М а з м у н ы I. Улы7ма б5лим

ЛАЗЕРЛИ КОМПАКТ ДИСКЛАР.
Лазерли компакт дисклар ушын диск журити7ши (CD-ROM) ни4 жумыс принципи ийили7ши дисклер ушын диск журити7шилерди4 жумыс принципине у3сас. CD–ROM ны4 лазерли 3алла33а 5згермес сызы3лы тезлик пенен 81рекетленеди, 81м м6йеш тезлик жа4е 3алла33аны4 радиал жайласы7ына 3арап 5згереди. Лазер нуры диск жолы таман ж6реди 81м арба ж1рдеминде фокусланады. №оршал2ан 3атламнан 5ткен нур диск ж6зини4 нурын 3айтары7шы альюмин 3атлам2а т6седи. Жолды4 бийик б5лими т6скен нур детектор2а 3айтады 81м нурды сези7ши диод т1репинен ж6ри7ши призма ар3алы 5теди. Егер нур жолы шун3ыр2а, т6ссе ол тар3алады 81м тар3ал2ан нурды4 ж6д1 кем б5леги ар3алы 3айтып, нурды сези7ши диод3а жетип келеди. Диодта нурли имплуслар2а айланады: жары3 нурланы7шылар н5ллерге айланады, шала нурланы7шылар ж1не – бир. Сондай етип ноль сыпатында. Текис ж1не бир классты 3абыл етеди.
CD-СOM ни4 5нимдарлы2ы 1детте они4 бир 7а3ытты4 5зинде ма2лы7матларды 6зликсиз 5злестири7деги тезлик 8арактеристикаларда 81м ма2лы7матларды4 жети7ди4 орташа тезлиги менен аны3ланады. Олар ылайы3лы т6рде Кбайт/с 81м мс бирликте 5лшенеди. Диск ж6рити7шилерди4 5нимдарлы2ын асыры7 ушын буфер яд (КЭШ яд) менен безеледи.
КЭШ ядларды4 стандарт формалары 64,128, 256, 512 81м 1024 Кбайт. Диск ж6рити7шини4 буфери ма2лы7матлары CD – ROM нан о3ы2анан со4, контроллер платасы, со4 орайлы3 азия процессор2а жибери7ге бол2ан 7а3ыт да7амында, 3ыс3а м6ддетке са3ла7 ушын айры3ша яд есапланады. Бундай буферлестири7 диск 3урылмасына ма2лы7матларды процессор2а киши му2дарда узаты7 имканын береди.
АУДИОАДАПТЕР. *1р 3андай мультимедиавий ЖК 3атарында аудиадаптерплатасы бар. Creative Labs фирмасы 5зини4 биринши аудиоадаптери Sound Blaster деп атал2аны ушын оларды к5бинесе «саундбластерлер» деп атайды. Аудиоадаптер тек компьютерге стерефоник да7сын 2ана емес, ал сырт3ы 3урылмалар2а да7ыс сигналларын жазы7 имканын береди. ЖК-ди4 дискли жыйындысы (простой) (аналоги) да7ыс сигналларын жазы7 м6мкин емес. Олар тек ракамлы сигналарды жазы72а м5лшерленген. Аудиоадаптер да7ыс сигналы д1режесине д17ирий р17иште аны3лап, онв ракамлы код3а айлантырып бери7ши аналог-ракамлы 5згерткишлерге ийе. Усы 3урылма сырт3ы 3урылма2а ракамлы сигнал к5ринисинде жазып 3ойылады. Усы 7акытта терис 7акытты 1мелге асыры7 ушын ракам–аналоглы 5згерткиш 3олланылады. Ол ракамлы сигналларды аналоглы сигналлар2а айлантырып береди. Фильтрация 3ылын2аннан со4 оларды к6шейтири7 акустик колонкалар2а узаты7 м6мкин.
МОДЕМ 81м факс-модемлер. Модем – телефон тарма2ы ар3алы компьютер менен 3атнас 3ылы7 имканын бери7ши 3урылмадир. Факс-модем-бул, факсимил 8абарларды 3абыл ети7 81м жибери7 имканын бери7ши модемдир. %зини4 сырт3ы к5риниси менен жайласы7 орнына 3арап модмлер ишки 81м сырт3ы модемлерге б5линеди. Ишки модемлер 81мме 7а3ыт системалы блок ишине орнатылату2ын электрон платадан ибарат. Сырт3ы модемлар – бул компьютер сыртында бол2ан 81м портлардан бирге жал2анату2ын автоном 3урылмадир. Со42ы жыллары модемлер факс-модемлерге бол2ан талап асып кетти. Модемлер бир компьютерден екиншисине 86жжетлер пакети жетерлише тез 5ткери7, электрон почта ар3алы байланы7 имканын береди. Сони4 менен бирге шет елли 81мкарлар менен бирге 3атнас 3ылы7 ушын глобал кмпьютер тарма2ы (Internet 81м бас3алар)2а кири7ди т1минлейди.
СКАНЕРЛЕР. Сканер-компьютерге тема, су7рет, слайд, фотосу7ретлер к5ринисиндеги су7ретлер 81м бас3а график 8абарларды автоматик т6рде кирити7ге м5лшерленген 3урылма. Сканерлерди4 т6рли моделлери бар. Е4 к5п тар3ал2ан – стол 6сти, планшетлихам ре4ли сканерлер.
ПЛОТТЕРЛЕР - бул шы2арылату2ын ма2лы7матларды 3а2азда су7рет яки график к5ринисинде к5рсети7 имканын бери7ши 3урылма.
!детте оны график жаса7шы (графопосроитель) деп аталады. Жо3арыда2ы 3урылмадан сырт3ы компьютер ма8аллий тарма33а жал2аны7ы имканын бери7ши тарма3 адаптери, диджит айзер, ж1не электрон планшет, джойстик, видиеоглаз, ракамлы фотоаппарат 81м видеокамера сыялы 3урылмалар жал2аны7ы м6мкин.