M. A. Kamenskaya

1.5. HISOBLASH FANLARI
Английское слово «computeKompyuter — kompyuter nomi hosil bo'lgan inglizcha "compute" so'zi lotincha "computare" bilan bir xil ma'noni anglatadi:­hisoblash, hisoblash, hisoblash orqali aniqlang. Keyinchalik kompyuter deb nomlangan hisoblash moslamasi belgilarni manipulyatsiya qilish orqali raqamlarni manipulyatsiya qilish uchun mo'ljallangan edi. 1833 yilda kompyuterni ixtiro qilgan C. Babbage uni "analitik qurilma"deb atagan. "Kompyuter", "kompyuter" nomlari raqamli bo'lmagan vazifalarni ishlab chiqqandan keyin ham saqlanib qoldi. "Hisoblash" tushunchasi kengaytirilgan ma'noga ega bo'ldi. Agar biz­aqlli jarayonlar hisoblash jarayonlari deb aytsak, unda miya faqat raqamlarni qayta ishlaydi degani emas. Bu holda hisoblash operaning miyasi va kompyuteri ramzlarni­boshqarishini anglatadi.
Yuqorida ta'kidlab o'tilganidek, "hisoblash fani" nomi (ilgari­ko'proq hurmatga sazovor bo'lgan ko'plik — "hisoblash fanlari")­"ukadagi axborot" yoki "informatika"nomlari bilan sinonim deb hisoblanmasligi kerak. Shubhasiz, tushunmovchilik­"rinformation + automatique \ u003d \ u003d informatique"frantsuz tilidagi so'zinformatiquebirikmasidan kelib chiqadi. Hisoblash (kompyuter) fani fan sifatida paydo bo'ldi, uning vazifalari universal raqamli kompyuterni ishlab chiqish, dasturlash­, ishlash va qo'llab-­quvvatlashdir, aslida esa­kompyuterlarning yaratilishi — raqamli (diskret, ya'ni preralar bilan ishlaydigan­) raqamli va raqamli bo'lmagan to'plamlar) va analog (kodlashning uzluksiz, chiziqli bo'lmagan shakli bilan) elektrotexnika vakolatiga kiradi [74].
Shunday qilib, hisoblash fanlariga matematik­, texnologik va texnik yo'nalishlar,­nazariy ish (kompyuter ishini tushuntiruvchi kontseptual sxemalarni yaratish­) va innovatsion (yangi kompyuter tizimlari va amaliy dasturlarni qidirish) kiradi. Nazariy va innovatsion ishlar yarimo'tkazgichlar fizikasi, elektronika, klassik statik tahlil, matematik mantiq bo'yicha fundamental tadqiqotlar natijalariga asoslanadi­.
So'nggi yillarda­ma'lumotlarning semantik tomoniga murojaat qilmasdan mumkin bo'lmagan ma'lumotni mantiqiy qayta ishlash jarayonida tadqiqotlarning ulushi ortib bormoqda. Ushbu hodisa beshinchi­avlod kompyuterlarini ishlab chiqish boshlanishi bilan sezilarli darajada namoyon bo'ldi, ular qisman razvedka ip muammolarini hal qilishga qaratilgan­va unda asosiy rol ma'lumotlar bazalariga emas, balki bilim bazalariga beriladi. Bu tendentsiya "siz­raqamli" informatika fanini "semantik" informatika faniga yaqinlashtiradi [14].