Lot abstractio ajratish, mavhumlash) 1) butunning tomoni, momenti, boʻlagi, fragmenti, rivojlana olmagan, bir tomonlama, fragmentar (abstrakt) narsa

Tafakkur qilish jarayonida, ayrim fikr yuritish operatsiyalarida bizda

• Tafakkur qilish jarayonida, ayrim fikr yuritish operatsiyalarida bizda
• paydo bo‘ladigan fikrlar hukm tariqasida shakllanadi. Hukm – biror narsa
• (yoki biror kimsa) haqida biror nimani tasdiqlash yoki inkor qilish demakdir. Masalan, «Bu stol – yog‘och stol», «Tuyaqushlar ucha olmaydi», «Hamma fanlar foydali». Hukmda biror nima haqida yoki biror kimsa haqida
• tasdiqlangan yoki inkor qilingan narsa hukm mavzuyi bo‘ladi. Hukmlarda
• buyumda biror belgilarning borligi yoki yo‘qligi – uning boshqa buyumlar
• bilan bog‘lanishi va munosabatlari tasdiqlanadi yoki inkor qilinadi. Shu
• sababli hukmlar sifatiga qarab bir-biridan farq qilinib, tasdiqlovchi hukm va
• inkor qiluvchi hukm deb aytiladi. Shu hukmlarda tasdiqlangan yoki inkor
• qilingan narsalar esa hukmlarning mazmunini tashkil qiladi.
• Hukm mavzui va uning mazmuni idrok qilinishi, tasavvur etilishi va
• fikrga keltirilishi mumkin, ya’ni tushunchalar tarzida ifodalanishi mumkin. Binobarin, idroklar, tasavvur tushunchalar ikki elementining (mahsullarining) mazmunini hukmning psixologik (subyektiv) jihatini tashkil176
• etadi. Lekin elementlarning bu qo‘shilishini ularning assotsiatsiyalar asosida ketma-ket bir-biri bilan almashinish tariqasidagina tushunish
• yaramaydi. Bunda shunday bog‘lanish ham bo‘lishi mumkin. Lekin tasdiqlash yoki inkor qilishning o‘zidagi mazkur elementlarning bog‘lanishi
• hukm (fikr) spetsifikasini tashkil etadi.