М а з м у н ы I. Улы7ма б5лим

Command . com

Ке4ейтпе 1детте файлды4 келип шы2ы7ы, неге м5лшерленген, бир группа2а тийисли екенин билдиреди. К5пшилик д1ст6рий тизимлер конкрет типеги файллар конкрет ке4ейтпеге ийе болы7ы кереклигигин талап етеди. М1селен DOS операцион тизими 81м COM ке4ейтпели файлларды д1ст6р деп есаплайды. Темалы файллар ушын TXT dos кенейтпелерин ислетиу колайлы. Соны айтып отиу лазым, тек кенейтпелер менен парк етиуши атлар турли файлларды билдиреди. Маселен, COWF.C, COWF.PRT, COWF. OBT, COWF.EXE. К5п тар3ал2ан ке4ейтпелер т5мендегилер:
.BAT - буйрыклы файл .
.BAK – файлды4 нус8асы
.BAS-бейсик тилиндеги д1ст6р темасы
.PAS-паскал тилиндеги д1ст6р темасы
. DBF-ма2лы7матлар базасыны4 оператив файлы.
Компьютер ийили7ши 81м 3атты магнитли дисклар (вичестрлар)2ы жыйындылар менен безелген болады. Бирар дискке м6ражат ети7 ушын диск жирити7шилер латын алфавитини4 биринши 81риплери менен белгиленген. Мысалы, А,В,С,… 81риплерди диск жирити7ши аты менен де атаймыз.

Диск аты бир операцион тизим буйры2ында жазыл2ан еки точка менен биргеликте жазылады: С:, А:, 8.т.б. Ийили7ши дискеталар диск ж6рити7шилерди4 биринши А ат4а, екинши В ат3а (егер бар болса) ийе. Биринши 3атты диск С ат3а ийе. Айрым операцион тизимлер м1лим Мбайт сыйымлылы2ынан арты3 бол2ан винчестер бир неше сыйымлылы2ы 28-32 Мбайттан аспайту2ын дискилерге б5линеди.

Усы дисклер D, E, F, 81м та2ы бас3а атларды ал2ан. Соны4 ушын, компьютерде бир винчестер болса да, дислар саны 5-6 2а жети7и м6мкин. *1зирги к6нде дисклерди4 яд3а 3ойыл2ан шегара алып таслан2ан 81м тек ж1не компьютерлер тек бир диск3а ийе. Оны4 сыйымлылы2ы физик вичестерге жазыл2ан 81р бир файлды4 1лбетте ол жайлас3ан дискти4 аты болады. Ийили7ши дискларда ондай емес. Егер дискета А диск ж6рити7ши 3ойылса, файл 81м А дискта жайлас3ан деген г1пти айты7ымыз м6мкин.
Локал компьютер тарма3ларда 81м CD-ROM жал2ан2анда 81м дисклар менен жумыс к5ри7 м6мкин. Винчестрда мы4лап, о4 мы4лап, 81тте о4 мы4лап файлларды жайлатыры7 м6мкин. Егер олар бир усыл менен тематик группалар2а б5линбесе, сонша файллар менен ислеси7 3ыйын. Бир ат менен аталы7шы файллар группа котолог делинеди. Оларды айрым 8алларда директориялар (англичан тилинде «direktory»-адресс китабы, ма2лы7матнама с5зинен алын2ан) деп атайды. Мысал ушын, тема дискин-онда папкалардан ибарат 3утылар 81м айры3ша (3уты сыртында) папкалар са3ланы7ы м6мкин.
*1р бир 3утыда 5з н17бетинде айры3ша 3утылар 81м айры3ша папкалар жайлас3ан болы7ы м6мкин. №утылар, 3утышалар 81м папкаларга ат жазыл2ан этекеткалар жабыстырыл2ан болады. Енди к5з алды4ыз2а келтири4, папка - бул этекеткада жазыл2ан ат3а ийе бол2ан файл болса, айры3ша 3уты - бул, тема дисксни4 каталоги, 3утыша усы каталогыны4 каталог астындадыр. Каталоглар, файлларыны4 толы3 дизими 5зек каталогы н1тийжеси делинеди 81м сол каталог3а биринши д1режели каталоглар 81м айры3ша файллар жазылады.