M. Dáwletov, Sh. Allaniyazova, D. Seytqasımov, A. Dáwletova


menen otır. 79 101-shınıǵıw


Download 1.37 Mb.
Pdf ko'rish
bet55/96
Sana23.10.2023
Hajmi1.37 Mb.
#1716665
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   96
Bog'liq
8-klass Qaraqalpaq (Mamleketli) tili

menen otır.


79
101-shınıǵıw. Kóshirip jazıń. Sın pısıqlawıshlardıń astın sızıp, 
olardıń qanday sóz shaqapları arqalı bildirilgenin hám bayan-
lawıshqa qatnaslı qanday sorawlarǵa juwap beretuǵının anıqlań.
1. Qız-jawanlar bir-biri menen jıllı júrekten sóylesedi. 
(J.A.) 2. Birneshe kúnlik tayarlıq jumısları tez ótip ketti. 
(N.D.) 3. Qandırıp suwǵarılǵan ǵawashalar jaqsı rawajlanǵan. 
4. Appaq paxtalar jawdırasıp ashılıp tur. (Ó.A.) 5. Jálmen 
onıń bul háreketine tańlanıw ornına ǵarq-ǵarq kúldi.
6. Jálmen kóz astınan Jiyemuratqa qarap otırdı. (T.Q.)
7. Stoldıń ústinde ishektey sozılǵan qamshı jatır. (N.D.)
102-shınıǵıw. Kóp noqattıń ornına tiyisli sın pısıqlawısh má-
nili sózlerdi qoyıp kóshirip jazıń. Olardıń qanday sózler arqalı 
bildirilgenin anıqlań.
1. Úy-ishi bizdi ... qarsı aldı. (I. Yu.) 2. Kún ... 
kóterilip, jer-dúnyanı qızdıra basladı. (N.D.) 3. Ol ayaqları 
tońlap qalǵan jılqıday ... qozǵaladı. (T.Q.) 4. Ráwshan 
buǵan ... qaradı. (J.A.) 5. Ol qaytıp ... shıǵıp ketti. (T.Q.
6. Qızı kelip aman-esen, ... tastı ana. (J.A.
Kerekli sózler: zorǵa, arqan boyı, miymandoslıq penen, 
dárya kibi, jalt, til qatpastan.
103-shınıǵıw. Gáplerdi oqıń. Is-hárekettiń isleniw muǵdarın, 
sanın, shamasın bildiretuǵın sózlerdi anıqlap, sorawların aytıń.
1. Otırıs uzaqqa sozıldı. 2. Men jaslar menen kóp 
gúrrińlestim. 3. Onıń áńgimesi bir tańǵa tawsılmaydı.
4. Aradaǵı tım-tırıslıq bir kese shay ishimge sozıldı. (N.D.
5. Bir qatar aldınǵı xojalıqlar ǵawashaǵa tórt ret kompleksli 
tárbiya berdi. («E.Q.») 6. Paroxod az irkildi. (A.B.) 7. Jas 
usta bul jerde eki jılǵa jaqın isledi. (J.S.)
Is-hárekettiń isleniw muǵdarın, sanın, shamasın bil-
diretuǵın pısıqlawısh muǵdar-dáreje pısıqlawıshı dep 
ataladı.
Muǵdar-dáreje pısıqlawıshı qansha? neshe? neshe 
ret? qanshadan? t.b. sorawlarǵa juwap beredi.


80
Muǵdar-dáreje pısıqlawıshı, kóbinese muǵdar ráwishi-
nen, atawısh sózler menen waqıtlıq, keńislik, san hám 
awırlıq mánidegi sózlerden boladı. Mısalı: Bizler olardı 

Download 1.37 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   96




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling