Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti
Hakamlik sudlarini tashkil etish qoidalari
Download 1.34 Mb. Pdf ko'rish
|
|
4. Hakamlik sudlarini tashkil etish qoidalari Hakamlik sudlarini tashkil etish mexanizmi umumiy yurisdiksiya sudlaridan farqlanadi. Binobarin, hakamlik sudlari qandaydir bir tizimni tashkil etmaydi va bir-biriga bo‘ysunmaydi, aniqrog‘i, davlat sud tizimiga kirmaydi hamda nizolarni ko‘rib chiqish va hal qilishning “davlat 16 16 HAKAMLIK MUHOKAMASI sudlari”ga nisbatan muqobil shakli hisoblanadi. Qonunning “Hakamlik sudlarini tashkil etish” deb nomlangan 5-moddasida davlat hokimiyati va boshqaruv organlari hakamlik sudlarini tashkil etishi hamda hakamlik bitimi taraflari bo‘lishi mumkin emasligini to‘g‘ridan-to‘g‘ri belgilab qo‘yilishi ham uning davlat sudlaridan mustaqil ravishda faoliyat ko‘rsatishini kafolatlaydi. O‘zbekiston Respublikasida doimiy faoliyat ko‘rsatuvchi va muvaqqat hakamlik sudlari tashkil etilishi mumkin. Doimiy faoliyat ko‘rsatuvchi hakamlik sudlari yuridik shaxslar tomonidan tashkil etilib, ularning huzurida o‘z faoliyatini amalga oshiradi. Doimiy faoliyat ko‘rsatuvchi hakamlik sudi tashkil etgan yuridik shaxs uning tashkil etilganligi to‘g‘risidagi hujjatlar nusxalarini hakamlik sudi joylashgan erdagi adliya organiga yuborishi belgilangan. Yuridik shaxs doimiy faoliyat ko‘rsatuvchi hakamlik sudini tashkil etish haqida qaror qabul qilganida, doimiy faoliyat ko‘rsatuvchi hakamlik sudining qoidalarini, ya’ni nizomi va reglamentini, shuningdek hakamlik sudyalari ro‘yxatini tasdiqlaganida doimiy faoliyat ko‘rsatuvchi hakamlik sudi tashkil etilgan deb hisoblanadi. Shu bilan birga doimiy faoliyat ko‘rsatuvchi hakamlik sudi o‘z nomi yozilgan blanka va yumaloq muhrga, O‘zbekiston Respublikasi hududida hisob-kitob varaqlari, valyuta hisobvaraqlariga hamda boshqa bank hisobvaraqlariga ega bo‘lishi mumkin. Darhaqiqat, xalqaro tajriba shuni ko‘rsatadiki, doimiy faoliyat ko‘rsatuvchi hakamlik sudlari savdo palatalari, birjalar, tadbirkorlar va iste’molchilarning jamoat birlashmalari, boshqa tashkilotlar-yuridik shaxslar, ularning birlashmalari, uyushmalari, ittifoqlari tomonidan tashkil etilishi mumkin va ushbu tashkilotlar qoshida faoliyat ko‘rsatadi. Muvaqqat hakamlik sudlari esa yuridik shaxslar tomonidan emas, balki hakamlik bitimi taraflari o‘rtasida kelib chiqqan muayyan nizoni hal etish uchun taraflarning o‘z tashabbusi bilan tashkil etilib, nizo ko‘rib chiqilganidan keyin o‘z faoliyatini tugatadi. Muvaqqat hakamlik sudi tashkil etilganida hakamlik bitimi nusxasi va muvaqqat hakamlik sudi tashkil etilganligi to‘g‘risidagi xabarnoma mazkur sud joylashgan erdagi adliya organlariga hakamlik muhokamasi boshlanguniga qadar yuborilishi qonunda o‘z ifodasini topgan. Shuningdek, Qonunda adliya organlari zimmasiga doimiy faoliyat ko‘rsatuvchi hakamlik sudlari hisobini ro‘yxatdan o‘tkazish va muvaqqat hakamlik sudlarini hisobga olish vazifasi ham yuklatilgan. Shu bois doimiy faoliyat ko‘rsatuvchi hakamlik sudlari hisobi ro‘yxatdan o‘tkazilishi, muvaqqat hakamlik sudlari esa faqat hisobga olinishi zarur. |
