M-93-2 guruh talabasi: Sulaymonov Ro`zimurod

Baho shakllanishi

Rivojlangan mamlakatlarda baho o‘rnatishning uslubiyoti va amaliyoti

• Rivojlangan mamlakatlarda baholarga davlat tomonidan ta’sir etish usullari va metodlari turlicha, chunki bunda baholami shakllantirish milliy, iqlim, siyosiy, resurs va boshqa omillarga bog‘liq bo‘lib, jahon mehnat taqsimotida tegishli mamlakatning mavqeyini belgilab beradi. Baholami belgilash antimonopol qonunlar asosida amalga oshadi, tovar yoki xizmatlarga belgilangan baho sifati bo‘yicha nisbatan javob beradi. Chet mamlakatlarda raqobat baholaming belgilanishida asosiy o‘rin tutadi. Raqobat ishlab chiqaruvchilaming doimo tannarxni kuzatib turishlarini va resurslardan turlicha foydalanishni talab qiladi

AQSHda baholami tartibga solish va belgilashda antitrest qonunlari huquqiy asos hisoblanadi. AQSH Yustitsiya vazirligi, Antitrest boshqarmasi va Federal savdo komissiyasi kabi organlar baholar ustidan nazorat qiladi. Baholar asosan kompaniyalar tomonidan raqobat — bozor mexanizmi sharoitida belgilanadi. Shu bilan birga davlat baholari ham amal qiladi (energetika, aloqa tizimi va boshq.). AQSHda davlat tomonidan 5 — 10 % baho tartibga solib turiladi.

• AQSHda baholami tartibga solish va belgilashda antitrest qonunlari huquqiy asos hisoblanadi. AQSH Yustitsiya vazirligi, Antitrest boshqarmasi va Federal savdo komissiyasi kabi organlar baholar ustidan nazorat qiladi. Baholar asosan kompaniyalar tomonidan raqobat — bozor mexanizmi sharoitida belgilanadi. Shu bilan birga davlat baholari ham amal qiladi (energetika, aloqa tizimi va boshq.). AQSHda davlat tomonidan 5 — 10 % baho tartibga solib turiladi.

Hozirgi davrda ko‘pchilik rivojlangan mamlakatlarda antimonopol qonunlar turli ko'rinishlarda amal qilsa ham 29 ulaming mohiyati bitta — raqobatni qo‘llab-quwatlash va monopollashtirishni cheklashdan iborat. Raqobatni cheklashga qaratilgan harakatlar va bitimlarni taqiqlovchi qonunlar antimonopol qonunlar deyiladi. Bunday harakatlar va bitimlarga — bozoming bo‘linishi, baholarni vertikal yoki gorizontal cheklash, savdo diskriminatsiyasi kabilar kiradi.

• Hozirgi davrda ko‘pchilik rivojlangan mamlakatlarda antimonopol qonunlar turli ko'rinishlarda amal qilsa ham 29 ulaming mohiyati bitta — raqobatni qo‘llab-quwatlash va monopollashtirishni cheklashdan iborat. Raqobatni cheklashga qaratilgan harakatlar va bitimlarni taqiqlovchi qonunlar antimonopol qonunlar deyiladi. Bunday harakatlar va bitimlarga — bozoming bo‘linishi, baholarni vertikal yoki gorizontal cheklash, savdo diskriminatsiyasi kabilar kiradi.