‘liq bo‘lmagan qiziqishlar ta’sirida emas, balki ozmi-ko‘pmi tashqi sabablar ta’sirida boshlanadi. Masalan: talaba o‘z oldiga maqsad qo‘yib, bilishga qiziqib, unga ehtiyoj sezib a’lo baholarga o‘qisa, unda maxsus bilish motivlar amal qiladi. Agar talaba «2» olib stipendiya ola olmasligidan qo‘rqib o‘qisa, dars tayyorlasa (stipendiya ololmaslik – tashqi ta’sir) unda maxsus bilish motivlari amal qilmaydi. Lekin tafakkurning dastlabki motivlari qanday bo‘lmasin, tafakkur qilish jarayonida xususiy bilish motivlari ta’sir qila boshlaydi. Masalan: 1-sinf o‘quuvchisi onasi ta’sirida dars tayyorlayverishi natijasida sof bilish bilan bog‘liq bo‘lgan qiziqlar paydo bo‘ladi. Natijasida bola biror ehtiyojning ta’siri bilan fikr yuritadi va u faoliyat davomida chuqurlashadi.