М а з м у н ы I. Улы7ма б5лим


КОМПЬЮТЕРДЕ МА2ЛЫ?МАТТЫ Д%РЕТИ? *!М СА№ЛА?


Download 1.88 Mb.
bet6/12
Sana15.02.2023
Hajmi1.88 Mb.
#1199393
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12
Bog'liq
Жеке компютер онын тик курыл хам програм таминлениуи

КОМПЬЮТЕРДЕ МА2ЛЫ?МАТТЫ Д%РЕТИ? *!М СА№ЛА?
Компьютерде исле7 берету2ын 81мме ма2лы7матлар элементи «гербишлер», ж1не 0 81м 1 ра3амлардан (битлер) ден д6зиледи. Усыдан со4 т5мендеги шынжыр пайда болады: бит- байт-файл католог-темалы диск.
Бит - 8абарды4 е4 киши б5леги болып, 0 81м 1 ра3амды берету2ын 8абарды билдиреди. Битти4 5лшеми оширилген-жа2ыл2ан, а7а-як, 5тирик-дурыс асыя3лы к5рсети7 м6мкин. Компьютер конкрет битлер менен айры3ша ж6д1 кем 8алларда жумыс к5ри7и м6мкин. !детте компьютер сегиз биттен ибарат 0 81м 1 ра3амлар комбинациясы менен ислейди. Бул комбинациялар байт деп аталады. Компьютерди4 81мме жумыслары-бул, байтлар топламын бас3арады. Байтлар компьютерге клавиатура2а яки дисклерден (айры3ша линиялар ар3алы) келип т6седи. Усыдан со4 д1ст6рди4 буйры2ы (операторлары) бойынша операторлар2а жумыс бериледи. Усылар 7а3ытша са3лап 81м жазып 3ойылады. З1р6р болса дисплей экран2а яки басып шы2ары7 3урылмасына 3а2аз шы2арылады. Байтларды4 6лкен топламы ушын 6лкен 5лшем бирликлери ислетиледи.
1 Кбайт (килобайт)=1024 байт
qМбайт (мегобайт)=1024 Кбайт=108576 байт
qГбайт (гигабайт )=1024 Мбайт
Сегиз разрядлы байтта2ы максимал екилик сан 1111х1111 ке тен. Егер онлы3 сана3 системасына 5ткизсек 255 пайда болады. Демек ноль менен биргеликте бир байтта 256 ты онлы3 санларын жазы7 м6мкин екен. Компьютер яды-бул, айры3ша электрон ячейкалары топламы болып, оларды4 81р бири ноль 81м бирлер комбинациясынан ибарат бир бит 8абарды са3лай алады. Ячейкалар 0,1,2,,,3200,32001 8..т.б. т1ртип ра3амлары менен номерленеди. Ячейканы4 номери сол ячейка2а жазып 3ойылады 81м байтты4 адресси делинеди. Со2ан итибар бери4 ячейка2а (байт) адреси 81м ячейка2а жайлас3ан 8абар (байт 3ыйматы) бир т6рли н1рсе емес.
Ячейка адреси (номери) 5згермейди, онда2ы 8абар 0 ден 255 ке шекем 5згери7и м6мкмн. Оператив ядта 8абар ислеп тур2анда 2ана ислейди. Компьютер жа2ыл2анда оператив яд3а операцион тизимди са3ланату2ын байтлар жазылады. (жукленеди). Усыдан со4 пайдаланы7шыны4 буйры2ы тийкарында оператив яд3а магнитли дискта 1мелий д1ст6рлер менен 81м олар2а исле7 берету2ын ма2лы7матлар ж6кленеди. Яд ячейкаларында2ы байтлар байтлар 81мме 7акыт 5згерип турады. Байтлар ячейкалар2а 5ткезиледи, олар 6стинде арифмети3 1ммеллер 81м бас3а жумыслар исленеди.
Жа4а д1ст6р ж6кленгенде оператив яд3а ма2лы7матлар тазасы менен алмасады. Магнитли диск3а жазыл2ан 81мме 8абар блоклар2а б5линету2ын 8алда болады. Бул блоклар байтлар топламынан ибарат болып, файллар деп аталады.
*1р бир файл 5зини4 белгиси (аты) на ийе болы7ы керкек. Усы ат бойынша инсан 81м операцион тизим файллары пар3лайды, танып алады 81м пайдаланады. Демек, файл – 3атты яки ийили7ши диск3а жазыл2ан ат байтлар тополамы. Файл узынлы2ы бир байттан о4лап Мбайт3а 5згери7и м6мкин. Файлларда компьютер исле7 бери7и м6мкин бол2ан ы3тиярий 8абар са3ланы7ы м6мкин.
М1селен, темалы 86жжетлер, д1ст6рдин темасы, ш1ртли кодлар, машина тилиндеги д1ст6рлер 81м бас3алар. Т6рли д1ст6рлерди4 исле7и н1тийжесинде 81м диск файллар пайда болы7ы м6мкин. Файллар т6рлери бойынша темалы 81м темалы болма2ан файллар2а б5линеди. Темалы файллар экранда о3ы7 81м басып шы2ары7 3урылмасын узаты72а м5лшерленген алфавит ра3амлы 8абар са3ланады. Темалы файллар компьютер технологиялврында айры3ша роль ат3арады. Файл аты еки б5лимнен ибарат болады: аттын 5зи 81м ке4ейтпеси. Ке4ейтпе 3атнаспа7ыда м6мкин. Атты4 5зи 4 81м 8 ге шекем, ке4ейтпе ж1не 1 ден 3 ке шекем белгиден ибарат болы7ы м6мкин. Кенейтпе атты «.» менен ажыратылады.
Мысал.:RA
Test :txt

Download 1.88 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling